وب‌سایت ماهنامه‌ی علمی Nature، همزمان با آغاز سال جدید میلادی؛ دست به انتشار نوشتاری با هدف معرفی کشفیات محتملی زده که گمان می‌رود دانشمندان در این سال موفق به انجام‌شان شوند:
سفر به عصر ایمیان – مته‌های فعال در پروژه‌ی «حفاری یخ‌های مرتبط با عصر ایمیان (۱۳۰ تا ۱۱۴هزار سال پیش) در گرینلد شمالی» (NEEM)، در ماه ژولای سال گذشته موفق به لمس بستر سنگی؛ در عمق ۲۵۰۰ متری زمین شدند. حال، پژوهش‌گران با هدف آشکارسازی جزئیات اقلیمی سیاره‌مان طی عصر ایمیان (Eemian) که در آن، دمای میانگین زمین، تنها پنج درجه از این روزها گرم‌تر بود؛ مشغول آنالیز گاز و ذرات به‌دام‌افتاده در نمونه‌های یخی ِ استخراج‌شده از این اعماق هستند و انتظار می‌رود که نتایج این پژوهش، به‌زودی و در سال میلادی جاری، به انتشار عمومی برسند.
اثبات ارزش «بررسی‌های گسترده‌ی ژنومی» – دانشمندان، طی «بررسی‌های گسترده‌ی ژنومی» (GWAS)، پی به وجود پیوندهای فراوانی مابین بیماری‌های انسان و بخش خاصی از ژنوم او برده‌اند؛ اما متأسفانه چیزی از اطلاعات بیوشیمیایی مرتبط با این پیوندها را به دست نداده‌اند. انتظار می‌رود که در سال ۲۰۱۱، چشم‌اندازهای نوینی در شرح نحوه‌ی تأثیرگذاری ژن‌ها و مناطق کدبندی‌نشده‌ی ژنوم انسانی، بر شرایط پژشکی و بیماری‌های انسان گشوده شود. کشف علل بیماری‌های متابولیک، چاقی و دیابت؛ از زمره بارزترین اهداف این دسته از پژوهش‌هاست.
سلول‌های بنیادی؛ آماده‌ی بررسی – پژوهش‌گران، اخیراً پی به نحوه‌ی تغییر برنامه‌‌‌ی سلول‌های انسان به «سلول‌های پرتوان القایی» (iPS)؛ و از آن طریق، به دیگر سلول‌ها شده‌اند. مثلاً از این پس می‌توان سلول پوستی را سلول عصبی بدل کرد. هم‌اکنون سلول‌های iPS مشتق از بدن بیماران، به‌شکل فزاینده‌ای به‌عنوان الگوی پژوهشی ِ وضعیت بالینی‌شان؛ به‌ویژه در خصوص اختلالات روان‌شناختی که برایشان نمی‌توان مشابه حیوانی پیدا کرد و ضمناً درک‌مان از سازوکار درونی سلول‌های مرتبطشان نیز اندک است؛ استفاده می‌گردد. از این سلول‌ها همچنین می‌توان جهت پیگیری تأثیرات داروهای مستعدِ درمان بر بدن؛ و نیز اثبات علت اثربخشی داروهای موجود، بر تنها کسری از مصرف‌کنندگان‌شان؛ استفاده برد.
غوغای ترتیب‌گذاری ژنتیکی – یقیناً در این سال، بهای ترتیب‌گذاری ژنتیکی انسان به ازای هر ژنوم، به ۱۰۰۰ دلار آمریکا تقلیل خواهد یافت. مادامی‌که نسل جدید دستگاه‌های ترتیب‌گذاری ژنتیکی وارد بازار می‌شوند؛ شمار ژنوم‌های ترتیب‌گذاری‌شده‌ی انسان هم سر به آسمان خواهد گذاشت.
باز این ذره‌ی «هیگز» لعنتی – هرچند که کشف ذره‌ی هیگز در تونل‌های «ابرشتاب‌دهنده‌ی هادرونی» (LHC)، واقع در ژنو سوئیس، طی سال جاری بعید است؛ اما همچنان این شتاب‌دهنده شانس برملاسازیِ مدارکی پیرامون تئوری ابرتقارن را دارد؛ نظریه‌ای که طبق آن، هر ذره‌ی بنیادیِ شناخته‌شده، همدم ابرسنگین و ناشناخته‌ای هم دارد. ضمناً تاریخ پایان کار شتاب‌دهنده‌ی «تواترون»، وابسته به آزمایشگاه فرمی‌لب ایالات متحده؛ وافع در ایالت ایلیونز نیز تا سپتامبر ۲۰۱۱ به تعویق افتاد و همچنان امید به کشف ذره‌ی گریزان هیگز، در آن هم می‌رود.*
ماده‌ی تاریک – شماری از آزمایشات زیرزمینی، همانند XENON100 در آزمایشگاه ملی Gran Sasso در ایتالیا و آزمایش «جستجوی برودتی ِ ماده‌ی تاریک» (CDMSII) در معدن «سودان» واقع در شمال ایالت مینه‌سوتا هم‌اکنون در حال شکار ذرات احتمالی ِ ماده‌ی تاریک‌اند و انتظار می‌رود نتایج‌شان در سال جاری منتشر شود.**
درمان هپاتیت C – از جمله مهم‌ترین موافقت‌نامه‌های دارویی ِ این سال که مشتاقانه پیش‌بینی می‌شود انتظار بیماران چشم‌انتظار را برآورده کنند؛ تصمیم «سازمان غذا و داروی ایالات متحده»، مبنی بر تجویز عمومی ِ داروی «تلاپرویر» (Telaprevir) است که می‌تواند تسکینی برای ۳درصد از جمعیت جهان که به ویروس هپاتیت C آلوده‌اند؛ باشد. این دارو، توسط مؤسسه‌ی داروسازی Vertex در شهر کمبریج ایالت ماساچوست ساخته شده است.
