چهارمین دوره «نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور» جمعه ۱۷ مه / ۲۷ اردیبهشت در آمستردام گشایش یافت. این نمایشگاه در روزهای آینده، ۱۸ و ۱۹ مه / ۲۸ و ۲۹ اردیبهشت در شهرهای رتردام و لاهه برپا خواهد شد. یکی از برگزارکنندگان این نمایشگاه در گفتوگو با «زمانه» از ساخت مستندی درباره این نمایشگاه در آینده نزدیک خبر داد.
در این دوره از «نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور»، موسسه «ایران آکادمیا»، «انتشارات دنا»، «نشر عقل سرخ»، «انتشارات روناک»، «نشر فروغ»، «نشر ناکجا»٬ «نشر زریاب»٬ «اچاند اس» و «شرکت کتاب» حضور دارند.
در این رویداد فرهنگی همچون سالهای گذشته چند برنامه جانبی برگزار خواهد شد. برنامههایی کوتاه برای رونمایی و امضای کتاب یا نشستهای پرسش و پاسخ با شاعران و نویسندگان. فرزاد صیفیکاران از «انتشارات روناک» و یکی از برگزارکنندگان این دوره از نمایشگاه به زمانه گفت:
«این نمایشگاه در کشورها و شهرهای مختلف اروپا برگزار میشود و بعد مسافت چالشی است که ناشران با آن مواجهاند. آنها تمایل دارند در همه شهرهای محل برگزاری نمایشگاه حضور داشته باشند تا بتوانند کتابهایشان را به مخاطبین عرضه کنند اما انجام این کار برایشان میسر نیست. به همین خاطر برخی از ناشران به نمایندگی از ناشرانی که امکان شرکت در نمایشگاه را ندارند برایشان “میز کتاب” میگذارند و از همین طریق آثارشان را در اختیار علاقهمندان قرار میدهند.»
صیفیکاران به تاثیر منفی سانسور روی مخاطب اشاره کرد که چگونه میتواند بیمیلی نسبت به کتابخوانی را در فرد مخاطب ایجاد کند:
«سانسور موجب بیاعتمادی مخاطب به کتاب مورد نظرش میشود. به عنوان مثال یک کتاب ترجمه شده در ایران که از تیغ سانسور هم عبور کرده این شک را در مخاطب برمیانگیزد که آیا مطلبی که در عنوان بیان شده به درستی در کتاب هم آمده است یا خیر».
یکی از مهمترین دستاوردهای این نمایشگاه را میتوان نزدیکتر شدن ارتباط میان ناشران خارج از ایران با نویسندگان، شاعران و مترجمهای داخل کشور دانست. صیفیکاران در اینباره گفت:
«نیمی از کتابهای منتشر شده امسال در نشر روناک مربوط به نویسندگان داخل ایران است. آنها برای رهایی از سانسور مایل به همکاری با ما هستند.»
در این میان برخی از کتابهای منتشر شده توسط ناشران خارج از کشور، در ایران به صورت زیرزمینی به چاپ رسیده است. آنها بدون اطلاع و یا گرفتن اجازه اقدام به چاپ و نشر کردهاند و همین موجب دلگیری ناشران نیز شده است.
برگزارکنندگان چهارمین دوره «نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور» با انتشار مجله ویژه ای به سه زبان فارسی، انگلیسی و فرانسوی تلاش میکنند تا جایی که ممکن است با سانسور مقابله کنند. این مجله به همت «نشر ناکجا» و دیگر ناشران تهیه و به چاپ رسیده است.
این مجله ویژه در برگیرنده مجموعه مقالات مربوط به سانسور و همینطور پارههای سانسور شده برخی از کتابهای چاپ داخل ایران است.
سال گذشته این مجله با تعداد ۲۰۰۰ نسخه به چاپ رسید و قرار است تا پایان سال ۲۰۱۹ نسخه جدید آن به چاپ برسد.
فرزاد صیفیکاران از ساخت یک مستند درباره «نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور» نیز خبر داد.
قرار است در این مستند به معرفی ناشرها، مترجمها و نویسندگان خارج از کشور پرداخته شود. چالشهای برگزاری »نمایشگاه کتاب تهران، بدون سانسور» از دیگر موضوعاتی است که به آن پرداخته خواهد شد.