محسن کاکارش- به دنبال توقف حکم اعدام حبیب‌الله لطیفی جمعی از فعالان مدنی در شهر سنندج بازداشت شدند. علیرغم اینکه بیشتر این افراد با قرار وثیقه بهطور موقت آزاد شدند، اما هنوز دو تن از آنان با گذشت بیش از چهل روز کماکان در بازداشت به سر میبرند.درهمان حال در ادامهی فشارها بر فعالان مدنی، طی روزهای گذشته مختار زارعی، یکی دیگر از فعالان مدنی به دادگاه احضار شده است.از سوی دیگر از سرنوشت چهار عضو یک خانواده که در اواخر آذرماه سال جاری در شهرهای بوکان و مهاباد بازداشت و بلافاصله به بازداشتگاه اطلاعات ارومیه منتقل شده بودند، هیچ اطلاعی در دست نیست.
رشید افشاری برادر این بازداشت شدگان که هم اکنون ساکن کردستان عراق است به زمانه گفت: «نگران وضعیت آنان هستیم و تاکنون پیگیری‌های‌مان بی‌نتیجه مانده است. حتی مادرم هنگام مراجعه به اداره‌ی اطلاعات مهاباد مورد تهدید و آزار و اذیت واقع شده است.»آخرین وضعیت فعالان مدنی در سنندج و علت افزایش فشارها بر آنان را از اجلال قوامی، سخنگوی سازمان حقوق بشر کردستان پرسیده‌ام که متن آن را در زیر می‌خوانید.
در پی توقف حکم اعدام حبیب‌الله لطیفی، شماری از فعالان مدنی کردستان بازداشت شدند. سازمان حقوق بشر کردستان چه اطلاعی از آخرین وضعیت آنها دارد؟
اجلال قوامی: همان‌گونه که اطلاع دارید، آنها در همان شبی که تعدادی از فعالان مدنی، فرهنگی و مطبوعاتی به منظور تبریک به‌خاطر توقف حکم اعدام حبیب‌الله لطیفی در منزل حاج عباس لطیفی جمع شده بودند، بازداشت شدند.
در همان روزهای اولیه خانواده‌ی حبیب‌الله لطیفی با قرار کفالت آزاد شدند. به نوبت و به‌تدریج تمامی افرادی که در آن خانه بازداشت شده بودند، به جز آقایان سعید ساعدی و یحیی قوامی بقیه با قرار وثیقه‌ی ۲۰ میلیون تومانی و ۴۰میلیون تومانی بهطور موقت از زندان آزاد شدند.
تاکنون مشخص نشده است که اتهام‌های آقای قوامی و ساعدی چه بوده و چرا تاکنون در بازداشت نگهداشته شده‌اند؟
بله، چون این دو فعال مدنی تاکنون در بازداشت به سر میبرند و در تماس‌هایی که با خانواده‌شان داشتند صرفاً به بیان احوالپرسی پرداخته‌اند و مشخص نشده که به چه اتهامی بازداشت شده‌اند. دوستانی که آزاد شده‌اند و اتهامی که به آنها تفهیم کرده‌اند، اجتماع و تبانی علیه نظام و فعالیت تبلیغی از طریق حضور و تجمع در منزل حبیب‌الله لطیفی بوده است. برخی از این افراد هم شب قبل از آن در مقابل زندان مرکزی سنندج برای اظهار همدردی با خانواده‌ی حبیب‌الله لطیفی جمع شده بودند. این کلیت تفهیم اتهام برخی از فعالان مدنی و سیاسی بود.
آیا این دو فعال مدنی وکیل مدافع دارند؟
بله، تا آنجایی که ما اطلاع داریم، تیم دکتر محمد شریف در تهران اعلام آمادگی کرده‌اند برای پذیرفتن وکالت این دوستان. جمعی دیگر هم اعلام کردند اتهام ما در آن حد نیست که احتیاجی به گرفتن وکیل باشد و می‌خواهند به نحوی در یک فضای آرام و به دور از جنجال به پرونده‌های‌شان رسیدگی بشود. جمعی دیگر برای گرفتن وکیل به دفتر دکتر محمد شریف در تهران مراجعه کردند.
