محسن کاکارش- با فرا رسیدن فصل تابستان بار دیگر آتش‌سوزی جنگل‌های کردستان شروع شده و تاکنون نه مورد آتش‌سوزی در اطراف شهرستان‌های مریوان و سروآباد روی داده است.
به گزارش انجمن سبزچیای مریوان، آتشسوزیها در سال گذشته به نابود شدن ۳۵ هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع این دو شهرستان ختم شده است.
این انجمن مدافع محیط زیست در مریوان با ذکر دقیق تاریخ و محل آتشسوزیها از نهم مورد در سال جاری خبر داده است.
این در حالی است که سرهنگ تقی ایروانی، فرمانده یگان حفاظت از جنگل‌ها و مراتع در گفت‌وگو با پایگاه خبری فضای سبز و محیط زیست ایران (سبزپرس) گفته است تنها پنج مورد آتش‌سوزی به وقوع پیوسته است.
فرمانده یگان حفاظت از جنگل‌ها و مراتع گفته است، تنها چهار هکتار از جنگل‌ها در امسال سوخته و علت یکی از حریق‌ها هم بی‌احتیاطی‌های یک کشاورز بومی منطقه بوده که شناسایی شده است.
سرهنگ تقی ایروانی در رویدادهای سال گذشته نیز عوامل انسانی را دخیل دانسته بود.
در همان حال آژانس خبری موکریان نوشته است، ۲۷ هکتار از جنگل‌های مریوان و سروآباد و سه هکتار از جنگل‌های سردشت دچار آتش‌سوزی شده‌اند.
دکتر اسماعیل کهرم، طبیعت‌شناس ایرانی، در گفت‌وگو با زمانه علت آتش‌سوزی‌های اخیر را عوامل انسانی و طبیعی می‌داند.
با سوران دانشور، فعال محیط زیست و یکی از اعضای انجمن سبز چیا که خود در خاموش کردن آتشسوزیها نقش داشته است گفت‌وگویی کرده‌ام و نخست از چگونگی این رویدادها پرسیده‌ام.
سوران دانشور: آتش‌سوزی امسال از ۱۸ خرداد شروع شد و تا امروز سی‌ام ادامه داشت. این آتشسوزیها در کل در اطراف مریوان و شهرستان سروآباد بوده که امسال تقریباً بیش از ۲۰ هکتار از جنگل‌های مرویوان و سروآباد در آتش سوخته است و این روند ادامه خواهد داشت.
چه عوامی باعث این آتشسوزیها می‌شود؟
ما مطمئن هستیم که این نوع آتشسوزیها طبیعی نیست. آن‌طور که گفته می‌شود، افرادی هستند که دست به آتش زدن جنگل‌ها می‌زنند.
آیا کسی این افراد را دیده است؟
بله، چندین‌بار. ولی همین افراد وانمود کردند که اتفاقی و غیر عمدی بوده است.
این اشخاص به دنبال چه اهدافی هستند؟
این جنگل‌ها در شهرستان مریوان به عنوان یکی از منابع اقتصادی به شمار می‌رود و این افراد به دنبال لطمه وارد کردن به اقتصاد و طبیعت کردستان هستند.
آیا ماموران آتش نشانی یا نهادهای مربوطه برای کنترل آتشسوزیها اقدامی به عمل آورده‌اند؟
خیلی کم، در اکثر آتشسوزیها که ۱۰۰ یا صد و ۱۵۰ نفر حضور داشتند، شاید دو یا سه نفر از نهادهای مربوطه حضور داشتند که آنهم با امکانات کم و نمی‌توانستند آتش را مهار کنند و هیچ تاثیری در خاموش کردن آتش نداشتند.
انجمن سبز چیا که شما یکی از اعضای آن هستید چه اقدامی در کنترل این آتشسوزیها داشته است؟
انجمن در این رابطه توانسته فرهنگ‌سازی بکند. مثلاً سال گذشته در یک مورد آتش‌سوزی در روستاهای اطراف ۷۰۰نفر برای خاموش کردن آتش‌ها به صورت خودجوش آمده بودند. اعضای انجمن و مردم با وسایلی که داشتند اقدام به خاموش کردن آتش کردند.
چه در خواستی برای کنترل یا جلوگیری از این آتشسوزیها دارید؟
درخواستم از همه (ان.جی.او)ها، سازمان‌های مربوطه، رسانه‌ها و نهادهای حقوق بشری این است به هر طریقی که می‌توانند به ما کمک کنند. چون این یک فاجعه است.
