فروغ. ن. تمیمی- نقش علم و تکنولوژی بر بدن انسان و طبیعت او، بر رفتار اجتماعی بشر و هم‌چنین آداب و رسومی که بدیهی فرض شده‌اند، روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
 
یکی از موارد مشهور دراین زمینه علم پزشکی است. تاثیر دستاورد‌های این علم در پیشرفت اجتماعی و رهایی زنان انکارناپذیر است. یکی از مشهور‌ترین مثال‌ها دراین مورد قرص ضد بارداری است. قرصی که به زنان امکان داد تا به‌طور مستقل کنترل بارداری را دراختیار خود بگیرند و از حاملگی ناخواسته و تمام عواقب اجتماعی آن درامان باشند.
 
نقش تکنولوژی پزشکی در زمینه رفع ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی زنانه وافزایش شانس مادر شدن هم دیگر این روز‌ها بر کسی پوشیده نیست: معجزاتی واقعاً زمینی و نه آسمانی. مانند زنانی که با استفاده از بانک نگهداری سلول اسپرم یا نطفه مرد، به‌طور مستقل تصمیم به بچه‌دار شدن می‌گیرند، یا جنین آنان در رحم زن دیگری رشد می‌کند و یا حاملگی در سنین خیلی بالا که اکنون با منجمد کردن تخمک زنانه و نگهداری آن در فریزرهای مخصوص امکان‌پذیر است.
 
 بحث فریزر کردن نطفه ماده یا تخمک‌های زنانه درکشوهای پیشرفته یکی از مسائل مهم در زمینه دانش زنان و زایمان است. زنانی که به خاطر بیماری، نداشتن همسر، تحصیل یا شغل تمام‌وقت نمی‌توانند تا قبل از چهل سالگی مادر شوند، از این به بعد تخمک‌های خود را به فریزرهای پیشرفته در مراکز درمانی خواهند سپرد. به این ترتیب این شانس را خواهند داشت که درمیانسالی و حتی در پیری هم مادر شوند.
 
اولین روش منجمد کردن موفق اسپرم مردان ۵۵ سال پیش عملی شد و طولانی‌ترین زمان نگهداری نطفه مردانه که منجر به تولد نوزادی سالم شد ۲۱ سال پیش بود. اکنون سی‌سال است که روش لقاح مصنوعی درخارج از رحم زنانه انجام می‌شود، اما تا چندسال پیش منجمد کردن سلول‌های باروری زنانه یا اوول، امکان نداشت. یخ زدن تخمک‌های زنانه به دلیل اندازه بزرگ و میزان آب درون سلولی امکان نداشت، چون با ایجاد بلورهای یخ سلول متلاشی می‌شد، اما چندسال پیش دانشمندان ژاپنی موفق شدند با استفاده از یک تکنیک جدید تخمک‌های زنانه را منجمد و برای مدت طولانی در فریزر نگهداری کنند.
 
طرح به فریزر سپردن تخمک‌های زنانه از آپریل امسال در هلند قانونی شد و به اجرا درآمد. کاری که در عمل از سال ۲۰۰۶ در موارد خاص اجرا می‌شد. بخصوص برای زنانی که به علت ابتلا به سرطان احتمال نازایی آن‌ها درآینده پیش‌بینی می‌شد؛ چون به خاطر استفاده از شیمی‌درمانی ممکن بود تخمک‌های‌شان از بین برود و شانس بچه‌دار شدن در آینده را از دست بدهند. زنانی که سرطان دارند با استفاده از هورمون‌درمانی به جای یک تخمک در ماه می‌توانند تا چهل تخمک در ماه تولید کنند. با جدا کردن این سلول‌ها و فریزکردن‌شان بیماران شانس مادر شدن را از دست نخواهند داد. این تکنیک برای زنانی که در معرض یائسگی زودرس قرار دارند نیز خیلی موثر است.
 
 اما حالا گروه دیگری از زنان جوان یا میانسال هم که بیمارنیستند اما به دلایل محتلف نمی‌خواهند فعلاً بچه‌دارشوند می‌توانند ازاین تکنیک استفاده کنند. درکشورهایی مانند هلند که اخیراً قانون “حق منجمد کردن تخمک‌های زنانه” را برای همه زنان به رسمیت شناخته، این موضوع به بحث‌های اجتماعی زیادی دامن زده است. در دنیای مدرن گروه زیادی اززنان درسنین به نسبت بالا به فکر بچه‌دارشدن می‌افتند. تحصیل، پیشرفت شغلی و اجتماعی و نداشتن همسر و همراه از دلایل مهم عقب افتادن بارداری این زنان است.
 
حالا آیا دختران جوانی که تا قبل از ۳۵ سالگی خیال مادرشدن و تشکیل خانواده ندارند و به پیشرفت فردی و شغلی اولویت می‌دهند، حق ندارند تخمک‌های خود را برای دوران میانسالی ذخیره کنند تا شانس داشتن بچه‌ای سالم را از دست ندهند؟ با این حساب آن‌ها تقربیا می‌توانند ده‌سال به دوران باروری خود اضافه کنند. با استفاده از این تکنیک حتی اگر زنی قادر به نگهداری جنین در زهدانش نباشد، می‌تواند با استفاده از رحم زن دیگری مادر شود.
 
اکنون به نظر می‌رسد که زنان این شانس را خواهند داشت که با خیال راحت‌تری تحصیل و کار کنند. این تکنیک درایتالیا که درصد بارداری درمیان زنان جوان به‌شدت کاهش یافته است و هم درایالات متحده یا ژاپن به شکل گسترده‌تری به کارگرفته شده است. گروهی از صاحب‌نظران معتقدند دردنیای مدرن زنان باید در فاصله سنی بیست تا سی‌وپنج سالگی به مهم‌ترین مسائل زندگی خود یعنی تحصیلات عالی، پیدا کردن شغل و تشکیل خانواده اقدام کنند. بنابراین طبیعی است که گروهی از آن‌ها نتوانند درتمام زمینه‌ها به خواسته‌های‌شان دست یابند. نداشتن همسر یکی از دلیل مهم برای زنان غربی در فریز کردن سلول‌ها و مادر شدن بعد از ۴۰ سالگی است. درحال حاضر بچه‌دار شدن پس از ۳۵ سالگی برای زنان ساکن غرب هنجاری عادی و پذیرفته شده است، اما یکی از پیامد‌های منفی مادرشدن بعد از۴۰ سالگی افزایش نامعقول تفاوت سنی میان مادر و فرزند است. خطر یتیم شدن در کودکی و مشکلات تربیتی ناشی از فاصله نسلی زیاد میان مادر و فرزند هم ازآن جمله‌اند.
 
افزایش سن رابطه مستقیمی با کیفیت تخمک‌های زنانه دارد. البته شرایط بدنی افراد هم در این زمینه موثرند، اما بهترین سن برای فریز کردن سلول‌های زنانه بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی است. با این حساب دختر جوانی که حالا حالا‌ها خیال مادرشدن ندارد می‌تواند شانس داشتن یک نوزاد سالم را برای خود در۴۰ سالگی تضمین کند. با هورمون درمانی می‌توان در هر برداشت، ده تخمک جدا شده از تخمدان را منجمد کرد، اما درافراد مسن‌تر که همین تعداد سلول را داشته‌اند به علت پایین بودن کیفیت سلول‌ها امکان بارداری کاهش می‌یابد.
 
 تا سال ۲۰۰۹ در تمام دنیا نهصد نوزاد با این روش به دنیا آمده‌اند و آزمایش‌های اولیه نشان می‌دهند که همه آن‌ها سالم و فاقد نقص جسمی بوده‌اند. درسال‌های اخیراین فریزکردن تخمک زنانه رایج و حتی چند شرکت تجارتی آمریکایی و انگلیسی به ایجاد بانک‌های ذخیره سلول ماده اقدام کرده‌اند.