معرفت دولت‌وا تصویر زنان خانواده خود را آنگونه که در خلوت روزگار می‌گذرانند، بازتاب داده است. نمایشگاه این نقاش جوان در دوشنبه پایتخت تاجیکستان با موجی از مخالفت‌ها روبرو شده است.
در بسیاری از تصاویری که معرفت‌دولت‌وا در نمایشگاهش در شهر دوشنبه به نمایش گذاشته، زنان و دختران تاجیک نیمه‌عریان و با لباس زیر و تنها هستند.
معرفت دولت‌وا ۲۵ سال دارد. او در گفت‌وگو با رسانه‌های محلی گفته می‌خواستم ترس و خودسانسوری را در خود بشکنم و صدای زن تاجیک باشم – زنی که در جامعه مردسالار صدایی ندارد. او می‌گوید «انتظار داشتم که به بسیاری‌ها این تصویرها خوش نیاید، اما انتظار نداشتم که موج اعتراض‌ها گسترده باشد و تهدید به جانم بشود.»
می‌گوید کشور تاجیکستان، دموکراتیک و آزاد است و هر هنرمندی می‌‌بایست از این آزادی استفاده کند.
تاجیکستان افغانستان نیست
برخی از مردان تاجیک در واکنش به تصاویر نیمه‌عریانی که معرفت دولت‌وا در نمایشگاهش عرضه کرده، در شبکه‌های اجتماعی دشنام‌هایی را نثار او کرده‌اند. در مقابل بسیاری از روشنفکران تاجیک به دفاع از او و هنرش برخاسته‌اند. از نظر برخی از بینندگان، آثار دولت‌وا عادی و معصومانه است، اما برخی هم آثار او را با رسم و عرف دینی و مذهبی جامعه سازگار نمی‌دانند.
نقاشی‌هایی که معرفت دولت‌وا در نمایشگاه خود قرار داده برای نقاشان تاجیک هنری ساده و رایج است. تمام نقاشان تاجیک، آنان که آموزش دانشگاهی نقاشی دارند، در کارنامه خود از این دست تابلوها دارند و برای طبقه روشنفکر و به خصوص نقاشان این پدیده کمیابی نیست. آنچه کمیاب است حضور زنان نقاش است و جرات جا دادن نقاشی‌های تن عریان زن و مرد در نمایشگاه‌های عمومی. بنابر این تصمیم این نقاش جوان در تاجیکستان سابقه چندانی ندارد.
معرفت دولت‌وا مخالف سانسور و خودسانسوری است و می‌خواهد از حق خود به عنوان هنرمند در آزادی بیان استفاده کند.
برخی از چهره هایی که او نقاشی کرده واقعی و عضو خانواده او هستند. از مادربزرگ تا زنان جوان و دختران نورس با پستان‌های عریان و لباس زیر و گاهی هم سیگار در دست.
نقاشی‌های معرفت دولت‌وا باعث خوشنودی و امیدواری بسیاری از روشنفکران و هنرمندان تاجیک شده است که خون و نیروی جدیدی در رگ‌های هنرمند تاجیک دمیده و دوباره سر بلند کرده تا از حق مسلم خود استفاده کند و زخم‌های جامعه و آسیب‌های جنگ و جدال‌های محلی را مطرح کند. اما دامنه این زخم و آسیب‌ها عمیق و گسترده است و یک نمایشگاه نقاشی می‌شود گفت که یک قدم در راه بیان آن است.
تنهای تنهای زنان تاجیک
همه این زنان تنها و نگاه محزون دارند. نقاش تنهایی آنها را زیبا و هنرمندانه توانسته است که بازتاب دهد. معرفت دولت‌وا از معدود هنرمندان بااستعداد تاجیک است که از ترس جامعه متعصب و مردسالار به روسیه و یا قزاقستان مهاجرت نکرده است. بلکه در تاجیکستان مانده است تا از فرصت‌هایی که دولت و قانون کشورش در اختیار او گذاشته استفاده کند و جامه ترس از تن هنر و استعداد خود بدرد.
این حد از آزادی بیان که مربوط به تن و تنانگی باشد در شعر و ادبیات تاجیک بارها ابراز شده و رایج است، اما آنچه چشم تاجیکان عادت ندارد دیدن تن عریان زن تاجیک در زندگی روزانه است. آنها تاکنون اگر هم تصویری از این دست دیده باشند مربوط است به زن خیالی و یا زنی که حضور امروزی یا واقعی ندارد.
این نمایشگاه از تاریخ ۲۳ ماه اوت تا ۱۱ ماه سپتامبر در هتل سرینای شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، به روی تماشاگران باز است. برخی از این آثار را معرفت دولت‌وا به نمایشگاه‌های کشورهای اروپایی برده و به گفته او آنجا هیچ نظر انتقادی دریافت نکرده است. انتقادهایی که او در پایتخت تاجیکستان دریافت می‌کند، عاری از فحاشی و حرف‌های قبیح مردان و زنان متعصب نیست.
این مجموعه نقاشی‌های هنرمند جوان تاجیک مرا به یاد عکس نیمه‌برهنه گلشیفته فراهانی و عکس‌های زنان قاجار انداخت که در خلوت خود با قلیان در دست و پستان‌های برجسته و عریان موضوع عکس‌های آن دوره (عکاس آنتونی سوروگین) بودند.
موقلم معرفت در بازتاب دادن خلوت و تنهایی زنان خانواده‌اش نگاهی دوربین‌وار دارد و بیانگر حقیقت حال و روزگار آنهاست.
کارهای آینده این هنرمند، اگر جامعه مردسالار او را دلشکسته و روح‌افتاده نکند، سال تا سال عصیانی‌تر خواهد شد. چون وارد گفت‌وگو با گذشتگان و آیندگان سرزمین خود است. او دیگر با مردمان عادی که پایبند روزمره خود هستند، سرو کار ندارد. او خلاق شده است و خلق کردن، آفریدن مرز و محدودیت نمی‌شناسد.
اما در تاجیکستان امن و باقی ماندن این نقاشی نشان‌دهنده آن خواهد بود که تاجیکستان افغانستان نیست و تحمول هنر آزاد را دارد و زمینه برای برابری جنسیتی فراهم است.