عوامل طبیعی و انسانی
کارشناسان بر این باورند همه آتشسوزیها که در جنگل‌های دنیا روی می‌دهد دو علت انسانی و طبیعی دارد.
دکتر اسماعیل کهرم طبیعت‌شناس ایرانی به زمانه می‌گوید: «در اثر تخمیر برگ‌هایی که در کف جنگل است، حرارت ایجاد می‌شود و از زیر شروع به سوختن می‌کنند، گاه گداری هم رعد و برق کمک می‌کند. از طرف دیگر صبح اول صبح وقتی که شبنم‌ها تولید می‌شوند نور خورشید به این قطرات شبنم که مانند ذره‌بین عمل می‌کنند، می تابد، روی برگ‌های خشک متمرکز می‌شود و آتش شروع می‌شود و چنین آتشی با وزش باد متاسفانه گسترش پیدا می‌کند و یک مرتبه می‌بینیم که جنگل از بین می‌رود. این آتش‌سوزی طبیعی در سراسر جهان اتفاق می افتد، ازجمله در ایران.»
او به نوع دیگری از آتش‌سوزی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «نوع دیگری از آتش‌سوزی، آتش‌سوزی عمدی و یا سهوی است. مردم برای پیک‌نیک و برای تفریح گذاران اوقات فراغت به جنگل‌ها روی می‌آورند که متاسفانه گاه آتش باز را روشن می‌گذارند و می‌روند. این آتش باز با وزیدن باد در غیاب آنان گسترش پیدا می‌کند و گاه به صورت یک فاجعه و بلا در می‌آید. یا گاه مردم- برای این‌که بخشی از جنگل‌ها را به زمین‌های خودشان ضمیمه بکنند- چه در شمال و چه در جنگل‌های زاگرس و یا مناطق مریوان مقداری آتش‌سوزی به راه می‌اندازند که به اصطلاح آن زمین‌هایی که در بنچاق‌ها یا در قباله‌های قدیمی ثبت شده این گسترش پیدا بکند و ضمیمه زمین‌های‌شان بشود که این مسئله زیاد اهمیتی ندارد. قسمت اعظم در اثر همان آتش‌سوزی طبیعی است یا به سهوی است و به دست انسان پیش می آید.»
سال گذشته مردم و فعالان بر این نکته تاکید داشتند که نیروهای دولتی برای مقابله با نیروهای اپوزیسیون جنگل‌های کردستان را به آتش می‌کشند.
دیار تازیک یکی از فعالان مدنی در سال ۸۹ به زمانه گفته بود: «دامداران با چشم‌های خودشان دیده‌اند که نیروهای دولتی، حالا سپاه باشد یا مثلاً نیروی زمینی، این جنگل‌ها را آتش زده‌اند. به بهانه‌های واهی از قبیل وجود نیروهای اپوزیسیون در جنگل‌های کردستان، وجود کالاهای قاچاق و قاچاقچیان در جنگل‌ها و غیره این سرمایه‌ی ملی را به آتش می‌کشند.»
همزمان با آتش‌سوزی جنگل‌های مریوان در خردادماه امسال حیدر مصلحی وزیر اطلاعات از دستگیری و کشته شدن هفت نفر از اعضای کومله در استان‌های کردستان و آذربایجان غربی خبر داد.
در روزهای اخیر هم سایت‌های حکومتی از ورود یک تیم دیگر کومله زحمتکشان به مناطق مریوان خبر داده اند.
تاثیرات آتشسوزیها
آتشسوزیها در کردستان و دیگر مناطق ایران هر سال خسارت چشمگیری را به دنبال خواهد داشت.
کارشناسان می‌گویند بر اثر این آتشسوزیها بیشترین خسارت متوجه پوشش گیاهی می‌شود و موجب از بین رفتن تلطیف هوا می‌شود.
در نبود پوشش گیاهی، خاک به حالت برهنگی در می‌آید و به هنگام بارندگی، آب بدون آن‌که جذب زمین شود به نقاط پست‌تر سرازیر می‌شود. بر این اساس طبیعت باید چهارصد سال صبر کند که یک سانتیمتر خاک تولید کند.
در همان حال حیات وحش اعم از جانواران، حشرات، پستانداران و پرندگان از بین می‌روند.
از طرفی دیگر گفته می‌شود به علت جنگ ایران و عراق برخی از مناطق جنگل‌های کردستان مین‌گذاری شده است و مین‌ها تهدیدی برای افرادی است که در پی کنترل آتشسوزیها هستند.