آیت الله علم الهدی در خطبه‌های نمازجمعه ۲۳ تیر ۱۳۹۶ مشهد گفت که مدافعان حرم در عمق کویر عراق و شام آمریکا را به زانو در آوردند. او سپس به گروهی از مسئولان داخل کشور که خطر جنگ را گوشزد می‌کنند اشاره کرد و گفت :

“بعضی کوتاه‌ فکرها مردم ما را از جنگ می‌‌ترسانند، اگر استکبار آمریکایی قدرت جنگ و برخورد نظامی داشت به جنگ نیابی متوسل نمی‌‌شد و بعد از توسل به جنگ نیابی، به این افتضاح، جنگ نیابی او هم شکست نمی‌خورد و این ثابت کرد دشمن دیگر جای پای خودش را برای همیشه نه در کشور ما بلکه در منطقه در مقابل قدرت انقلاب ما از دست می‌‌دهد”.

  • آیا آمریکا شکست خورده و فاقد قدرت در منطقه خاورمیانه شده است؟
  • آیا افراد و گروه‌هایی که خطر احتمال جنگ را گوشزد می‌کنند، سخنان نابخردانه گفته و همگان را می‌ترسانند؟
  • یا این خطر آن قدر محتمل است که کارشناسان بسیاری در آمریکا و اروپا نیز نسبت به وقوع آن هشدارهای جدی می‌دهند؟

برخی از فقیهان درباری گفته‌اند که اصلاح طلبان و اعتدالیون مردم را از خطر جنگ می‌ترسانند تا مذاکره و رابطه با آمریکا را به نظام تحمیل کنند.

عکس: جلوه‌ای از جنگ ایران و عراق، خوان نعمت گسترده مرگ – جنگ یک نعمت الاهی است. این سخن آیت الله خمینی دوباره ممکن است ورد زبان مبلغان جنگ در ایران شود. در واشنگتن هم از جنگ صحبت می‌شود.

کارنامه شش ماهه دونالد ترامپ

دونالد ترامپ در دوران رقابت‌های انتخاباتی بارها از مداخلات نظامی آمریکا، خصوصا در خاورمیانه، انتقاد کرد. او می‌گفت که این حملات موجب پیدایش گروه‌های تروریستی، کشته شدن آمریکایی ها، ویران شدن کشورها و هزینه ۷ هزار تریلیون دلاری برای آمریکا شده است. در عین حال، به طور همزمان، زیرساخت‌های آمریکا، به زیرساخت‌های کشورهای عقب مانده تبدیل شده است. شعار “اول آمریکا” محصول این مدعیات بود. او وعده می‌داد که اگر رئیس جمهور شود، به مداخلات نظامی آمریکا و سیاست “تغییر رژیم” توسط دولت آمریکا پایان خواهد بخشید. اینک ۶ ماه از ریاست جمهوری ترامپ گذشته و فرصت مناسبی برای ارزیابی وعده‌های اوست.

نیکول گووت و رایان براون در مقاله‌ای در سی ان ان نوشتند که برخلاف شعارها و وعده ها، ترامپ نه تنها دخالت نظامی در مناطق قبلی را افزایش داده، بلکه به دنبال دخالت نظامی در مناطق جدید (کره شمالی، و…) است. این مداخلات نظامی اگرچه حمایت هر دو حزب را به دست آورده، اما موجب افزایش تلفات غیر نظامیان هم شده است. ترامپ با تفویض اختیارات وسیع به ژنرال ها، وزارت خارجه آمریکا را به حاشیه رانده است. ضمن آن که اتکای بیش از حد به مداخله نظامی، راهبرد خوبی نیست.

مطابق یک تحقیق جدید، از ۱۳ جولای بیش از ۲۲۰۰ شهروند سوری و عراقی در اثر حملات به رهبری آمریکا جان خود را از دست داده‌اند که ۳۶۰ نفر به ازای هر ماه است حال آن که این رقم در دوره ریاست جمهوری اوباما ماهانه ۸۰ نفر بود. یعنی از زمان روی کار آمدن ترامپ روزانه به طور متوسط ۱۲ شهروند عادی قربانی حملات در عراق و سوریه شده‌اند.

نابودی ارتش ها، دولت‌ها و کشورهای عراق، لیبی، سوریه و یمن به سود اسرائیل تمام شده است. اسرائیل به طور فعال در این مناقشات حضور داشته و ائتلافی پنهانی با دولت‌های عرب منطقه تشکیل داده است.

نیری زیلبر، عضو بنیاد واشنگتن برای سیاست خاورمیانه، که خود در اسرائیل مستقر است، در ۲۳ تیر ۹۶ در مقاله “اعراب متحد پنهان اسرائیل” در نیویورک تایمز از روابط پنهانی بلند مدت دولت‌های عربی با اسرائیل و حضور فعال اسرائیل در جنگ سوریه و حمایت از مخالفان بشار اسد پرده برداری کرده و می‌نویسد: “اردن، مصر، تشکیلات خودگردان فلسطین و کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان و امارات از هم پیمانان پنهان اسرائیل به شمار می‌روند. اسرائیل در حال نقش آفرینی نظامی و سیاسی در مناطق مرزی خود با سوریه است که مبتنی بر روابط نزدیک تل آویو با کشورهای عربی است”.

