حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس در نشستی با حضور موافقین و مخالفین طرح «افزایش حداقل سن ازدواج»، در تهران گفته: «عبارت کودک همسری بار روانی دارد. دختر ۱۵ ساله کودک نیست و آمادگی پذیرش مسئولیت زندگی را دارد و ما باید برای دختران طالب شوهر یک فکری بکنیم نه اینکه مانع ازدواج دیگران هم شویم.»
طرح «افزایش حداقل سن ازدواج» توسط فراکسیون زنان مجلس و برای مبازره با پدیده اجتماعی «کودک‌همسری» در دستورکار قرار گرفته بود که در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس «ژستی غربی» و «مغایر با مبانی شرع» خوانده شده و رد شد. در این طرح, حداقل سن ازدواج برای دختران ۱۶ سال و برای پسران ۱۸ سال پیش‌بینی شده بود. ازدواج دختران زیر ۱۳ سال و پسران زیر ۱۶سال نیز مطلقاً ممنوع اعلام شده بود.
در حال حاضر حداقل سن ازدواج دختران ۱۳ سال است و دختران خردسال‌تر با اجازه دادگاه می‌توانند ازدواج کنند. هم‌اکنون نمایندگان فراکسیون زنان مجلس در حال بررسی طرح جایگزین هستند.
کارشناسان موافق با طرح افزایش حداقل سن ازدواج، مغایرت با اسلام و تقلیل طرح به یک کپی‌برداری غربی را رد می‌کنند. فرهاد بیانی، استاد دانشگاه و جامعه‌شناس در نشست موافقین و مخالفین طرح «افزایش حداقل سن ازدواج» گفته:
« براساس فلسفه اخلاق هر فعلی که انسان در آن اختیاری نداشته باشد اما ناگزیر از انجام آن شود، غیراخلاقی است. کودکی که به همسری انتخاب می‌شود چون اختیاری در این خصوص ندارد پس ما مرتکب رفتار غیراخلاقی درباره او می‌شویم».
او در مورد اشکال شرعی به این طرح گفته:
« در هیچ‌کدام از آیات قرآنی اشاره‌ای به سن ازدواج نشده است و در روایات هم آمده که دختر زیر ۹ سالگی ازدواج نکند ولی نگفته که دختر ۹ سالگی ازدواج کند؛ بنابراین تعیین سن ازدواج تکلیف شرعی نیست که اگر بود مثل باقی تکالیف شرعی به وضوح درباره آن به ما می‌گفتند. اینکه برخی استنباط خود را از روایات به عنوان تکلیف شرعی عنوان می‌کنند برمی‌گردد به عنوان رویکردی که از دل جامعه تکلیف‌مدار (جامعه‌ای که در آن بیش از آنکه حقوق آدم‌ها اولویت داشته باشد تکالیف آن‌ها مهم است) بیرون می‌آید و مراجعه به مکانیزم‌هایی به‌جز خرد جمعی است.»
طیبه سیاوشی، عضو فراکسیون زنان و یکی از نمایندگان پیگیر تصویب طرح کودک همسری نیز در این نشست به پیامدهای ازدواج کودکان اشاره کرده است:
«ترک تحصیل، بارداری‌های خطرناک، افسردگی و انزوای اجتماعی، طلاق، اعتیاد و فقر فرهنگی از تبعات ازدواج زودهنگام کودکان است اما وقتی ما با مخالفان صحبت می‌کردیم و می‌گفتیم چگونه است که شما اجازه باز کردن یک حساب بانکی با خریدوفروش را به کودک زیر ۱۸ سال نمی‌دهید اما به او اجازه می‌دهید مهم‌ترین تصمیم زندگی‌اش را بگیرد و مسئولیت به این بزرگی را بپذیرد، عنوان می‌کردند خب سن خریدوفروش و باز کردن حساب بانکی را پایین بیاورید! یا وقتی می‌گفتیم کودکی که ازدواج می‌کند دیگر نمی‌تواند مثل دیگر همسالان خود سر کلاس بنشیند و باید ترک تحصیل کنند، می‌گفتند باید کاری کنیم که بچه‌ها پس از ازدواج هم بتوانند در مدرسه بمانند؛ استدلالی که هیچ منطق علمی پشت آن نیست و نظام آموزشی به‌شدت با چنین تصمیمی مخالف است»
فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حقوق کودکان در این‌باره گفته که ازدواج کودکان جلو شکل‌گیری آگاهی کافی را در آن‌ها می‌گیرد و مشارکت اجتماعی آن‌ها را کاهش می‌دهد:
«ازدواج کودکان نه تنها خشونت جنسی که تلفیقی از انواع خشونت جنسی، جسمی، روحی و روانی علیه کودکان است، ممکن است کودکی که ازدواج می‌کند اعتراض نکند اما این به معنی رضایتمندی نیست او در فرهنگی رشد کرده که بلد نیست اعتراض کند یا این حق را برای خودش قائل نیست؛ اما کودکی که مسئولیت زندگی مشترک را می‌پذیرد ناگزیر است کار کند و کار یکی از مصادیق بارز خشونت علیه کودکان محسوب می‌شود.»
کامیل احمدی، پژوهشگر و مردم‌شناس اجتماعی اما معتقد است پس از سنت‌های رایج قومی، کم‌سوادی و فقر فرهنگی مهم‌ترین دلایل ازدواج کودکان محسوب می‌شوند و خانواده‌ها دختران را با هدف کم کردن یک نان‌خور از سفره‌شان شوهر می‌دهند.
نبود یک قانون بازدارنده بر شیوع کودک همسری دامن زده است. به‌گفته احمدی بر اساس آمار موجود در ۱۰ سال اخیر نه تنها از شمار ازدواج کودکان کاسته نشده بلکه به‌نظر می‌رسد مقاومتی نیز در این خصوص وجود دارد.
مینو اصلانی، رییس سازمان بسیج زنان و دیگر مخالف طرح که پیش‌تر در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود دختر ندارد اما اگر داشت او را ۱۳ سالگی شوهر می‌داد، در این جلسه حاضر نشد.
مخالفان این طرح همچنین می‌گویند افزایش سن ازدواج جلوی ازدواج نوجوانان و رفع نیاز جنسی آن‌ها را می‌گیرد. در حالی‌که آمارها نشان می‌دهند این نوع ازدواج غالبا میان مرد بزرگسال و دختران کم‌سن و سال با فاصله سنی ۱۰ تا ۲۰ سال رایج است.
بیشتر بخوانید: