قله دماوند، مرتفع‌ترین کوه ایران به خاطر تغییرات اقلیمی با افزایش بی‌سابقه دما روبه‌رو شده. به گفته معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی ایران، تغییرات اقلیمی به ذوب یخ‌ها در ارتفاعات استان مازندران انجامیده است.

آبشار یخی دماوند ــ عکس: علی شریفی، ویکی‌پدیا

بخشی از یخچال‌های طبیعی قله دماوند در تابستان سال جاری ذوب شدند. بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها فعالیت آتش‌فشانی به افزایش دما در آنجا انجامیده. اما علیرضا خورشیدی، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی ایران، یکشنبه ۲۰ آبان به خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا) گفت که تغییرات اقلیمی عامل اصلی این پدیده است:

«این امر مربوط به داغ‌تر شدن دماوند ناشی از فعالیت آتشفشانی آن نیست. ما از سال ۱۳۸۰ اقدام به مطالعه بر روی این آتشفشان کردیم… در این زمینه تغییرات اقلیم بسیار موثر بوده است به گونه‌ای که در ماه‌های تیر و مرداد دمای استان مازندران ۳.۵ درجه سانتی‌گراد گرم‌تر از متوسط سالیان گذشته بوده است. ذوب شدن یخچال‌های آتشفشان دماوند ناشی از تغییرات اقلیم بوده.»

به گفته شهیدی، دمای هوای قله دماوند در تابستان سال جاری برای چند روز بیش از ۷ درجه سانتیگراد بوده است؛ دمایی بی‌سابقه در قله‌ای که در تابستان هرگز دمایی بالاتر از صفر درجه تجربه نمی‌کرد.

معاون سازمان زمین‌شناسی همچنین گفته که ریزش غار یخی شهرستان کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری در تابستان سال جاری به دلیل مشابهی رخ داده است.

غار یخی «چما» در کوهرنگ ابتدای شهریور فروریخت و ۱۲ تن در آن محبوس شدند. مرتضی رمضان‌پور، فرماندار کوهرنگ از مرگ یک نوجوان ۱۵ ساله اهل مشهد در آن زمان خبر داد. شهیدی اما شنبه گفت آن حادثه به مرگ چند تن انجامیده هرچند آمار دقیقی ارائه نداد.

تغییرات اقلیمی پدیده‌ای جهانی است و به فرآیند گرمایش زمین انجامیده. این گرمایش ذوب‌شدن یخچال‌های عظیم طبیعی حتی در مناطق قطبی را به همراه داشته است.

یخچال‌های طبیعی نقشی مهم در تنظیم آب‌و‌هوای یک منطقه آن دارند. یخچال‌ها همچنین بزرگ‌ترین ذخیره آب شیرین در زمین هستند.

بشر به عنوان تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای عامل اصلی تغییرات اقلیمی و گرمایش کره زمین است. قراردادهای محیط زیستی بین‌المللی همچون معاهده اقلیمی پاریس قصد دارند با کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای روند گرمایش زمین را کند کنند.

زمانی تصور غالب بر آن بود که یخچال‌ها و یخسارهای عظیم نسبت به تغییرات دمایی حساسیت کمتری دارند و در جریان گرمایش زمین تغییر کمتر و کندتری از سر می‌گذرانند. اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که لایه‌های یخی عظیم می‌توانند سریع‌تر بلغزند و زمانی که این سرعت از آستانه‌ای مشخص عبور کند، به دشواری می‌توان حرکت آنها را متوقف ساخت.

آب‌شدن یخ‌های دماوند نیز به جاری‌شدن سیل‌های ویرانگر در شمال ایران انجامیده و روند فرسایش خاک را تشدید کرده است.