حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در سفر به کرمانشاه دلیل اصلی ریزگردها را کشورهای همسایه دانست و گفت دولت در این رابطه اقداماتی بین‌المللی و فعالیت‌هایی سیاسی را آغاز کرده است.
حسن روحانی گفت استان‌های مرزی به ویژه استان کرمانشاه با مشکلات محیط زیستی از جمله گرد و غبار و ریزگردهایی مواجه‌اند که «عمدتا از کشور عراق، عربستان و اردن وارد کشور می‌شوند». به گفته روحانی دولت یازدهم برای حل این مشکلات منطقه فعالیت‌هایی سیاسی را آغاز کرده است.
رئیس دولت همسو با معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درحالی عمده منشأ ریزگردهای ایران را به کشورهای منطقه نسبت می‌دهد که اکنون سال‌ها است بر سر کانون اصلی ریزگردها اختلاف نظر وجود دارد.
در آخرین واکنش نسبت به بحرانی‌شدن وضعیت گرد و غبار معصومه ابتکار نیز بخش عمده معضل ریزگردها را به کشور همسایه ارجاع داد و اعلام کرد که در عراق هشت میلیون هکتار و در داخل کشور ۲.۸ میلیون هکتار کانون گرد و غبار وجود دارد. اما چندی قبل و تنها اندکی پیش از اوج گرفتن بحران فعلی در سرتاسر ایران، وسعت کانون‌های بحرانی گرد و غبار در داخل کشور شش میلیون هکتار تخمین زده می‌شد. برآوردها نشان می‌دهد تنها بیش از ۴۰۰ هزار هکتار زمین بایر و عملاً خشک در استان خوزستان وجود دارد.
همچنین علیرغم اینکه تا کنون جنوب عراق و بصره کانون اصلی گرد و غبار شمرده می‌شد، حالا رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید موصل، اصلی‌ترین منطقه درگیری با داعش در عراق، منشأ ریزگردها و گرد و غبار شمرده می‌شوند.
با این حال حتی اگر برای این گمانه خوشبینانه را بپذیریم که منابع داخلی ریزگرد سهم کمتری از گانون‌های خارجی گرد و غبار دارند، رئیس دولت اشاره ای به این مراکز تولید ریزگرد نداشت.
این در حالی است که ایران با ۳۲ میلیون هکتار بیابان، سرانه‌ای بیش از دو برابر سرانه جهانی، رتبه پنجم بیابان‌زایی جهان را به خود اختصاص داده است و در مجموع بیش از دو میلیون هکتار از مجموع سه میلیون هکتار مساحت تالاب‌های آن خشک شده است.
واقعیت این کانون‌های داخلی در زابل می‌گذرد. آلوده‌ترین شهر جهان که فاصله‌ای معنا دار با عراق و سوریه دارد.
گرچه روحانی در سخنرانی امروز خود اذعان داشت که برای حل مشکل داخلی ریزگردها باید سیستم پیش بینی بهتری ایجاد کرد تا مردم زودتر از شرایط جوی اطلاع پیدا کنند.
او همچنین عایق بندی اماکن عمومی از جمله مدارس و فراهم آوردن تسهیلات بانکی، تجهیزات درمان و بهداشت و ماسک‌های استاندارد برای مردم به ویژه جوانان، کودکان و سالخوردگان را از راه‌هایی دانست که می‌توان در سطح استان برای مقابله با ریزگردها در نظر گرفت.
در واقع اشاره روحانی همان ادامه اظهارات سال‌های گذشته معصومه ابتکار است که باید با این ریزگردها بسازید، کسی نمیتواند قول برطرف شدن را بدهد و خلاصه این درد را درمان نیست.
برآورد سند ملی گرد و غبار هم نشان می‌دهد که مقابله با این پدیده دستکم ۲۰ سالی وقت می‌خواهد.
گرچه شرط این مقابله دو دهه‌ای نیز برخورداری از آرشیو علمی و تجهیزات لازم برای شناسایی و آزمایش ریزگردها است.
در وضعیت فعلی سازمان هواشناسی در زمان بروز طوفان‌ها و افزایش ریزگردها ارتباطش را با ایستگاه‌های موجود از دست می‌دهد و قادر به رصد و آرشیو داده‌ها نیست. از طرفی آنها هنوز به ابزار لازم برای تشخیص پارامترهای تشکیل دهنده ذرات در مناطق مختلف دسترسی ندارد.
با این ملاحظات بحث بر سر منشا خارجی و داخلی ریزگردها عملاً مبتنی بر آرشیوهای علمی نیست و تنها آمار قابل اعتماد این واقعیت است که اکنون زندگی۸۰ درصد جمعیت ایران را تحت تأثیر هجوم ریزگردها قرار دارد.
پس تا اطلاع ثانوی، گویا حق با رئیس‌جمهور است؛ ماسک‌های استانداردتان را آماده کنید، ریزگرد سرنوشت شما است.