آمریکا ۱۶ سال است جنگ پهپادها را برای سرکوب القاعده در یمن آغاز کرده است. اما این کارزار یک هزینه پنهان به دنبال داشته است: شهروندان غیرنظامی که با موشکهای شلیک شده توسط پهپادها کشته میشوند و شمار آنها گاهی یکسوم آمار کل کشتهشدگان تخمین زده میشود.
واشنگتن پست در گزارشی به نقل از آسوشیتدپرس این مسئله را به کمک اطلاعات جمعآوری شده توسط بانکهای اطلاعاتی بررسی کرده است. طبق این گزارش به دلیل مشکل بودن تایید هویت و عضویت قربانیان در گروههای درگیر در جنگ، هیچ آمار جامعی از شهروندان غیرنظامی که توسط پهپادها مورد هدف قرارگرفته و به قتل رسیدهاند وجود ندارد. در کشوری که گروههای نظامی مختلفی در آن مشغول جنگ هستند شمردن غیرنظامیان در آمار کلی کشتهشدگان و مشخص کردن وابستگی آنها به القاعده پیچیده است. گروه القاعده علیه حوثیها میجنگد و بسیاری از جنگجویان آن در گروههای شبهنظامی که توسط آمریکا حمایت مالی و تسلیحاتی میشوند، ادغام شدهاند.
با اینوجود آسوشیتدپرس در بررسی حملات پهپادها از ابتدای سال ۲۰۱۸ تا امروز دست کم ۳۰ نفر را شناسایی کرده که عضو القاعده نبودهاند اما توسط پهپادهای آمریکایی کشته شدهاند. این رقم یک سوم شمار کلی کشتهشدگان سال ۲۰۱۸ است که توسط یکی از منابع مستقل که به عنوان معتبرترین بانک اطلاعاتی در ثبت خشونتها در یمن شناخته میشود منتشر شده است.
آسوشیتدپرس این رقم را براساس مصاحبه با شاهدان، خانوادهها، رهبران قبایل و فعالان محاسبه کرده است. بیشتر افرادی که کشته شدهاند شهروند عادی بودهاند و دست کم ۶ تن از آنها در گروههای حامی نیروهای دولتی فعالیت داشتهاند که آنها را در سمت آمریکا قرار میدهد. همه این افراد زمانی که دور از خط مقدم درگیریها مشغول زندگی روزمره بودهاند مورد هدف پهپادها قرار گرفتهاند.
با توجه به اینکه که دولت ترامپ به صورت چشمگیری استفاده از پهبادهای مسلح را افزایش داده است، این آمار نظری اجمالی بر تعداد کسانی که به اشتباه توسط نیروهای آمریکایی مورد هدف قرار میگیرند و جان خود را از دست میدهند ارائه میکند. طبق گزارش آسوشیتدپرس و دفتر خبرنگاری تحقیقی، یک سازمان خبرنگاری مستقل در بریتانیا، در دو سال گذشته آمریکا ۱۷۶ حمله پهبادی را عملیاتی کرده است که این رقم در کل ۸ سال ریاست جمهوری اوباما به ۱۵۴ حمله رسیده بود.
بانکهای اظلاعاتی مختلفی سعی میکنند شمار کشتهشدگان را ثبت کنند و نتایج متفاوتی را منتشر کردهاند. دفتر خبرنگاری تحقیقی ۱۰۲۰ کشته را در حملات پهپادها از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶ ثبت کرده است که این رقم در مقابل بیش از ۲۰۵ کشته در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ قرار میگیرد. بانک اطلاعاتی دیگری ۳۳۱ کشته را در دو سال گذشته ثبت کرده است.
تلفات پهپادها تقریباً در مناطق درگیری به چشم نمیآید و گزارش نمیشود زیرا خساراتی که در حملات هوایی نیروهای متحد آمریکا به رهبری عربستان سعودی علیه شورشیان حوثی تحت حمایت ایران به بار آمده بسیار سنگینتر و فاجعهآمیزتر است. تخمین زده میشود که بیش از ۵۷ هزار شهروند غیرنظامی و نظامی در جنگ داخلی یمن کشته شدهاند و هزاران نفر دیگر نیز بر اثر قحطی حاصل از جنگ جان خود را از دست دادهاند.
