دولت ادعا می‌کند که به دلیل اعتماد مردم به مسئولان قیمت دلار کاهش یافت. اما واقعیت این است که فعال شدن مکانیسم ویژه مالی اروپا با ایران برای تهاتر کالاهای اساسی با وجود شعاع و حجم محدودش موفق شد برخی از نیازهای جاری ایران را برآورده کند و از فشار به سمت عرضه بکاهد. خروج بازیگران بزرگ از بازار ارز، تمایل بازیگران خرد به فروش اندوخته ارزی خود در بازارها، و همچنین افزایش نرخ سود بانکی به بالای ۲۰ درصد با چراغ خاموش سبب ملاقات «دلار بازار آزاد» و «دلار نیمایی» شد.
سایت‌های تخصصی ارز چهارشنبه ۲۶ تیر اعلام کردند که قیمت دلار وارد کانال ۱۱ هزار تومان شد. در روز چهارشنبه هر دلار آمریکا به قیمت ۱۱ هزار و ۲۳۰ تومان به فروش رسید. روز گذشته در خیابان فردوسی تهران هر دلار آمریکا به قیمت ۱۱ هزار و ۷۵۰ تومان به فروش رسید و به این ترتیب برای نخستین‌بار از بهمن سال گذشته تاکنون قیمت «دلار بازار آزاد» و «دلار نیمایی» بیش و کم یکسان شد. محمود واعظی، رئیس دفتر روحانی در حاشیه برگزاری جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران گفت:
«سیاست ما این است که نرخ ارزی که الان هست با نرخ واقعی فاصله دارد و دلیل آن هم جنگ روانی و تبلیغاتی آمریکا و برخی کشورهای کوچک منطقه بود که راه افتاد و قیمت‌ها بالا رفت و الان ملت دیدند که اینها توخالی است و اعتمادشان به مسئولان بیشتر شده است و شاهد همکاری و همراهی مردم و مسئولان هستیم که در نتیجه نرخ ارز کاهش یافته است.»
این سخنان اما واقعیت ندارد. به دلیل اعتماد مردم به «مسئولان دولتی» قیمت ارز کاهش نیافت.
مجید رضا حریری، نایب رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین، علاوه بر کاهش تقاضا برای ارز به سبب کاهش قدرت خرید مردم و فشار بانک مرکزی برای بازگشت ارز صادراتی، توافق بین ایران و اتحادیه اروپا برای تأمین کالاهای اساسی را از مهم‌ترین دلایل ورود دلار به کانال ۱۱ هزار تومان دانست:
«افزایش قیمت‌ها متاثر از جایگاه کشور در سیاست بین‌الملل است که هرچه قوی‌تر باشد، قاعدتاً تأثیرگذار در کاهش نرخ دلار خواهد بود. یعنی اگر با اروپا تفاهم‌نامه امضا یا مشکلات سیستم بانکی را حل کنیم، ارزش دلار در بازار کم می‌شود.»
به گزارش اینترفاکس، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه چهارشنبه تأیید کرد که تاکنون چندین میلیون دلار از طریق مکانیسم ویژه مالی اروپا با ایران برای تهاتر کالاهای اساسی که به نام «اینستکس» شناخته می‌شود انجام شده است.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی دوشنبه گذشته در پایان نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا اعلام کرد که نخستین تراکنش‌های مالی از طریق اینستکس انجام شده. قرار است این مکانیسم فقط برای مبادله کالاهای غذایی و دارویی انجام شود اما مقامات ایرانی می‌گویند که مقدار این مبادلات بسیار ناچیز است و باید شامل فروش نفت ایران نیز باشد. این موضوع در دست بررسی است. بعد از اعلام این خبر بود که قیمت دلار سیر نزولی پیدا کرد.
اینستکس با وجود شعاع و حجم محدودش موفق شد برخی از نیازهای جاری ایران را برآورده کند و از فشار به سمت عرضه بکاهد. عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران روز گذشته همزمان با این تحولات گفت:
« در نبرد اقتصادی، ورق به نفع ایران برگشته و اگر کمی تدبیر کنیم و اجازه دهیم بازار کار خودش را انجام دهد قطعاً به نتایج خوبی می‌رسیم. شوک ارزی سال قبل رفع شده و تنش‌ها و التهابات پیرامونی آن دیگر وجود ندارد و روند قیمتی نیز نشان می‌دهد که ثبات کاهنده بر بازار ارز حاکم شده و شاخص‌ها در حال اصلاح هستند.»
علاوه بر اینستکس، خروج بازیگران بزرگ از بازار ارز، تمایل بازیگران خرد به فروش اندوخته ارزی خود در بازارها، و همچنین افزایش نرخ سود بانکی به بالای ۲۰ درصد با چراغ خاموش در کاهش قیمت دلار مؤثر بوده است.
بیشتر بخوانید: