سارا روشن- به مناسبت روز جهانی مطبوعات در روز ۱۳اردیبهشت‌ماه (سوم ماه مه میلادی) چند برنامه در شهرهای مختلف جهان برگزار شد؛ ازجمله در شهرهای رباط در مراکش، مردم برای داشتن آزادی بیشتر رسانه‌ها تظاهرات کردند.در شهر قاهره نیز شماری از خبرنگاران دور هم جمع شدند تا در مورد قوانین جدید رسانه‌ای با یکدیگر بحث وتبادل نظر کنند.

در مرکز کشور هلند، شهر آمستردام شماری از خبرنگاران، سیاستمداران و فعالان حقوق بشر گردهم آمدند تا در مورد نقش دولت‏ها، فعالان اجتماعی و شبکه‏های اجتماعی اینترنتی با یکدیگر گفت‏وگو کنند.این برنامه توسط سازمان جدیدی به نام «رسانه جدید نامحدود» (Free pres unlimited) برگزار شد که از دو سازمان قدیمی «پرس نوو» و «رادیو صدای آزاد» (رادیو فری‏ویسس) تشکیل شده است.

نخستین سخنگوی این جلسه یودیت سارگنتینی Judith Sargentini، عضو حزب سبزهای هلند در مجلس بود. او سال‌هاست که در زمینه آزادی رسانه‌ها فعالیت می‌کند.

خانم سارگنتینی با اشاره به این‏که اینترنت ابزار مناسبی برای تغییر در جهت دموکراسی است توضیح داد: «ولی این تغییرات به این شکل باقی نمی‌ماند. چون دولت‏ها از این روند خوشحال نیستند. آن‌ها از این ابزار برای جاسوسی و همچنین از فیلترشکن‏ها برای محدود کردن دسترسی به اطلاعات استفاده می‌کنند. ما اینجا جمع شد‌ه‌ایم برای این که مانع این کار شویم.»

او از همه خبرنگاران و دست‏اندرکاران رسانه‌های هلند دعوت کرد تا به دو پرسش پاسخ دهند:

‏«پرسش اول این است: آیا کشورهای غربی همانقدر که مخالف سانسور اینترنت در کشورهای عربی و در حال توسعه هستند، مخالف سانسور اینترنت در کشورهای خودشان نیز هستند؟ دوم اینۭ‏که چرا رسانه‏های هلند در مورد شرکت‌هایی که نرم‏افزار فیلتر اینترنت را به دیکتاتورها می‏فروشند، چیزی نمی‌نویسند؟ آیا می‌ترسند؟ آیا رسانه‌های هلند هم دچار خودسانسوری شده‌اند؟»

در این جلسه اگرچه به پرسش‌های طرح شده به طور مستقیم پاسخ داده نشد، ولی بحث و نظر پیرامون آنها ساعت‌ها شرکت‌کنندگان را به خود مشغول کرد.

مریانه نقوی Marianne Nagui، خبرنگار مصری نیز گفت: «آزاردهنده این است که در میان مدارکی که ما پیدا کرده‌ایم، اسنادی هست که نشان می‌دهد دولت قبلی مصر دارای تکنولوژی بسیار پیشرفته از سوی کشورهای اروپایی و آمریکایی بوده است که به دولت امکان می‌داده تا فعالان اجتماعی را تحت کنترل قرار دهد و همه راه‏های ارتباطی ما را مسدود کند. برای من به شخصه قابل درک نیست که چگونه سیاستمداران اروپایی و آمریکایی از یک‏سو صحبت از دموکراسی می‌کنند، و از سوی دیگر به این شرکت‏ها اجازه می‌دهند که صدای ما را خفه کنند.»

در ادامه بریگیتا جونسدوتیر Birgitta Jónsdóttir، فعال اجتماعی و عضو مجلس ایسلند،
در مورد راه حلی برای مقابله با سیاست سانسور دولت‏ها، گفت: «ما به‌عنوان فعالان اجتماعی‌ـ سیاسی ملزم هستیم خودمان را برای مقابله با این تکنولوژی آماده کنیم. در نتیجه آموزش امری بسیار مهم است.»
در این زمینه ساشا فان گفن Sacha van Geffen خطاب به شرکت گرین هوست Greenhost
گفت: «تلاش کن بدانی از چه سیستمی استفاده می‏کنی و با آن سیستم چه کارهایی می‌توانی انجام دهی و چگونه از آن در جهتی که نیاز داری استفاده کنی. لزوم این آگاهی فقط برای فعالان سیاسی نیست، بلکه برای همه مردم است. چون هر چه افراد با آگاهی بیشتر از این سیستم‌ها استفاده کنند، دنبال کردن افراد روی اینترنت برای دولت‌ها سخت‌‌تر می‌شود.»

ویلیام اچیکسن William Echikson از شرکت گوگل در مورد امنیت اطلاعات موجود در شبکه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مانند «فیس بوک» و این که آیا این شرکت‏ها اجازه دارند اطلاعات کاربران خود را به دولت‏ها بدهند، گفت: «اگر دولتی از ما اطلاعاتی بخواهد، ما تلاش خودمان را می‌کنیم که این اطلاعات را به آنها ندهیم. ولی اگر سیستم حقوقی آن کشور، بر اساس قوانین آن کشور، به ما بگوید که ما باید اطلاعات را در اختیار دولت بگذاریم، ما چاره‌ای نداریم.»

خانم جونسدوتیر همه‌ را تشویق کرد تا از اطلاعات او و همکارانش که به‏تازگی قوانین رسانه‌ای در ایسلند را تغییر داده‌اند، استفاده کنند.به گقته او، آنها با مقایسه قوانین رسانه‌ای در کشورهای مختلف و تطبیق آنها با دنیای رسانه‌ای جدید، قوانین جدیدی را تصویب کرده‌اند.

این فعال اجتماعی تاکید کرد: «باید قوانینی که مربوط به دوران بعد از انقلاب فرانسه هستند، بازبینی شوند.»

خانم نقوی، خبرنگار مصری، از همه حاضران در جلسه درخواست کرد از طریق رسانه‌ای که در دسترس دارند، از دولتمردان‌شان بخواهند مانع دسترسی حکومت‏های دیکتاتوری به تکنولوژی سانسور شوند.

او گفت: «من می‏دانم بسیاری از کشورهای اروپایی پول زیادی برای کمک به فعالان اجتماعی در کشورهای خاورمیانه می‌فرستند، ولی این هیچ نتیجه ای ندارد وقتی شرکت‏هایی از همین کشورها، برای جلوگیری از دموکراسی، به همین حکومت‌ها، نرم‏افزارهای بسیار گران می‌فروشند.»

در بخش بعدی برنامه، میزگردی با حضور سردبیران رسانه‌های مختلف هلندی و غیر هلندی تشکیل شد. هدف از تشکیل این میزگرد بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی اینترنتی به عنوان «ابزاری برای ایجاد نوع جدیدی از خبرنگاری یا ابزاری برای خبرنگاری سنتی» بود.

فرید حائری‏نژاد، سردبیر «رادیو زمانه» با تأکید بر تفاوت نقش رسانه‌ها و روش کار خبرنگاران و روزنامه‌نگاران اروپایی با رسانه‌ها و خبرنگاران کشورهای استبدادزده گفت: «تعریف خبرنگاری برای من با دسترسی آزاد به اطلاعات پیوند مستقیم دارد. اگر خبرنگار به اطلاعات موضوع مورد نظر خود امکان دسترسی نداشته باشد، داستانی نیز برای گفتن ندارد. زمانی که در ایران جایی برای صداهای دیگر در رسانه‌های رسمی نیست و همچنین برای دریافت اطلاعات آزاد نیز شرایط مناسب وجود ندارد، می‌ماند تصاویری که ما از طریق یوتیوب یا فیس‏بوک می‌بینیم، برای درک آن چیزی که در جامعه اتفاق می‌افتد.»

او تأکید کرد در چنین شرایطی شهروندان خبرنگار تنها وسیله برای دسترسی به اخبار و اطلاعات هستند.

در این میزگرد نکات مهمی مطرح شد ازجمله این‏که شاید لازم است اطلاع‌رسانی به مرور از فهرست وظایف خبرنگاران حرفه‌ای حذف شود و وظیفه آنها بیشتر روی یافتن دلایل، تحلیل و بررسی حوادث و رویدادها متمرکز شود.

اریک فان هیزویک Erik Van Heeswijk، مدیر بخش اینترنت یکی از شبکه‌های تلویزیونی هلند، «اف.پی.ار.او» نیز گفت: «تفاوت خبرنگاری امروز با گذشته این است که قدرت خبررسانی میان نهاد رسمی و غیر رسمی تقسیم شده است و همه اخبار تنها از یک رسانه یا دیدگاه منتشر نمی‌شود. در گذشته خبرنگاری حرفه‌ای بود که تولید خبری می‏کرد، اما امروز خبرنگاری یک پروسه برای تحلیل خبر است.»

بیشتر شرکت‌کنندگان حاضر در این میزگرد موافق بودند که هنوز مردم اطلاعات مهم را از شبکه‌های رسانه‌ای رسمی دریافت می‌کنند.

مریانه نقوی تأکید کرد که در کشورهای دیکتاتوری که رسانه رسمی وجود ندارد، این وبلاگ‌نویس ها هستند که خبرها را به دست می‌آورند و منتشر می‌کنند.

در پایان میزگرد بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، کارشناسان و روزنامه‌نگاران شرکت‌کننده تاکید کردند بهتر است فقط به رسانه‌های رسمی توجه نشود، بلکه فضایی ایجاد شود برای این‌که صداهای معترض و منتقد شنیده شود.