اتحادیه اروپا که قصد داشت فهرست سیاه خود درباره «پناهگاه‌های مالیاتی» را تهیه کند، روز سه‌شنبه ۵ دسامبر / ۱۴ آذر نام ۱۷ کشور را در این لیست قرار داد.

برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه در بروکسل گفت این کشورها به‌عنوان کشورهایی که در امور مالیاتی همکاری نمی‌کنند طبقه‌بندی شده‌اند.

بحرین، امارات متحده عربی، کره جنوبی، تونس، پاناما، نامیبیا، مغولستان، باربادوس، گرانادا و گوام، ماکائو، جزایر مارشال، پالائو، ساموآ و ساموآی آمریکا، سنت لوسیا، ترینیداد و توباگو، ۱۷ کشوری هستند که در این فهرست سیاه قرار گرفته‌اند. همه این کشورها باید به شفافیت مالی و تبادل اطلاعات بیشتر ترغیب شوند.

افزون بر این ۴۷ کشور نیز در «فهرست خاکستری» اتحادیه اروپا قرار گرفتند. این کشورها نیز عدم همکاری خود را نشان داده‌اند اما نشانه‌هایی از تغییر سیاست‌های مالیاتی خود بروز داده‌اند.

ابتکار تهیه فهرست سیاه «پناهگاه‌های مالیاتی» از سوی کشورهایی با مالیات بالا همچون فرانسه مطرح شد. کشورهای اروپایی با مالیات کم همچون هلند و ایرلند مخالف آن بودند و می‌گفتند این اقدام به توانایی رقابت کشورها آسیب وارد کند.

اتحادیه اروپا از ماه آوریل سال ۲۰۱۶ که «اوراق پاناما» افشا شد در صدد تهیه فهرست سیاه «پناهگاه‌های مالیاتی» بود.

«اوراق پاناما» یا «اسناد پاناما» نخستین بار در روز ۳ آوریل ۲۰۱۶ / ۱۵ فروردین ۱۳۹۵ توسط روزنامه‌نگاران تحقیقی بین‌المللی افشا شد و در اختیار ۱۰۰ رسانه و حدود ۴۰۰ روزنامه‌نگار از ۸۰ کشور جهان قرار گرفت.

این افشاگری شامل ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار سند می‌شد. بر اساس این اسناد شرکت موساک فونسکا به ۷۲ نفر از رهبران سیاسی کنونی یا پیشین جهان و همچنین افراد سرشناس در عرصه‌های مختلف، از دهه ۱۹۷۰ تا بهار ۲۰۱۶ کمک کرده است تا مالیات نپردازند، تحریم‌ها را دور بزنند و ثروت خود را در شرکت‌های صوری که تنها یک صندوق پستی داشتند، ذخیره کنند. در این پیوند ۲۱۴ شرکت ظاهری که هویتی واقعی نداشتند کشف شدند.

در میان افرادی که دست به چنین اعمالی زده‌اند می‌توان به بستگان و نزدیکان حسنی مبارک و معمر قذافی٬ رهبران پیشین مصر و لیبی، بشار اسد٬ رئیس‌جمهور کنونی سوریه، نزدیکان ولادیمیر پوتین٬ رئیس‌جمهور روسیه، پاولو لازارنکف، نخست‌وزیر سابق اوکراین، پترو پرشنکوف، رئیس‌جمهور کنونی اوکراین و لیونل مسی، بازیکن سرشناس فوتبال، اشاره کرد.

پس از «اوراق پاناما»، «اسناد پارادیس» هم در سال ۲۰۱۷ منتشر شد. «اسناد پارادیس» روایت دیگری است از فساد مالی گسترده رهبران سیاسی و ابرسرمایه‌داران در بیش از ۱۳.۴ میلیون سند.

به گفته شبکه عدالت مالیاتی، نهاد مستقل که درباره مالیات و پناهگاه‌های مالیاتی تحقیق می‌کند، در مجموع بین ۲۱ تا ۳۱ تریلیون دلار در پناهگاه‌های مالیاتی به دور از نظارت و قانون هستند.

بیشتر بخوانید:

اسناد «پارادیس»: افشای «بهشت مالیاتی» سیاستمداران
اوراق پاناما؛ خانه از پای‌بست ویران است