بر اساس اخبار منتشر شده، اخیراً آقای مختار زارعی، یکی دیگر از فعالان مدنی به دادگاه احضار شده است. سازمان حقوق بشر کردستان اطلاعی در این زمینه دارد؟
بله، ایشان برای اخذ آخرین دفاعیات‌شان در شعبه‌ی بازپرسی حضور پیدا کردند و آخرین دفاعیه‌ی خود را ارائه دادند. بعد از تکمیل پرونده‌ی ایشان در بازپرسی و صدور کیفرخواه از ناحیه‌ی بازپرس پرونده تعیین شعبه خواهد شد. یعنی به یکی از دو شعبه‌ی دادگاه انقلاب در مجتمع قضایی شهید بهشتی سنندج ارجاع می‌شود و در آنجا جلسه‌ی رسیدگی به اتهامات وی آغاز خواهد شد. این شعبه است که اقدام به صدور رای خواهد کرد. این آخرین جلسه‌ی بازپرسی از ایشان بود. یعنی پرونده در بازپرسی تکمیل شده، آخرین دفاعیات اخذ شده و بلافاصله پرونده تعیین شعبه خواهد شد.
چرا بیشتر بازداشت‌شدگان اخیر در کردستان از فعالان مدنی هستند؟ ارزیابی شما در این زمینه چیست؟
اینگونه روش‌ها و اقدامات ناشی از تاثیرگذاری فعالان مدنی در داخل است. گفتمان مدنی، دمکراسی‌خواهی و حقوق بشری به عنوان گفتمان مسلط در دنیای امروز و پیرو آن آن مجهز شدن فعالان مدنی در داخل به این گفتمان و تاکید آنها بر مشی مدنی و مسالمت‌آمیز منجر به تاثیرگذاری آنها در سطح جامعه شده است. این گروه، ارتباط زیادی با بدنه‌ی اجتماعی دارند و همین تاثیرگذاری منجر به بیشترین برخورد حکومت با آنها شده است.
تا به امروز چه تغییراتی در پرونده‌ی آقای حبیب‌الله لطیفی صورت گرفته است؟
تاکنون تغییر خاصی صورت نگرفته، اما با توجه به اینکه خانواده و وکیل مدافع‌شان درخواست عفوی خطاب به رئیس قوه‌ی قضائیه نوشته‌اند پرونده‌ی ایشان برای بررسی مجدد به دیوان عالی کشور ارجاع داده شده است.
بی اطلاعی از سرنوشت چهار عضو یک خانواده
چهار عضو یک خانواده در اواخر آذرماه سال جاری توسط نیروهای امنیتی در شهرهای بوکان و مهاباد بازداشت شده‌اند.
خانواده‌ی بازداشت شدگان در گفت‌وگو با زمانه، ضمن ابراز بی‌اطلاعی از سرنوشت آنان می‌گویند تاکنون پی‌گیری‌های‌شان بی‌نتیجه مانده است. رشید افشاری در پیوند با دستگیری برادرانش به زمانه گفت: «چهار برادرم به نام‌های سلطان، علی، رزگار و ولی توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند.»
او ادامه داد: «ولی در بوکان همراه چند تن دیگر بازداشت و موقع دستگیری، مورد تیراندازی نیروهای امنیتی واقع و زخمی شد. ما به شدت نگران وضعیت جسمی وی هستیم، اما خوشبختانه چند نفر دیگر پس از چند روز آزاد شدند.»
آقای افشاری گفت: «آنها پس از بازداشت، بلافاصله به ارومیه منتقل شدند و مادرم جهت پی‌گیری به اداره‌ی اطلاعات مراجعه کرد. نه تنها جوابی از سوی نیروهای این نهاد امنیتی به مادرم داده نشد، بلکه مورد تهدید و آزار و اذیت آنان نیز واقع شد.»
رشید افشاری احتمال می‌دهد که برادرهایش به علت خروج از مرز و ارتباط با احزاب کرد بازداشت شده باشند.وی گفت: «فشارها بر دیگر اعضای خانواده به حدی است که همه‌ی رفت و آمد خانواده‌ی ما را در مهاباد زیر نظر دارند.»