بحران اقتصادی بر فضای هنری ایران هم اثر گذاشته. هنرمندان به فکر چاره‌جویی افتاده‌اند: پیشنهاد برگزاری کنسرت رایگانی خیابانی، اکران فیلم‌های سینمایی در مناطق محروم و تخفیف‌های پنجاه درصدی برای نمایش‌های کمدی در تماشاخانه‌های تهران و شهرستان‌ها.

یک تماشاخانه خصوصی در تهران (عکس: آرشیو)

هزینه تولید تئاتر در تهران بین ۲۰ تا ۵۱۲ میلیون تومان است. این هزینه‌ها به نسبت سالن اجرا، حجم، کیفیت دکور، لباس، وسایل صحنه و درجه بازیگران تغییر می‌کند.  نمایشی پرفروش است و می‌تواند از عهده هزینه‌های تولید برآید که پرسر و صدا باشد، از موسیقی بیشترین بهره را گرفته باشد و همچنین بازیگران شناخته شده سینما را روی صحنه ببرد. نمایش تئاتر در تئاتر شهر به عنوان بزرگ‌ترین تماشاخانه تهران در ۳۰ شب، حداکثر ۳۰۰ میلیون تومان و در تماشاخانه فانوس به عنوان کوچک‌ترین سالن تئاتر تهران فقط ۱۲ میلیون تومان فروش دارد. به همین جهت هنرمندان تئاتر نه تنها به کمدی‌های مردم‌پسند روی آورده‌اند، بلکه حتی همین کمدی‌ها هم دیگر نمی‌توانند پای تماشاگران را به تماشاخانه‌ها باز کنند.

نمایش‌های حریف سلطان (سینما ماندانا)، عشق اجباری (ایوانک)، به صرف عشق (تماشاخانه قصر یاس)، من ازت خوشم میاد (شهرک اکباتان)،آس و پاس (خیابان شریعتی)، اون خدا بیامرز (انقلاب) فقط چند نمایش کمدی از میان انبوه کمدی‌هایی هستند که در تماشاخانه‌های تهران روی صحنه رفته‌اند. بلیت این نمایش‌ها با تخفیف ۵۰ درصدی به قیمت ۱۵ تا ۹ هزار تومان و حتی کمتر از آن عرضه می‌شود.

موضوع بسیاری از نمایش‌های کمدی که این روزها در تماشاخانه‌های تهران و شهرستان‌ها روی صحنه می‌رود، گرانی است با این هدف که تماشاگر را به جای آنکه به تأمل وادارد، او را برای ساعتی بخنداند. برخی از نمایش‌ها هم حتی مضمون مشخصی ندارند و فقط با این قصد به شکل موزیکال اجرا می‌شوند که تماشاگر مدتی مشغول و سرگرم باشد.

کمدی «گیج و ویچ» که تابستان سال جاری در اصفهان در دور دوم روی صحنه رفت یکی از موفقیت‌آمیزترین این کمدی‌ها بود. روابط پدر و مادر، آرزوهای دختر و پسر و ناهنجاری‌های همسایه از موضوعات این کمدی است. علی قیومی، کارگردان این نمایش در یک نشست خبری گفته است که یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های هنرمندان تئاتر جذب مخاطب است.

وزارت ارشاد اسلامی برای پیگیری سیاست «خصوصی‌سازی» تئاتر ایران سال‌های ۹۴ و ۹۵ را سال تئاتر نام‌گذاری کرد. رشد تعداد تماشاخانه‌های خصوصی تئاتر و ساده کردن فرآیند مجوز اجرا سبب شد که کمدی‌ها و نمایش‌های موزیکال و نمایش‌هایی برای کودکان و نوجوانان رونق بگیرد. چرخش مالی تئاتر ایران در این سال‌ها به حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان در هر سال رسید. اما با خروج آمریکا از برجام و سقوط ارزش ریال در برابر دلار آمریکا و آغاز دور تازه‌ای از تحریم‌های اقتصادی چرخش مالی تماشاخانه‌های خصوصی مختل شد. اگر تا پیش از این هنرمندان تئاتر از مفهومی به نام «تماشاگر کاذب» سخن می‌گفتند، اکنون حتی آن تماشاگر هم غایب است.

بیشتر بخوانید: