«بابا، بابا، آب»، «بابا، بابا، نان» در درس اول از کتاب اول دبستان در دوران پیش از انقلاب را کمتر کسی به یاد دارد. این کتاب با تصویرسازی‌هایی که در آن زمان چشم‌نواز بود در سال‌های دهه ۱۳۲۰ تألیف و منتشر شد و نسل‌های پیاپی از فارسی‌زبانان، خط و زبان فارسی را اولین بار با این کتاب آموختند.

jahangird03

در زمانی که رضا شاه پهلوی برای اصلاح نظام آموزشی ایران «شورای عالی معارف» را بنیان گذاشت، کودکان ایرانی یا به مدارس فرانسوی و آمریکایی و انگلیسی می‌رفتند و یا در مکتب‌خانه‌ها زیر نظر «آخوند مکتبی» آموزش می‌دیدند.

سعید نفیسی در خاطراتش می‌نویسد:

«مکتب عبارت بود از دکانی و گاهی هم بالاخانه‌ای که مردی معمم و مسن کرایه می‌کرد و در آن بچه‌های خردسال را می‌پذیرفت و دو سه سالی به آن‌ها درس می‌داد.»

اکنون پس از هفتاد سال کودکان ایرانی مهاجر می‌بایست در مدارس کشور میزبان زبان آن کشور را بیاموزند و در همان حال از آن‌ها انتظار می‌رود بر خواندن و نوشتن به زبان فارسی هم تسلط داشته باشند.

کتاب اول دبستان با تصویرپردازی جهانگیر درمنی
کتاب اول دبستان با تصویرپردازی جهانگیر درمنی

در آلمان نیز مانند دیگر کشورهای جامعه مشترک اروپا و اسکاندیناوی، آموزش زبان مادری یک حق قانونی‌ست. به سه روش عمل می‌شود: هم‌زمان با برگزاری کلاس‌هایی به زبان آلمانی، زبان فارسی در کلاس درس جداگانه‌ای تدریس می‌شود، در یک کلاس درس، کارگروه‌هایی به چند زبان، از جمله به زبان فارسی تشکیل می‌‌شود و کودکان در این گروه‌ها آموزش می‌بینند و یا اینکه به شکل کلاس فوق‌العاده فارسی را به کودکان درس می‌د‌هند. قدم اول اما در دست داشتن یک کتاب آموزشی‌ست.

جهانکیر درمنی، هنرمند ایرانی اکنون کتاب اول دبستان را برای آموزش کودکان ایرانی مقیم خارج از ایران تصویرسازی کرده است.

درمنی در سال ۱۳۳۸ متولد شده، در شهر کلن در آلمان زندگی می‌کند و تحصیلاتش را در رشته نقاشی در دانشگاه هنر تهران به پایان رسانده است. او در مدارس آلمانی انیمیشن و کمیک‌استریپ تدریس می‌کند و اولین اثری که در آلمان پدید آورده داستان «سگ گمشده» از مجموعه داستان‌های «حبه و بابا» است.

او در گفت‌و‌گو با محمد تنگستانی توضیح می‌دهد که چگونه ضرورت تصویرسازی کتاب اول دبستان برای آموزش کودکان ایرانی مهاجر در آلمان پیش آمد و به چه دلیل برای این منظور کتابی مبنا قرار گرفت که بیش از نیم قرن پیش تألیف و منتشر شده است. آیا کتاب اول دبستان در سال‌های پیش از انقلاب می‌تواند نیازهای کودکان مهاجر ایرانی را برآورده کند؟

گفت‌و گوی محمد تنگستانی با جهانگیر درمنی را می‌شنوید: