رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید تحول جدیدی در روابط تجاری ایران با عراق و دیگر همسایگان در حال شکل‌گیری است و حذف دلار در مبادلات منطقه‌ای و جهانی با دیگر کشورها یکی از نتایج مهم راهبرد جدید تجاری ایران است.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی که حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی را در سفر به عراق همراهی کرده بود، پنج‌شنبه ۲۳ اسفند با اشاره به توافق‌های انجام گرفته با عراق گفت:
«با روندی که در روابط اقتصادی و تجاری ایران و عراق می‌بینم و آن‌چه با سایر همسایگان نظیر ترکیه، آذربایجان، افغانستان و… در حال شکل‌گیری است، می‌توانم خبر از شکل‌گیری یک تحول در ترکیب کالاها و خدمات صادراتی و مقاصد تجاری ایران بدهم. شکست سیاست تحریم آمریکا در عمل در حال تحقق است و به‌تدریج آثار آن در تغییر ساختار تجاری ایران در حال ظهور است.»
حسن روحانی دوشنبه ۲۰ اسفند / ۱۱ مارس به دعوت رسمی برهم صالح، رئیس جمهوری عراق در رأس یک هیئت بلندپایه سیاسی – اقتصادی برای سه روز به بغداد رفت.
در این سفر دو کشور اعطای روادید میان خود را رایگان کردند و توافق‌هایی در زمینه‌هایی همچون امنیت، نفت، تجارت، حمل و نقل و خط آهن صورت گرفت. ایران و عراق همچنین بر اجرای حدود مرزی تعیین‌شده در توافق‌نامه ۱۹۷۵ الجزایر و عملیات مشترک لایروبی اروندرود – شط العرب تأکید کردند.
رئیس کل بانک مرکزی همچنین حذف دلار در مبادلات منطقه‌ای و جهانی ایران با دیگر کشورها را یکی از نتایج مهم راهبرد جدید تجاری ایران دانست و گفت:
«وجود محدودیت در مبادلات پولی ایران و عراق به‌خاطر تحریم‌های آمریکا علیه ایران، پیچیدگی روابط بانکی دو کشور را زیاد کرده است، ولی با درک شرایط و محدودیت‌های همکاران‌مان در عراق و با استفاده از مکانیسم پرداخت خاص به نحو مقتضی امور را پیش برده و مطالبات و وجوه ناشی از صادرات گسترده در جریان را وصول خواهیم کرد.»
به‌گفته همتی ایجاد تعادل در تراز تجاری با کشورهای همسایه تا حدود زیادی وابستگی وارداتی مستقیم ایران را به دیگر کشورها کاهش می‌دهد که به‌همراه کاهش اتکا به صدور نفت خام و واردات کالاهای ساخته شده می‌توانند در آن‌چه او «شکست قطعی تحریم» می‌نامد نقش‌آفرینی کنند.
در مهرماه گذشته، غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران فقدان روابط بانکی و مبادلات بانکی را از مشکلات ایران و عراق دانسته بود.
عراق از نظر خدمات فنی مهندسی و زیرساخت‌های اقتصادی بازار بسیار بزرگی برای ایران محسوب می‌شود. در حال حاضر ۷۹ شرکت ایران در قالب هشت میلیارد دلار قرارداد‌هایی را در زمینه ساخت نیروگاه، تصفیه‌خانه، هتل، ورزشگاه و خانه‌های سازمانی در دست اجرا دارند.
ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق نیز آبان‌ماه گفته بود:
«با توجه به مشکلات پیش‌آمده در مبادلات بانکی به‌صورت دلار، پیشنهاد مشترک استفاده از دینار عراق یا صادرات و واردات به‌صورت تهاتری است.»
بیشترین مبادلات در بازار انرژی جهان با دلار صورت می‌گیرد. دلار مبنای محاسبه ارزش نفت، اصلی‌ترین صادرات ایران است، معاملات جهانی نیز با دلار صورت می‌گیرد. استفاده از هر واحد ارزی دیگر، مستلزم محاسبه روزانه نرخ برابری آن ارز در قیاس با دلار آمریکا است و این می‌تواند بر نقل و انتقالات بانکی ارزش سفارش نفت تأثیر بگذارد.
نقش دلار در اقتصاد جهان تنها محدود به بازار انرژی نمی‌شود. بسیاری از معاملات بازرگانی در جهان نیز بر پایه دلار صورت می‌گیرد. همین امر نیز می‌تواند بر سیاست حذف دلار به‌مثابه ارز مرجع در مبادلات تجاری تأثیرگذار باشد.
رئیس کل بانک مرکزی ایران در حالی نسبت به دور زدن تحریم‌های آمریکا خوش‌بین است که اروپا برای ادامه مبادلات تجاری خود با ایران سازوکار مالی ویژه اروپا (اینستکس) ایجاد کرده اما راه‌اندازی آن را منوط به پذیرش لوایح مربوط به پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) کرده است. ایران اما هنوز در تصویب این لوایح تعلل می‌کند.
چهارشنبه ۲۲ اسفند ششمین اجلاس رسمی مجلس خبرگان رهبری در بیانیه پایانی خود از مجمع تشخیص مصلحت نظام خواست که از پذیرش دو مصوبه مجلس درباره پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو و «سی‌اف‌تی» (CFT) خودداری کند. مجلس خبرگان پیوستن جمهوری اسلامی به این کنوانسیون‌ها را «خطای استراتژیک» دانست.
بدین ترتیب آن‌گونه که رئیس بانک مرکزی می‌گوید «شکست قطعی» تحریم‌های آمریکا چندان راه همواری نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: