از اوایل دهه ۸۰، خاک ایران قاچاق می‌شود و این روند همچنان ادامه دارد. از ابتدای دهه ۹۰ به این سو قاچاق خاک به موضوعی زیست‌محیطی بدل شده. در سال‌های قبل فعالان محیط زیست و برخی مقامات ایران نسبت به این ماجرا هشدار داده و گفته بودند اقدامات پیشگیرانه علیه قاچاق خاک با سرعتی بسیار کندتر از آنچه باید، انجام می‌شود.
به گزارش خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا)، خاک ایران همچنان قاچاق می‌شود. مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست گفته بیشتر خاک قاچاق شده از ایران، خاک مراتع و مزارع است.
علی مریدی: «قاچاق خاک‌های مراتع و مزارع بیشتر از استان‌های جنوبی از جمله استان فارس صورت می‌گیرد».
خاک ایران بیشتر به کشورهای خلیج فارس نظیر قطر و امارات قاچاق می‌شود و به گفته مریدی «برای ساخت جزایر مصنوعی و در قطر برای خشک کردن دریا استفاده می‌شود.»
مریدی اما قاچاق خاک را رو به کاهش دانسته و دلیل آن را افزایش حساسیت‌ها و کاهش تقاضا بیان کرده است.
در سال‌های گذشته قاچاق خاک از ایران خبرساز بوده است.
در سال ۹۵ گزارش شد که از جزیره هرمز و برخی دیگر از جزایر جنوبی ایران مقدار زیادی خاک حاصلخیز یا «خاک شیرین» به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاق می‌شود.
در همان سال معصومه ابتکار، رئيس سابق سازمان حفاظت محيط زيست، از تلاش‌ها برای ارائه و تصویب لایحه حفاظت از خاک در مجلس خبر داد، اما این لایحه که به منظور «شناسایی منابع خاک، مدیریت و حفاظت از منابع» تنظیم شد، در نهایت امسال و پس از ۱۲ سال رفت و آمد بین دولت و مجلس، به تصویب رسید.
علی مریدی گفته است در مورد قاچاق خاک‌های معدنی گزارشی دریافت نکرده. او با اشاره به ارزش بالای خاک‌های معدنی، صادرات آن را ضربه‌ای به اقتصاد دانسته و تاکید کرده است که «باید از خام‌فروشی خودداری کنیم».
خاک سرخ هرمز
معصومه ابتکار، سال گذشته و در پی اعتراضات چندین ساله ساکنان محلی و فعالان محیط زیستی جزیره هرمز در رابطه با قاچاق خاک سرخ این جزیره، هشدار داده بود.
هرمز خاک سرخ غنی و ارزشمندی دارد که در تولید محصولات آرایشی، رنگ‌سازی، سرامیک، لاستیک‌سازی و … به کار می‌رود. او بعدتر با تکذیب اظهارات خود گفت: «بحث من بیشتر در مورد فروش خاک بود و نه قاچاق خاک».
در لایحه حفاظت از خاک که امسال به تصویب مجلس رسید، «انتقال و فروش خاک» به جز در موارد خاص پژوهشی و دانشجویی ممنوع است.
در سال ۱۳۹۰ هم قانون قرنطینه‌ای گیاهی در مجلس به تصویب رسید. بر اساس این قانون هر گونه جابه‌جایی گیاهان به همراه خاک و هر گونه نقل و انتقال خاک و نمونه‌های گیاهی به سایر کشور‌ها ممنوع است و مادامی که از سوی سازمان حفظ نباتات و وزارت جهاد کشاورزی موافقت‌نامه‌ای امضاء نشود، خاک ایران قابل صدور به سایر کشور‌ها نیست.
با این حال «خاک شیرین» همچنان قاچاق می‌شود.
نخستین بار در سال ۱۳۹۲ در جریان زمین‌لرزه دشتی در بوشهر، خبرنگاران ایرانی که برای پوشش این واقعه به بوشهر سفر کرده بودند، تصادفاً با کامیون‌های خاک قاچاق مواجه شدند و قاچاق خاک ابعاد رسانه‌‌ای گسترده پیدا کرد.
ایران جزو کشورهای مرتفع جهان است و به همین دلیل خاکش فرسایش‌پذیر است. تشکیل یک سانتی‌متر خاک حاصلخیز ۳۰۰ تا ۷۰۰ سال به درازا می‌کشد.
- در همین زمینه