محسن کاکارش- با گذشت بيش از دوماه و نيم از اعتراض‌های مردمی در سوريه و کشته شدن صدهانفر، تظاهرات در اين کشور همچنان ادامه دارد.
در اين مدت روزهای جمعه به روز اعتراض‌های عمومی در برخی از شهرهای سوريه تبديل شده که البته این اعتراض‌ها با خشونت گسترده نيروهای امنيتی نیز روبه‌رو بوده است.
بنا به گزارش‌های رسیده تاکنون بيش از هزار و ۲۰۰ نفر از معترضان کشته شده‌اند. همزمان با آغاز اعتراض‌های مردمی حکومت سوريه سعی در آرام کردن کشور کرده، ولی تاکنون موفق نبوده است؛ به‌طوري که در آخرين جمعه که از سوی معترضان به جمعه «کودکان آزادی» نامگذاری شده بود، بيش از ۶۰ تن از اعتراض‌کنندگان کشته شدند.
بشار اسد، رئيس‌جمهور سوريه وعده اصلاحات سياسی داده و چندين بار گروه‌های سياسی و شخصيت‌های مخالف حکومت را به گفت‌وگو فراخوانده است.
کارشناسان و فعالان سوری در گفت‌وگو با زمانه ضمن تاکيد بر اين‌که خيزش مردمی سوريه در مقايسه با کشورهای مصر و تونس طولانی‌تر شده است، می‌گويند: بشار اسد قصد هيچ‌گونه اصلاحات سياسی در اين کشور را ندارد و مذاکره با گروه‌های مخالف برای فريب افکار عمومی و وقت‌کشی است.
بشار اسد و اصلاحات سياسی
پس از آغاز اعتراض‌های مردمی در سوريه دولت این کشور اعلام کرد: قانون وضعيت اضطراری که حدود نيم قرن پيش وضع شده است، لغو خواهد شد.
براساس اين قانون بسياری از آزادی‌های شهروندی از جمله گردهمایی‌های عمومی با محدوديت‌های بسيار همراه است و به مقامات مسئول اين امکان را می‌دهد که «هر فردی را که مشکوک به اقدام عليه امنيت ملی» است، بازداشت کنند.
لغو اين قانون يکی از خواست‌های اصلی معترضان در سوريه به شمار می‌رفت، اما حال معترضان اين اقدام حکومت سوريه را کافی نمی‌دانند.
نشأت محمد، تحليل‌گر سياسی ساکن سوريه، پیش از این به زمانه گفته بود: «رژيم به وعده لغو قانون اضطراری عمل نخواهد کرد و حزب حاکم بعث بايد به نفوذ همه‌جانبه خود برعرصه سياسی و اجتماعی سوريه پايان دهد.»
در پی ادامه اعتراض‌های مردمی در سوریه، بشار اسد، رئيس‌جمهور این کشور برخی از گروه‌ها و شخصيت‌های سياسی را برای گفت‌وگو فراخوانده است
عبدالحميد درويش، دبيرکل حزب ترقی‌خواه دمکرات کرد سوريه و يکی از شخصيت‌هايی که بشار اسد او را برای حل بحران سوريه دعوت کرده به زمانه گفت: «۱۲ حزب سياسی دعوت شده، ولی تاکنون هيچ گفت‌وگويی صورت نگرفته است. ما خواهان تشکيل يک کنگره مردمی فراگير هستيم که بيشتر جريان‌های سياسی، شخصيت‌ها و روشنفکران سوريه در آن شرکت کنند. در حقيقت فراخوان بشار اسد برای گفت‌وگو و حل بحران کشور نيست، بلکه برای استقبال و ديدار با وی اعلام شده است. مقصر اصلی اين‌که تاکنون هيچ ديالوگی صورت نگرفته، بشار اسد است.»
برادوست آزيزی، روزنامه‌نگار سوری هم در خصوص اصلاحات سياسی به زمانه گفت: «اصلاحات سياسی در سوريه صورت نمي‌گیرد. اگر دولت قصد اصلاحات داشت بايستی در اولين مرحله ماده‌های چهار و هشت قانون اساسی را لغو می‌کرد. طبق ماده هشت بعث رهبری و اختيار جامعه و دولت را در دست می‌گيرد.»
اين روزنامه‌نگار سوری که به علت فعاليت‌های دانشجويی از تحصيل محروم و به حبس محکوم شده است، می‌گويد: «اصلاحاتی که بشار اسد از آن به عنوان اصلاحات سياسی ياد می‌کند، تنها يک ترفند و بازی سياسی و صرفاً برای وقت‌کشی است. حزب بعث هيئتی برای گفت‌وگو تشکيل داده که مردم اعتمادی به آن ندارند. مردم فريب بشار اسد را نخواهند خورد. تاکنون بشار اسد اهميتی برای اعتراض‌های مردم قائل نبوده است. او صدها هزار نفری را که به خيابان‌ها می‌آيند، تروريست می‌خواند و به عوامل بيگانه نسبت می‌دهد. از طرفی مردم معترض را تروريست می‌خواند و از طرفی ديگر خواهان گفت‌وگو با مردم است و به غرب وعده اصلاحات سياسی می‌دهد. اين تناقضی است که برای مردم آشکار شده است. به همين دليل در اين مرحله مردم خواهان سرنگونی رژيم بعث هستند.»
مرحله ميانی انقلاب سوريه
برخی از کارشناسان بر اين باورند که خيزش مردم سوريه در مقايسه با تحولات مصر و تونس به طول انجاميده است.
يوسف عزيزی بنی‌طرف، نويسنده و تحليل‌گر مسائل جهان عرب بر اين باور است که خيزش مردم در سوريه هم اکنون در مرحله ميانی خود قرار دارد.
آقای بنی‌طرف در اين زمینه به زمانه گفت: «نخستين اخگر اين انقلاب در ۱۵ مارس زده شد و اکنون در مرحله ميانی است. يعنی از مرحله جنينی گذشته و بايد اين مرحله را طی کند و به مرحله اوج خود برسد. هنوز معلوم نيست پيروزی اين انقلاب چه زمانی خواهد بود، چون پيش‌بينی آن قدری مشکل است و به عوامل مختلفی بستگی دارد.»
اين تحليل‌گر سياسی به وضعيت يمن اشاره مي‌کند و مي‌گويد: «با توجه به خروج علی عبدالله صالح رئيس‌جمهور يمن و چند تن از رهبران آن کشور و عزيمت‌شان به عربستان سعودی، انقلاب يمن به مرحله اوج يا پيروزی نزديک می‌شود. برای انقلاب سوريه يک فراگردی در ذهنم ترسيم کردم که اين فراگرد نقطه آغازينش در ۱۵ مارس بوده و اکنون مراحل ميانی را طی می‌کند. همین که نيروهای طبقه متوسط که اصولاً حامل ايده‌آل‌های دمکراتيک هستند به آن بپيوندند و توده‌ای‌تر بشوند و شهرهای حلب و دمشق را- که دو مرکز اصلی تظاهرات طبقه متوسط سوريه هستند- در بربگيرند، به نظرم به پيروزی نزديک‌تر خواهند شد.»
آقای بنی‌طرف بر اين باور است که برخورد کشورهای اروپايی و آمريکا با خيزش مردم سوريه محتاطانه بوده است.
اين تحليل‌گر مسائل جهان عرب ضمن اشاره به اين‌که بين روسيه و آمريکا بر سر سوريه و ليبی نوعی معامله صورت گرفته است، می‌گويد: «طی ملاقاتی که باراک اوباما رئيس‌جمهور آمريکا با ديمتری مدودف همتای خود در فرانسه در ۲۷ ماه مه داشت، توافق کردند آمريکا فشار بيشتری به سوريه وارد نکند و اصولا آمريکا و غرب دخالتی در سوريه انجام ندهند و روسيه هم حمايتش را از ليبی بردارد و به قذافی فشار بياورد که قدرت را ترک بکند. لذا در اخبار ديديم که روسيه برای ميانجي‌گری اعلام آمادگی کرده و در واقع اين ميانجي‌گری، حاصل و نتیجه توافقی است که بين دوتا کشور صورت گرفته است.»
وی می‌افزايد: «در اين حالت اروپا هم هماهنگ با آمريکا عمل می‌کند چون اکنون می‌دانيد در ليبی بمباران‌های نظامی و فشار عليه نيروهای قذافی به نتيجه قطعی نرسيده است. در نتيجه غرب می‌کوشد در ليبی از عوامل فعاليت ديپلماتيک و ميانجي‌گری روسيه استفاده کند. غرب و آمريکا معتقد به دخالت در سوریه نيست. به هر حال سوريه وضعيت حساس‌تری دارد و همسايه اسرائيل است. سوريه هم با ایران دارای پيمان استراتژيک و روابط حسنه است. همچنين اين کشور همسايه يکی از اعضای ناتو يعنی ترکيه است. به هر حال نقش کليدی در کشمکش اعراب و اسرائيل دارد. در نتيجه غرب با وجود دوماه و نيم جنبش انقلابی مردم سوريه در برخورد با این کشور خيلی محتاطانه عمل مي‌کند.»
ايران و سرکوب معترضان سوری
گفته می‌شود، ايران به طور چشمگيری تعليم‌دهندگان و مشاوران عضو سپاه قدس را روانه سوريه می‌کند تا دست به سرکوب اعتراض‌های ضد دولتی بزنند.
عبدالباقی يوسف، تحليل‌گر مسائل سياسی سوريه و از اعضای دفتر سياسی حزب اتحاد کرد در سوريه در اين پيوند به زمانه گفت: «اطلاعات رسيده از داخل سوريه حاکی از اين است که آموزش نيروهای امنيتی و شيوه‌های سرکوب مردم، بسيار شبيه سرکوب معترضان بعد از انتخابات رئيس‌جمهوری در ايران است. نحوه برخورد دستگاه‌های اطلاعاتی و امنيتی سوريه به همان شيوه‌ای است که نيروهای امنيتی با جنبش سبز داشتند. چندين منابع سوريه به اين اشاره کرده‌اند که ايران بخصوص در حوزه اينترنت و اطلاع‌رسانی با سوريه همکاری مي‌کند.»
پيشتر هم واشنگتن پست در گزارشی نوشته بود، ايران علاوه بر ارسال تجهيزاتی که در برگيرنده سلاح و گاز اشک‌آور است، وسايل پيچيده‌ای را برای شناسايی کاربران تویيتر و فيس‌بوک به اين کشور ارسال می‌کند.
همچنين نشريه لاراسون چاپ اسپانيا به نقش اسماعيل احمدی‌مقدم، فرمانده نيروی انتظامی جمهوری اسلامی در رابطه با سرکوب معترضان سوری اشاره کرده بود.
بنا به گزارش‌های منتشر شده وزارت خزانه‌داری آمريکا، قاسم سليمانی، فرمانده نيروی قدس سپاه پاسداران و محسن چيذری يکی ديگر از فرماندهان ارشد سپاه قدس را به اتهام دخالت در سرکوب معترضان سوری تحريم کرده است.
دولت آمريکا همزمان با تحريم بشار اسد، رئيس‌جمهور سوريه و شش مقام ارشد دولت او، اين دو فرمانده ارشد سپاه قدس ايران را نيز تحريم کرد.
کره زمین به نوعی از “طبقه بندی کاربردی سیاسی” رسیده است و این همان تعادلی ست که قدرتهای بزرگ برای نفوذ بهتر و رقابت بین خود بوجود آوردن، از عجیبترین نقاط این تعادل یکیش همین سوریه است که در بیخ گوش اسرائیل برای همدست شدن با شیعیان لبنان، حکومتی بوجود آمده که به حکومت ملاهای سیاسی ایران، آویزان شده … ولی از زبانها و هارت و پورتهای سیاسی اسرائیل و حکومت ایران که بگذریم (که نمود دشمنی آنها در جنگ الکی شروع شده و ختم شده 33 روزه لبنان بود و بیش از یک جنگ یک مانور سیاسی بود و بعد از آن هم موقعیت شیعیان لبنان تضعیف که نشد که هیچ بلکه حزب الله لبنان با پول ایران به یک واقعیت انکار نشدنی لبنان تبدیل شدن و ….) نوعی تعامل بین شیعیان و اسرائیل برقرار هست (جنگ ایران عراق و کمکهای اسرائیل به ایران را در آن در ویکی پدیا پیدا کنید) و قدرتهای بزرگ مایل نیستن آن مناطق مهم را تنها به سنی ها بسپارن، پس بشار اسد دچار اشتباه نشده که آویزون این ملاها شده که معلوم نیست خود اینها با کجا آویزون هستن بلکه همه اینها نقشه ای از پازل بزرگتری هستن، پس بحث انقلاب در سوریه حداقل به اسرائیل کمک زیادی نخواهد کرد و بایستی دید، سنبه کدومشون پر زورتره، مردم سوریه یا تعادل استراتژیک قدرتها خواسته…..
بهزاد / 14 June 2011