یک زمین دیگر – شکارچیان سیاره‌ها پیش‌بینی می‌کنند که تلسکوپ فضایی کپلر؛ وابسته به سازمان هوا-فضای ایالات متحده (ناسا)، در این سال موفق به کشف سیاره‌ی زمین‌مانندی در حال گردش به دور یک ستاره‌ی خورشید‌مانند شود. این تلسکوپ هرچند هنوز مأموریت‌اش را به پایان نبرده؛ اما صدها سیاره‌ی فراخورشیدی را تاکنون از دریچه‌ی دیدگان‌اش کشف کرده است.
مهندسی زیستی – دانشمندان دیگر مجبور نخواهند بود که اصول مهندسی زیستی را تنها برای «یک» سلول هجی کنند. سال گذشته، پژوهش‌گران موفق به طراحی مجموعه‌ای متشکل از چندین باکتری شدند که همزمان و هماهنگ با هم، مرتباً نورافشانی می‌کردند و انتظار می‌رود که در این سال، مقالات علمی فراوانی پیرامون رفتار اجتماعات سلولی تدوین گردد. هدف از این‌کار، استخدام این مجموعه‌سلول‌ها برای انجام کارهای مفیدی همچون تولید داروهای شفابخش است.
پایان عصر شاتل‌ها – طبق برنامه‌ریزی‌ها، آخرین پرتاب ناوگان شاتل‌های ایالات متحده، در ماه آوریل سال جاری به‌وقوع خواهد پیوست و وظیفه‌اش، حمل «طیف‌سنج مغناطیسی آلفا» (AMS) به ایستگاه بین‌المللی فضایی به‌منظور جستجو برای پادماده و ماده‌ی تاریک در فضاست. با این حال، کنگره‌ی آمریکا شاید اجازه‌ی پرواز دیگری در ماه نوامبر همین سال را هم صادر کند. اگر دومین پرتاب آزمایشی ِ موشک «دراگون» که توسط مؤسسه‌ی فضایی خصوصی SpaceX در هاوتورن کالیفرنیا ساخته شده، با موفقیت همراه باشد؛ پرتاب مأموریتی سرنشین‌دار یا مجهز به محموله‌ی علمی به فضا در همین سال، آن‌قدرها دور از دسترس نیست.***
کاوشگرهای منظومه‌ی شمسی – در ماه مارس همین سال، کاوشگر «مسنجر» ناسا، نخستین ماهوارهای خواهد شد که به گرد سیاره‌ی عطارد به گردش درخواهد آمد و در ماه آگوست نیز، مأموریت «داون» متعلق به ناسا در مداری به‌گرد یکی از بزرگ‌ترین اعضای کمربند سیارک‌ها، یعنی «وستا» مستقر خواهد شد. از جمله دیگر کاوشگرهایی که امسال با هدف کاوش در منظومه‌ی شمسی‌مان به فضا پرتاب می‌شوند؛ یکی مأموریت «جونو»ست که رهسپار مداری قطبی به‌دور مشتری خواهد شد، دیگری مأموریت GRAIL است که با کاوشگرهای دوقلویش درصدد محاسبه‌ی قدرت میدان گرانشی ماه برخواهد آمد و نهایتاً سطح‌نشین فوق‌پیشرفته‌ی MSL خواهد بود؛ کاوشگری به ابعاد تفریبی یک اتومبیل معمولی که بر سطح مریخ، فرود خواهد آمد.
گداخت کنترل‌شده‌ی هستهای – «مؤسسه‌ی ملی احتراقات» ایالات متحده در کالیفرنیا، میزبان قوی‌ترین لیزر جهان خواهد بود تا جرقه‌ای را در یک کوره‌ی گداخت هستهای به‌وجود آورد؛ آن‌چنانکه موجبات فعال‌سازیِ واکنش‌های گداخت هستهای برای ایزوتوپ‌های اتم هیدروژن را فراهم آورده و در نتیجه اتم‌ها، انرژی بیشتری نسبت به آنچه که لیزر در آن‌ها تزریق کرده، از خود آزاد سازند. متخصصان آزمایشگاه ملی «لارنس لیورمور» ایالات متحده حتی احتمال می‌دهند این رخداد در همین امسال به‌وقوع بپیوندد.
نگاهی دیگرباره به زمین – GOCE، ماهوارهای وابسته به سازمان فضایی اروپا که به‌منظور محاسبه‌ی دقیق قدرت میدان گرانشی سیاره‌مان طراحی شده؛ نتایج بررسی‌هایش که بر روی میزان افت و خیزهای سطح آب دریاهای زمین انجام می‌شود، را در سال آینده منتشر خواهد ساخت. ضمناً ماهواره‌‌های «آکواریوس» و «گلوری» نیز که به‌ترتیب به محاسبه‌ی میزان شوری آب اقیانوس‌ها و میزان دریافت انرژی خورشید توسط زمین و نیز هواویزهای زمینی می‌پردازند؛ پرتاب خواهند شد.
منبع: nature
در همین زمینه:
* – آیا ذره‌ی متواری «هیگز بوزون»، به دام خواهد افتاد؟
** – جهان پر از تاریکی است
***- پایان یک عمر، پرواز
توضیح تصویر: تفنگ غول‌پیکر لیزری، وابسته به مؤسسه‌ی ملی احتراقات ایالات متحده؛ که در آن هرکدام از حفره‌های این سطح کروی، بر هدفی واحد متمرکز گشته و به‌یک‌باره لیزر از آن‌ها شلیک می‌شود / عکس از NIF