شهزاده سمرقندی – برزو عبدلرضاق، از معدود کارگردانان تاجیک است که در داخل تاجیکستان میدان فعالیت ندارد و بیشتر اوقات خود را در کشورهای همسایه و اروپایی می‌گذراند. سبک کار او را سال‌هاست که وزارت فرهنگ تاجیکستان نمی‌پسندد و میدان کاری او را نیز در داخل کشور محدود کرده است.
بسیاری این حرکت دولت تاجیکستان را نقض آشکار آزادی بیان و سانسور نظرات این هنرمند تاجیک می‌دانند. از نگاه تیزبین او البته هیچیک از مشکلات اجتماعی و سیاسی تاجیکستان هرگز دور نمانده است.
با وجود آنکه نمایش‌های برزو عبدالرزاق در صحنه‌های تآتر تاجیکستان به نمایش درنمی‌آید و نمایش‌های او را وزارت فرهنگ تاجیکستان ممنوع اعلام کرده است، اکنون مجموعه‌ی تازه‌ای از نمایش‌نامه‌های این نمایش‌نامه‌نویس تاجیک به انتشار رسیده است.
برزو عبدالرضاق را نخستین بار در سال ۱۹۹۳ در تآتر شهر خجند دیدم و با او آشنا شدم. در آن زمان او در اتاقی که دیوارهایش پوشیده بود از رنگ‌های گرم، پشت میزی نشسته بود و داشت می‌نوشت. در آن روزها قرار بود نمایش‌نامه‌ای از مجموعه نمایش‌نامه‌های او با عنوان «دیوانه» روی صحنه برود. «دیوانه» یکی از بهترین آثاری‌ست که تاکنون در صحنه‌های تآتر تاجیکستان به نمایش درآمده است.
برزو عبدالرضاق هنرمند توانایی‌ست، تا آن حد که با یک گروه کارکشته می‌تواند آثار کلاسیک تآتر جهان و مدرن – کلاسیک و مدرن را روی صحنه بیاورد. او اکنون ۵۰ سال دارد و با این حال خود را از نسل هنرمندان جوان تاجیکستان می‌داند.
نمایی از نمایش «راه دراز به مکه» نوشته برزو عبدالرضاق. او تآتر تاجیکستان را یک هنر بی‌صاحب می‌خواند و با وجود نومیدی از وضع تآتر تاجیکستان می‌گوید اگر زمینه‌هایش فراهم باشد، در کمتر از پنج سال می‌توان این هنر را متحول کرد. (+بشنوید)
باید گفت که مشکلات اقتصادی، هنر تآتر در تاجیکستان را با فترت مواجه کرده. بسیاری از هنرمندان تآتر از تاجیکستان به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند و دست کارگردانان نامی خالی مانده است.
برزو عبدالرضاق از مکتب تآتر روس می‌آید و بسیاری از آثار درخشان و ماندگارش را به زبان روسی نوشته است. هرچند او را در تاجیکستان خانه‌نشین کرده‌اند، اما نمایش‌نامه‌هایش در چهارگوشه‌ی جهان، از نیویورک و پاریس تا بیشکک و موسکو بارها به نمایش درآمده است.
یکی از نمایش‌نامه‌های مطرح او «راه دراز به مکه» نام دارد. این نمایش‌نامه نخستین بار به زبان روسی منتشر شده. عبدارضاق می‌گوید قصد ندارد آن را به زبان تاجیک انتشار دهد. چون گمان می‌کند خوانندگان تاجیک از چنین کتاب‌هایی استقبال نمی‌کنند. او همچنین می‌گوید کسانی که خواننده این نوع کتاب‌ها هستند، اغلب با زبان روسی نیز آشنایی دارند و می‌توانند کتاب را به روسی بخوانند.
عبدالرضاق در مجموع نظر خوشی نسبت به تآتر تاجیکستان ندارد و می‌گوید تآتر تاجیکستان بی‌صاحب مانده. یکی از مهم‌ترین دلایل نومیدی او این است که سالن نمایشی که در آن نمایش «دیوانه» روی صحنه رفته بود در آتش سوخت و اجرای این نمایش ناتمام ماند. در سال ۱۹۹۳ هم از وزارت فرهنگ تاجیکستان مجوز دریافت نکرد و فقط پس از فشار رسانه‌ها به دولت بود که توانست بخش‌هایی از آن را منتشر کند. با وجود نومیدی از وضعیت کنونی تآتر در تاجیکستان عبدالرضاق اعتقاد دارد با کمک هنرمندانی که تربیت کرده، اگر زمینه‌هایش فراهم باشد می‌تواند در طی فقط پنج سال تآتر تاجیکستان را دگرگون و احیاء کند.
با او درباره‌ی وضع تأتر تاجیکستان گفت‌و‌گویی کرده‌ام که اکنون از طریق فایل صوتی می‌توانید بشنوید. (+)