زندگی ۷۰ تا ۸۰ درصد مردم ایران متأثر از بحران ریزگردها است. مقامات ارشد ایران می‌گویند مبارزه با این پدیده ۳۰ سالی به طول می‌انجامد. پدیده‌ای که ظرف ۱۵ سال گذشته نه تنها کنترل‌پذیر نبوده، بلکه حالا چهار گوشه ایران را هم درگیر خود کرده است.
ریزگردها نه تنها خود خطری برای سلامت و محیط زیست شهروندان به شمار می‌آیند بلکه نسبتی تنگاتنگ با دیگر بحران‌های زیست محیطی ایران از جمله جنگل‌زدایی، بی‌آبی، بیابان‌زایی و خشکسالی دریاچه‌ها و تالاب‌ها دارند.
در پرونده پیش‌رو گذری داریم بر آنچه گذشت: از دشواری بر سر شناسایی منشاء ریزگردها و از عملکرد دستگاه‌های اجرایی تا پیامدهای این پدیده و گمانه‌زنی درباره آینده آن.
گزیده‌ای از مقالات و گزارش‌های وب‌سایت زمانه در باره ریزگردها:
■ شیوع ریزگردها در چهارگوشه ایران و تناقض‌های پیش‌رو
درحالی که تناقض اظهارات درباره ریزگردها هر چه بیشتر لاعلاج بودن این پدیده را به رخ می‌کشد، هجوم ریزگردها ایلام را تعطیل کرد و پایتخت ایران را در نوردید.
■ مقابله با ریزگردها و فقدان رویکرد علمی در ایران
اعظم بهرامی − تکرار هجوم ریزگردها نتوانسته به دانش ما از این پدیده بیفزاید. ما آرشیو قابل ارجاعی در مورد نوع و میزان و اندازه و سرعت ریزگردها در اختیار نداریم.
■ ربط “برکسیت” به معضل ریزگردها
محمدرضا نیکفر − این یادداشت بر آن است که دو چیز ظاهرا بی‌ربط را به هم ربط دهد: خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و مشکل ریزگردها که نفَس مناطقی از ایران و کشورهای همسایه را بریده است. با ارتباط دادن میان این دو افقی گشوده می‌شود برای درک بهتر جهان معاصر.
■ کردستان از گرد و غبار حال و روز خوشی ندارد
گرد و غبار شعاع دید در اغلب شهرهای کردستان را به ۸۰۰ متر کاهش داده، اما این استان به عنوان بخشی از برش‌های استانی سند ملی گرد و غبار هم معرفی نشده است.
■ خاستگاه ریزگرد و گریزگاه آن
ناصر کرمی − ریزگرد سرنوشت محتوم جنوب است و بیش از آنکه به دنبال مهار آن باشیم باید خود را با آن منطبق کنیم.
■ سند ملی گرد و غبار، نوش‌دارویی پس از مرگ
پانزده سال از فراگیر شدن معضل گرد و غبار در جنوب و غرب ایران می‌گذرد. حالا مقامات می‌گویند اجرای طرح‌های «سند ملی مقابله با گرد و غبار» دست‌کم دو دهه دیگر طول می‌کشد.
■ تاثیر ریزگردها: از بیماری‌های تنفسی تا سرطان
مازیار مهدوی فر- ذراتی که دستگاه تنفس موفق به دفع آن‌ها نشده ممکن است به جریان خون راه یابند. بسته به شکل، اندازه و ویژگی این مواد، واکنش‌های مخربی در سلول‌های بدن ایجاد می‌شود.
■ افزایش احتمال سکته مغزی در اثر تنفس ریزگردها
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی و پژوهش مستقل دانشگاه ادینبورگ احتمال سکته مغزی در ۲۸ کشور آلوده بیش از سایر نقاط جهان است.
■ آیا میزان ریزگردها کاهش می‌یابد؟
بیژن روحانی – مسئله ریزگردها در چند سال اخیر به یکی از جدی‌ترین بحران‌های زیست محیطی ایران تبدیل شده است.
■ اورانیوم، معمای حل نشده ریزگردها
برخی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست بار دیگر خواهان انجام آزمایش‌هایی جدی رو ریزگردهای ورودی از عراق شده‌اند تا آلوده بودن آن‌ها به مواد رادیو اکتیو مشخص شود.
■ تالاب جازموریان عامل ۲۵ درصد گرد و غبار در ایران
معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید تالاب جازموریان که در استان‌های کرمان و سیستان و بلوچستان قرار دارد، عامل ۲۵ درصد از گرد و غبارها در ایران است.
■ سازمان بهداشت جهانی: زابل آلوده‌ترین شهر جهان است
مردم زابل سیستان و بلوچستان از طوفان‌های شن ناشی از خشک‌شدن تالاب هامون رنج می‌برند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید این شهر در بین ۱۲۷ شهر جهان رتبه آخر در زمینه هوای آلوده را دارد.