آیرین کلوتز ـ گویا دانشمندان، موفق به حل معمای نحوهی جانبهدر بردنِ مواد خام زیستی، طی برخورد سهمگین زمین با جسمی به ابعاد مریخ، در ۴. ۴ میلیارد سال پیش؛ شدهاند. این برخورد، چنان شدید بوده که دانشمندان معتقدند زمین، تماماً بهحالت مذاب درآمده است و بخشی از گدازهها هم نهایتاً بهشکل ماه، گرد هم جمع آمدهاند. مواد سبکی همچون آب و کربن، طی این برخورد، تبخیر شدهاند. اما مواد خام حیاتی چگونه از این مهلکه جانِ سالم به در بردهاند؟
پژوهشی جدید حاکی از این است که مولکولهای پیچیدهی زیستی، در زنجیرهای پایدار و جانسخت از جنس مولکول «فرمالدهید» حبس شدهاند. با اینحساب، بد نیست بدانید همین فرمالدهید، نهایتاً با ایجاد امکان شکوفایی ِ حیات زمینی، خود امروزه همچون مادهای سمی برای موجودات زنده محسوب میشود!
«جورج کودی» (George Cody)؛ از پژوهشگران ارشد انیستیتو کارنیج واشنگتن؛ در اینباره میگوید: «فرمالدهید، فوقالعاده جذاب و واکنشپذیر است. این مولکول حتی با خودش هم واکنش میدهد و پلیمرهای پیچیده تولید میکند». این مولکول، در ابرهای مولکولی ِ پراکنده در فضای میانستارهای فراوان است؛ بدینمعنا که مقادیر هنگفتی از آن، در فرآیند تشکیل منظومهی شمسیمان هم حضور داشته. دو مدرک، این کشف اخیر دانشمندان را تأیید میکند. یک آنکه مواد جامد زیستی، در شهابسنگها و دنبالهدارها هم یافت شدهاند. بخشی از نمونهبرداریهای کاوشگر استارداست؛ متعلق به ناسا از دنبالهدار وایلد-۲، کودی و همکاراناش را از صحت حدسیاتشان مطمئن ساخت. او میگوید: «من با پیچیدهترین مادهی شیمیاییای که در عمرم دیده بودم، روبرو شدم».
دانشمندان، از آن پس تصمیم به انجام پژوهشهای آزمایشگاهی بهمنظور بازتولید مواد زیستیای که در شهابسنگهای «کربنی-کندریتی» یافت شده بود؛ گرفتند. این شهابسنگها، آکنده از مواد زیستیای از جمله فرمالدهید هستند. آنها متوجه شدند که فرمالدهیدِ مصنوعیشان، شبیه همان چیزیست که پیشتر در شهابسنگهای کربنی-کندریتی و نمونهبرداشتهای دنبالهدار وایلد-۲ توسط کاوشگر استارداست، یافته بودند. این آزمایشات همچنین نشان از این میداد که مواد زیستی، تاب دماهایی بهاندازهی ۱۴۰۰ درجهی سانتیگراد را هم میآورند. کودی میگوید: «فرمالدهید، این گلولههای ریز زیستی را تولید میکند». او در ادامه میافزاید که دیگر مولکولهایی که در فضا یافت شدهاند؛ همانند هیدروژن سیانید نیز قادر به واکنش دادنِ با خود هستند، اما با قرارگیری در معرض آب جوش، فوراً از هم پاشیده میشوند. «فرمالدهید، در جانسخت بودناش در قبال هرچه گرم و خشکتر شدن منظومهی شمسی، تقریباً منحصربفرد است».
مدرک دومی که از این پژوهش ابراز پشتیبانی میکند، مربوط به پژوهشی میشود که نشان میدهد دنبالهدارها، بس بیشتر از آنچه پیشتر تصورش میرفت؛ محتویِ آب هستند. «دانته لاورتا» (Dante Lauretta)؛ استادیار پژوهشگاه ماه و سیارات دانشگاه آریزونا میگوید: «اگر محیطهای آکنده از آب، فراوان بوده باشند؛ آنوقت مکانهای بیشتری هم برای تولید مواد پیشازیستی، وجود داشته». کودی نیز اضافه میکند: «حال که میدانیم با چه چیزی طرفیم؛ قصد درک بهتر فرآیندهای شیمیایی [حیاتی] را داریم».
پژوهش ِ کودی، در شمارهی ماه آویل نشریهی Proceedings of the National Academy of Sciences انتشار یافته است. تیم لاورتا نیز که بر نمونهبرداریهای کاوشگر استارداست کار میکرده؛ نتایج خود را در نسخهی آنلاین نشریهی Geochimica et Cosmochimica Acta منتشر کرده است.
منبع: Discovery news
توضیح تصویر:
طرحی از برخورد زمین با جسمی بهابعاد مریخ در ۴. ۴ میلیارد سال پیش؛ که به تشکیل ماه انجامید / ناسا