ترامپ و اعضای کابینه اش به شدت ضد ایران‌اند. ترامپ عاشق ذخایر ارزی صدها میلیارد دلاری کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است. ترامپ در مصاحبه با “سی بی ان” به سفر اواخر اردیبهشت خود به عربستان سعودی اشاره کرد و گفت که او به سعودی‌ها گفته بود برای انجام این سفر، باید صدها میلیارد دلار برای آمریکا کنار بگذارند. وی تصریح کرد: “دو روز خیلی خوب (در عربستان سعودی) داشتم. عربستان سعودی صدها میلیارد دلار برای خریدن هواپیماهای ما، تجهیزات نظامی ما و سرمایه گذاری در کشور ما کنار گذاشتند و من گفتم که شما باید این کار را بکنید وگرنه من (به عربستان سعودی) نمی‌‌آیم. همه این قراردادهایی که بسته شد، قراردادهای خوبی برای کارگران آمریکایی بود”.

ایران ستیزی دولت و کنگره آمریکا از یک سو، و ایران ستیزی اسرائیل و کشورهای عرب منطقه از دیگر سو، فشار بسیاری بر ترامپ برای حمله نظامی به ایران وارد آورده است. این امر آن قدر موثر بوده که حتی رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، چندی پیش گفت که سیاست دولت ترامپ حمایت از “تغییر مسالمت آمیز رژیم” در تهران با استفاده از گروه‌های داخلی‌ است. اما هیچ گروه داخلی با آمریکا در ارتباط نیست.همه گروه‌های داخلی مخالف مداخله آمریکا در امور ایران هستند.

اقدامات ضد ایرانی شامل مصادره اموال و دارایی‌های ایران، قراردادن شهروندان ایرانی در لیست ممنوعیت ورود به آمریکا در کنار کشورهای حامی تروریسم، تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران و اقدام برای تشکیل جبهه گسترده ضد ایرانی می‌شود.

این رویدادها کارشناسان سیاسی و نظامی و امنیتی را به شدت نگران کرده است. به عنوان مثال، ۳۸ ژنرال و دریادار ارشد آمریکا در نامه‌ای سرگشاده به ترامپ به او درباره این سیاست هشدار داده و گفته‌اند نگران این هستند که آمریکا و ایران در حال حرکت به سوی جنگ باشند. در این نامه آنان ضمن حمایت جدی از توافق هسته ای، نوشته‌اند: “بدون تماس‌های دیپلماتیک[با ایران] کشمکش‌های جزئی به راحتی‌ از کنترل خارج می‌شوند. دیپلماسی وسیله‌ای حیاتی‌ برای کاهش ریسک[جنگ] است. دیپلماسی می‌تواند مانع از جنگ نظامی شود که در آن سربازان آمریکا جان خود را از دست خواهند داد، بدون این که سودی به امنیت ملی‌ آمریکا برسد. مهمتر از همه[این است که] ما نباید نسبت به ایران در حالت تهاجمی و پرخاشگرانه قرار گیریم که راه را برای جنگ باز خواهد نمود”.

فعالیت‌های جمهوری اسلامی

از زمان ریاست جمهوری ترامپ، روابط میان وزرای خارجه دو کشور قطع شد. طرفین شهروندان یکدیگر را به عنوان طعمه گروگان گرفته و می‌گیرند. آیت الله خامنه‌ای آمریکا را کشوری مکار، فریب دهنده و مداخله گر که هدفی جز سرنگونی جمهوری اسلامی را دنبال نمی‌کند، قلمداد می‌کند (رجوع شود به مقاله “تغییر سیاست خارجی، شرط حل مسائل اقتصادی“).

سوریه و عراق و لبنان و یمن اینک به میدان‌های رقابت طرفین تبدیل شده‌اند. فعالیت طرفین در این مناطق، براساس تعارض منافع پیش می‌رود.

سردار محمد رضا نقدی‌، معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه، در پاسخ به انتقادهای حسن روحانی از فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی سپاه گفته است:

“آمریکایی‌ها خواستند از راه دریا به ایران نفوذ کنند، نیروی دریایی سپاه را مقابل خود دیدند، خواستند در منطقه شرارت کنند نیروی قدس سپاه پوزه آن‌ها را به خاک مالید، خواستند فشار اقتصادی بیاورند قرارگاه خاتم سپاه اجازه نداد سناریو آن‌ها تکمیل شود، خواستند از مرزهای هوایی وارد کشور شوند، سپاه پهباد آن‌ها را به غنیمت گرفت، وارد عرصه تهاجم فرهنگی شدند باز هم نیروهای سپاه و بسیج را مقابل خود دیدند. وقتی آمریکا در همه پروژ‌ه‌ها و برنامه‌های ضدایرانی که دارد سپاه را مقابل خود دیده، معلوم است که برای نابودی و حذف سپاه تلاش می‌کند. کسانی که در داخل علیه سپاه فعالیت می‌کنند قطعا دست‌ نشانده آمریکا هستند.”

از سوی دیگر، سردار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح،- ۲۶ تیر ۱۳۹۶ در همایش فرماندهان نیروی زمینی سپاه در مشهد گفته است، رهبری حکیمانه آیت الله خامنه ای، جانفشانی‌های مدافعین حرم و کمک به کشورهای محور مقاومت، امنیت ایران را بسیار افزایش داده و صحنه نبرد را به مناطق دور دست انتقال داده است. خاورمیانه گرفتار دخالت‌های آمریکا، شیطنت‌های اسرائیل و “حماقت و خیانت سران برخی کشورهای عرب” منطقه شده است. در این شرایط، طرح استقلال کردستان و تجزیه عراق، برای کشورهای همسایه قابل پذیرش نیست. دولتمردان آمریکا از طرح تغییر رژیم ایران سخن گفته‌اند. اما مردم ایران اجازه دخالت بیگانگان در سرنوشتشان را به هیچ کس نمی‌دهند.

باقری در ادامه گفته است، محاسبه غلط دیگر آمریکا، تصویب تحریم‌های جدید- به خصوص طرح تحریم سپاه پاسداران- است. اگرچه تحریم‌ها ایران را مقاوم تر و بالنده تر کرده و می‌کنند، ولی:

“همردیف شمردن سپاه با گروه‌های تروریستی و جاری کردن تحریم‌های مشابه آنان برای سپاه ریسک بزرگی برای امریکا و پایگاه‌ها و نیروهای مستقر آنها در منطقه است…قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران دفاعی است و هرگز قابل معامله و مذاکره در هیچ سطحی نیست”.

این تهدیدات نابخردانه سردار باقری برخلاف امنیت و منافع ملی ایران است. چرا؟

الف- فرض کنیم کنگره آمریکا قانونی مبنی بر تحریم سپاه به تصویب برساند و ترامپ هم آن را امضا کند. به فرض محال، سپاه اقدامی علیه یکی از پایگاه‌های آمریکا و نیروهایش در منطقه به عمل آورد. در این صورت آن‌ها مراکز استراتژیک و زیرساخت‌های ایران را بمباران و نابود خواهند کرد (رجوع شود به مقاله “آیا ترامپ نمی‌تواند ایران را به سوریه و عراق و لیبی دیگری تبدیل کند“).

ب- فرض محال کنیم گروه دیوانه یا کشور ثالثی (مثلا اسرائیل)، به یکی از پایگاه‌ها و نیروهای آمریکا در منطقه حمله کند و آن را به گردن ایران بیندازند. در این صورت نیز ممکن است سناریوی جنگ جدی شود.

پ- در یک سناریوی توطئه گرانه، فرض کنیم بخشی از دولت آمریکا به دنبال بهانه‌ای برای بمباران مناطق مهم ایران باشد. فرض کنیم خودشان به برخی پایگاه‌ها و نیروهایشان در منطقه حمله کرده و آن را به گردن ایران بیندازند، با این سخنان نابخردانه سردار باقری، رسانه‌های امریکا به راحتی مردم کشورشان را توجیه خواهند کرد که این کار ایران بوده است.

ت- این تهدید توخالی دن کیشوت وار، بهترین بهانه را به دست ایران ستیزان داده و می‌دهد که ادعا کنند ایران یک خطر جدی برای آمریکا است. کمترین واکنش به سخنان باقری، موجه شدن تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران است.

در همه کشورهای دموکراتیک نظامیان زیر نظر غیر نظامیان منتخب مردم فعالیت می‌کنند. مسئله ایران فقط و فقط بیرون راندن نظامیان از قلمرو سیاست و اقتصاد نیست، بستن دهان آنان در مورد سیاست خارجی کشور هم هست. مردم ایران نشان داده‌اند که در همین انتخابات تحت نظارت استصوابی شورای نگهبان هم به فرماندهان سپاه رأی نمی‌دهند (رجوع شود به مقاله “چرا مردم به دهه شصتی‌های سپاهی و امنیتی و قاضی رأی نمی‌دهند؟  “)، اما سپاه، به گفته حسن روحانی به “دولت با تفنگ”‌ی تبدیل شده که با زور به دنبال تسخیر همه قلمروهاست (رجوع شود به مقاله “سپاه، دولتِ ثروتمندِ رانت‌خوارِ تفنگدارِ ترس آور“). بیرون راندن سپاه از قلمرو سیاست خارجی، و کنترل آن‌ها توسط نیروهای منتخب مردم، راهی است برای نجات ایران از خطر محتمل جنگ و نابودی.


از همین نویسنده