با وجود اینکه در سال ۲۰۱۵ آمریکا با بهکارگیری پهپادها ناصرالوحیشی (ابوبصیر) فرمانده ارشد القاعده در شبه جزیره عربستان(انصارالشریعه) چندین سرگرد ارشد را از پا درآورد و به طور کلی موفق به محدود کردن تحرکات القاعده و اجبار آنها به پنهان شدن در مناطق کوهستانی شد، تعقیب رهبران القاعده هزینه و تلفات سنگینی داشته است. به عنوان مثال تعقیب قسیم الریمی یکی از رهبران انصارالشریعه که در سال ۲۰۱۵ جانشین الوحیشی شد، جان دست کم ۶۶ شهروند که ۳۱ نفر از آنها کودک بودند را گرفت. این شهروندان در جنگی جان خود خود را از دست میدهند که از دور کنترل میشود.
بر اساس گفتههای یکی از کسانی که قبلا به عنوان هدایتگر پهپاد فعالیت داشته است، هدایتکنندگان پهپادها در پایگاههای آمریکا و همچنین در خاک آمریکا و در اتاقکهایی شبیه کانتینر باربری مستقر هستند که برخی مواقع بین ۱۱ تا ۱۴ ساعت با منطقه جنگی اختلاف زمانی دارند. آنها بر اساس اطلاعاتی که از جاسوسان میگیرند عمل میکنند اما اختیار عمل دارند تا حملاتی را انجام بدهند که به آنها «امضا» گفته میشود. اساس این حملات مشاهده الگوی رفتاری مشکوک است. آنها فهرستی از مشخصات از پیشتعینشده دارند که طبق آن اگر رفتار سوژه با چند مورد از آن مطابقت کند، میتواند مورد هدف قرار بگیرد. اطلاعات غلط یا قضاوت اشتباه در مورد رفتار سوژه باعث شلیک اشتباه میشود.
برخی از حملاتی که توسط آسوشیتدپرس ارزیابی شدهاند به اشتباه انجام شده بودند و قربانیان این حملات از جلسه حل اختلاف محلی باز میگشتند یا برای خرید به منطقهای که القاعده نیز در آنجا فعال است رفته بودند. در کشورهایی که قبایل همچنان قدرتمند هستند و برقراری عدالت برای سیستم قضایی تقریبا غیرممکن است، اجتماعات بزرگ قبیلهای بسیار معمول است که اغلب مسلح هستند و احتمالا سوءظن هدایتگران پهپادها را بالا میبرند. برادر یکی از قربانیان که در مزرعه خودش هدف قرار گرفت، به آسوشیتدپرس گفتهاست: «ما هیچ ارتباطی با گروههای درگیر نداریم. این آدمها مزرعهداران سادهای هستند که حتی سواد خواندن و نوشتن ندارند. ما زیر سایه ترس زندگی میکنیم و پهپادها مدام بالای سر ما هستند».
تعداد کسانی که از این حملات جان بهدر میبرند بسیار کم است و برخی از آنها عنوان میکنند که امید داشتهاند آمریکا از آنها عذرخواهی کند. اما آمریکا و متحدانش هرگز از بازماندگان و خانوادههای قربانیان عذرخواهی نکردهاند.
در سال ۲۰۱۵/۱۳۹۴ به درخواست دولت رسمی یمن ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی و با حمایت مالی و تسلیحاتی آمریکا حمله هوایی را علیه شورشیان حوثی (انصارالله)، و پشتیبانان علی عبدالله صالح رئیسجمهور پیشین یمن آغاز کردند. این حملات که به جنگ و محاصره یمن توسط عربستان منجر شدهاست تبدیل به یک بحران انسانی شده و قحطی فراگیر، گسترش وبا و مرگ هزاران نفر از مردم یمن را بهدنبال داشتهاست.
منبع: واشنگتن پست
بیشتر بخوانید: