سخنگوی دولت از تصویب کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در هیئت دولت خبر داد. اجرای این طرح بدون فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم بر قدرت خرید مردم تأثیر منفی خواهد گذاشت.

عکس از آرشیو
عکس از آرشیو

به گزارش خبرگزاری‌های داخلی علی ربیعی، سخنگوی دولت چهارشنبه ۹ مرداد از حذف چهار صفر پول ملی ایران خبر داد. او اعلام کرد که لایحه حذف چهار صفر از پول ملی ایران در جلسه هیئت وزیران تصویب شده و به‌زودی به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌شود.

ربیعی در حاشیه جلسه هیئت وزیران در جمع خبرنگاران گفت: «در جلسه امروز هیئت دولت کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در دولت تصویب شد. جزئیات این لایحه در جلسات آتی دولت بررسی می‌شود، سعی می‌کنیم لایحه را با دوفوریت به مجلس ارسال کنیم.»

محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ایران نیز در حاشیه جلسه هیئت دولت درباره تصویب کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی گفت: «با توجه به این که در حال حاضر فقط بانکی‌ها از ریال استفاده می‌کنند و مردم بیشتر از تومان صحبت می‌کنند، صحبت‌هایی مطرح شد مبنی بر این که آن چه که الان رایج است به قانون تبدیل کنیم. بنابراین کلیاتی از طرح حذف چهار صفر در جلسه امروز هیئت دولت مطرح و به تصویب رسید.»

به‌گفته واعظی، قرار است در جلسه روز یکشنبه آینده، فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی و عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی جزئیات این طرح را ارائه دهند.

بانک مرکزی پیشنهاد حذف چهار صفر از پول ملی را ۱۵ دی‌ماه سال گذشته به هیئت دولت ارائه داده بود. فردای آن روز عبدالناصر همتی در مجلس شورای اسلامی ضمن تشریح سیاست‌های پولی و ارزی دولت اظهار امیدواری کرد که حذف چهار صفر از اسکناس‌ها هر چه سریع‌تر به نتیجه برسد اما پس از آن این موضوع باز هم مسکوت ماند و رئیس بانک مرکزی گفت نیاز به کار کارشناسی دارد.

تا این‌که پایگاه اطلاع‌رسانی هیئت دولت  ۲۷ فروردین سال جاری اعلام کرد که حذف چهار صفر از پول ملی در کمیسیون اقتصاد هیئت دولت بررسی خواهد شد.

حذف صفر از پول ملی ایران نخستین بار هفت سال قبل در دولت دهم مطرح شد. در آن زمان گفته شد که اگر چند صفر از اسکناس‌های ایران حذف شود، ارزش پول ملی ایران در برابر سایر ارزهای معتبر جهان افزایش می‌یابد و قدرت خرید مردم هم افزایش پیدا می‌کند. اما این ادعا به‌دلیل این‌که نبود پشتوانه فکری و اجرایی در حد حرف باقی ماند.

در دولت نخست حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، بار دیگر موضوع حذف صفر از پول ملی (این بار حذف یک صفر) مطرح شد که باز هم به دلیل ابهام‌های موجود کنار گذاشته شد.

براساس طرح حذف چهار صفر از پول ملی، ریال همچنان به‌عنوان واحد پول خُرد در کنار تومان می‌ماند اما به جای هر ۱۰ ریال، هر ۱۰۰ ریال معادل یک تومان خواهد بود، یعنی هر ۱۰ هزار ریال فعلی معادل هزار تومان فعلی، به یک تومان جدید تبدیل خواهد شد.

ولی‌الله سیف، رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی در فروردین ۱۳۹۶ گفته بود که «حذف صفر در زمانی امکان‌پذیر خواهد شد که از ثبات و پایداری تورم تک‌رقمی اطمینان پیدا کنیم». سیف تأکید کرده بود که اگر در طی دو یا سه سال نرخ تورم تک‌رقمی باقی ماند آن‌وقت می‌توان از حذف صفر در پول ملی صحبت کرد.

با این حال در سال‌های گذشته به‌جز دو سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ که براساس آمار رسمی  نرخ تورم میانگین تک‌رقمی یعنی ۹ و ۹،۶ درصد بود، بقیه سال‌ها نرخ تورم بالاتر یا بسیار بالاتر از نرخ تک‌رقمی بود. مرکز آمار ایران اول فروردین‌ماه سال جاری نرخ تورم متوسط سال ۱۳۹۷ در پایان اسفندماه را ۲۶,۹ درصد اعلام کرد که بالاترین نرخ تورم در پنج سال اخیر محسوب می‌شود.

از فروردین ۱۳۹۶ هر ماه در ایران تورم از ماه قبل بیشتر بوده است. صندوق بین‌المللی پول در خردادماه گذشته هشدار داده بود که احتمال دارد اقتصاد ایران در سال جاری با تورم ۵۰ درصدی مواجه شود.

مخالفان طرح حذف صفر از پول ملی معتقدند که بدون فراهم‌شدن زیرساخت‌های لازم اجرای این طرح تأثیر نامطلوبی بر کاهش قدرت خرید مردم خواهد داشت.

همچنین گفته می‌شود که با حذف صفر از پول ملی عده‌ای تلاش خواهند کرد تا برمبنای پول جدید کالاهای خود را با قیمت بالاتری ارزش‌گذاری کنند. عدم امکان نظارت بر بازارها در چنین شرایطی با توجه به پیچیدگی اجرای این تصمیم، باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود.

از سوی دیگر این طرح می‌تواند موجب کاهش درآمدهای صادراتی به دلیل افزایش پول ملی شود.

برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند که حذف صفر می‌تواند در شرایطی که تورم زیاد شده و ارزش پول ملی کاهش یافته، مؤثر باشد، به این معنی که دیگر نیازی به استفاده از حجم زیادی پول نیست.

«کاهش حجم اسکناس، سادگی در مبادلات، راحت‌تر شدن حمل و نقل پول، صرفه‌جویی در وقت، کاهش آثار روانی تورم» از جمله مزیت‌هایی است که برای حذف صفر پول ملی مطرح شده است.

تجربه حذف صفر و یا تغییر واحد پولی در برخی از کشورها مانند ترکیه، آرژانتین و برزیل نشان می‌دهد که بدون فراهم شدن زمینه کاهش نرخ تورم، ثبات اقتصادی و اعتماد عمومی بالا به دولت و واحد پول ملی این اقدام تأثیری بر نرخ تورم نخواهد داشت.

بیشتر بخوانید: