گزارش سازمان صلیب سرخ جهانی نشان‌دهنده استثمار گسترده شمار روبه‌افزون کودکانی است که به‌تنهایی در مسیر مهاجرت قرار گرفته‌اند. براساس این گزارش کودکان پناهجویی که برای گریز از خشونت در کشورشان بدون والدین و خانواده مهاجرت کرده‌اند در حین انتقال به کشورهای مقصد و در کشور مقصد مورد تبعیض، آزار، استثمار جنسی و خشونت قرار می‌گیرند. بسیاری «برای زنده‌ماندن» وادار به رابطه جنسی شده یا به‌اجبار وارد بازار کار می‌شوند.
سازمان‌های حقوق بشری با تاکید بر قصور کشورها در تامین امنیت کودکان پناهجوی بدون سرپرست می‌گویند کودکانی که بدون والدین و همراه وارد مسیر خطرناک مهاجرت می‌شوند، آزار می‌بینند یا حتی بازداشت می‌شوند.
گزارش اخیر کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان نشان می‌دهد که نزدیک به ۱۴۰ هزار نفر پناهجو در جستجوی «امنیت» به یونان، ایتالیا و اسپانیا رسیده‌اند که از این رقم تقریبا ۱۱هزار نفر کودکان بدون خانواده بوده‌اند.
در تکمیل این آمار، براساس اعلام صلیب سرخ جهانی، بیش از ۳۰۰ هزار کودک مهاجر بدون سرپرست، حین انتقال به کشور مقصد در معرض خطر خشونت جنسی و خشونت بر مبنای جنسیت قرار دارند. مسیر مهاجرت روز به روز برای پناهجویان و به‌ویژه کودکان خطرناک‌تر می‌شود و مسافرت بدون همراهی یک بزرگسال، آن‌ها را در برابر خشونت، آزار جنسی، تجاوز، ورود به بازار قاچاق انسان یا اجبار به «رابطه جنسی در قبال زنده ماندن» آسیب پذیر می‌کند.
گزارش صلیب سرخ جهانی و جمعیت هلال احمر با عنوان «تنها و ناامن» نشان می‌دهد که شمار کودکان مهاجر بدون سرپرست در ۵ سال ۵ برابر شده است. بیش از نیمی از این کودکان در سال ۲۰۱۷ به اروپا وارد شده‌اند که شمار ورودی‌های ۹ ماه اول سال به ۱۵۸ هزار نفر می‌رسد.
در حال حاضر حدود ۳۰ درصد کل پناهجویان اروپا را کودکان تشکیل می‌دهند که نیمی از آن‌ها از سه کشور سوریه، عراق و افغانستان می‌آیند. افشان خان، مدیر منطقه‌ای صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) و هماهنگ‌کننده ویژه «بحران پناهجویان و مهاجران در اروپا» گفته است: «واقعیت خشن امروز این است که آزار، قاچاق، ضرب و شتم و تبعیض علیه کودکانی که از طریق آب‌های مدیترانه سفر می‌کنند به روند استاندارد مسیرهای مهاجرتی تبدیل شده است».
از سوی دیگر گزارش مشترکی از یونیسف و «سازمان بین‌المللی مهاجران» فاش کرد که کودکانی که از جنوب صحرای آفریقا به سمت اروپا مهاجرت می‌کنند بیشتر از همه هدف این آزارها قرار می‌گیرند و در مسیرها با تبعیض و نژادپرستی روبه رو هستند. به گفته فرانچسکو روکا، رئیس سازمان صلیب سرخ جهانی، دلایل مهاجرت در این کودکان و نوجوانان از خشونت دیدن در خانه تا فشار همسالان برای اعمال خشونت علیه دیگران متغیر است. او از کشورهای عضو سازمان ملل خواست تا دلایل ریشه‌ای مهاجرت این کودکان را مورد توجه قرار دهند. روکا به خبرگزاری الجزیره گفته است:
«به‌عنوان مثال در “بازار کاکس” بنگلادش بسیاری از کودکان با همسایگان خود هستند زیرا والدین آن‌ها کشته شده‌اند. در نیجر دختران جوانی که از نیجریه آمده بودند، با قیمت کمتر از ۳ دلار تن‌فروشی می‌کردند. در آمریکای مرکزی خشونت باعث رانده شدن کودکان از آنجا می‌شود و شرایط بسیار سختی را برای زندگی ساخته است».
بیش از ۴۰ درصد کودکان پناهجو دختر هستند. سال گذشته یک نظرسنجی توسط یونیسف نشان داد که تقریبا نیمی از ۴۰۰۰ پناهجو و مهاجر بین ۱۴ تا ۲۴ سال به اجبار کشور خود را ترک کرده‌اند و ۴۴ درصد از آن‌ها به تنهایی این کار را انجام داده‌اند. حدود ۳۸ درصد گفتهاند که هیچ کمکی، حتی از خانواده، دوستان یا نزدیکانشان دریافت نکرده‌اند و تقریبا نیمی از آن‌ها گفتهاند که زمان احتیاج، به پزشک دسترسی نداشتند.
لاورنس چاندی، مدیر بخش «داده، پژوهش و سیاست‌گذاری» یونیسف در این‌باره می‌گوید:
«در حالی‌که سیاستمداران بر سر مسائل مرتبط با مهاجران ستیز می‌کنند، ۴۰۰۰ کودک و نوجوانی که خانه‌های خود را ترک کرده‌اند به ما می‌گویند که به حمایت و کمک بیشتری احتیاج دارند. اگر بخواهیم صدای آن‌ها را بشنویم، کودکان مهاجر می‌توانند ما را از نیازها و آسیب‌پذیری‌هایشان مطلع کنند. مهاجرت مسئله‌ای اجتناب‌ناپذیر است اما خطرها و تبعیض‌هایی که کودکان پناهجو و مهاجر تجربه می‌کنند اجتناب‌ناپذیر نیست».
صلیب سرخ می‌گوید خطرهای پیش روی کودکان پناهجو از جمله خشونت جنسی و خشونت بر مبنای جنسیت با ورود آن‌ها به کشور مقصد پایان نمی‌یابد. نتایج یک پژوهش که براساس مصاحبه با کودکانی که بدون همراه از کشورهای شاخ آفریقا به بریتانیا سفر کرده‌اند انجام شده است نشان می‌دهد که ۷۲ درصد مصاحبه‌شوندگان خشونت جنسی را بیش از یک بار در بدو ورود تجربه کرده‌اند که بیشتر این موارد به سال اول اقامت آن‌ها در بریتانیا مربوط می‌شود. رئیس سازمان صلیب سرخ جهانی می‌گوید این آمار نشان‌دهنده این است که تضمینی بر تامین امنیت آن‌ها حتی بعد از ورود به کشور مقصد وجود ندارد:
«اگر در کشور مقصد از آن‌ها مراقبت و حمایت نشود، خطر بزرگ استثمار و خشونت آن‌ها را تهدید می‌کند. آسیب‌پذیری آن‌ها حتی ممکن است منجر به ورود اجباری به بازار کار شود».
یکی از دلایل ریشه‌ای مهاجرت در کودکان و بزرگسالان وقوع جنگ و درگیری‌های خشونت‌بار در مناطق مختلف جهان است. صندوق کودکان ملل متحد نسبت به وضعیت وضعیت کودکانی که به تصمیم خود یا خانواده در مناطق درگیری باقی می‌مانند نیز هشدار داده است. بر اساس آمارها حدود یک پنجم جمعیت کودکان جهان در مناطق جنگی و پرتنش زندگی می‌کنند.
بیشتر بخوانید: