بیلان تجارت جهانی در نیمه اول سال ۲۰۱۵ به پایین‌ترین حد خود از سال ۲۰۰۹ تا کنون رسیده است. سازمان تجارت جهانی دلیل این امر را تغییرات ساختاری می‌داند: توجه اقتصاد چین از صادرات‌محوری به سوی تقاضاهای بازار داخلی متمرکز شده است. ایالات متحده آمریکا در حال تبدیل‌شدن به صادرکننده انرژی است. بسیاری از تولیدکنندگان، زنجیره ارسال کالای خود را کوتاه کرده و در کشور خودشان تولید می‌کنند.

welt economy

تجارت جهانی در سال ۲۰۱۵ آن‌چنان کاهش یافته که با سطح سال ۲۰۰۹، یعنی سال درگیری با بحران عظیم مالی قابل مقایسه است. بنا بر تازه‌ترین گزارش مانیتور تجارت جهانی حجم معاملات طی سه ماه گذشته نیم درصد و به نسبت فصل پیش از آن حدود ۱،۵ درصد کاهش یافته است.

ارقام یادشده بر تغییرات بنیادی در سمت‌گیری تجارت دلالت دارند: تا کنون این قاعده معتبر بود که تجارت جهانی جمعا رشدی تقریبا دوبرابری به نسبت اقتصاد جهانی دارد، عارضه‌ای که «Hyperglobalization» نام گرفته است. به گزارش فایننشیال تایمز سال جاری رشد اقتصادی با ۳،۵ درصد از تجارت پیشی خواهد گرفت.

روبرت کوپمن، اقتصاددان ارشد سازمان تجارت جهانی دلیل این امر را بروز علائم تغییرات ساختاری در اقتصاد جهان می‌داند و می‌گوید کاهش تجارت جهانی به ویژه نشان می‌دهد که این تغییر سرعت می‌تواند به پدیده‌ای دائمی تبدیل شود.

به ویژه تغییر ساختاری چین در حال حاضر در وضعیت اقتصاد جهان موثر بوده است: جمهوری مردمی چین در حال تغییر تمرکز اقتصاد خود از بازارهای خارجی به تقاضاهای داخلی است.

اهداف تجاری آمریکا هم در حال تغییر و تبدیل‌شدن از یک واردکننده به صادرکننده انرژی است. همچنین بسیاری از تولیدکنندگان آمریکایی هم در حال کوتاه‌ کردن زنجیره تولید و بازگرداندن تولید به خانه هستند.

به تعبیر کوپمن همه علائم حاکی از آن هستند که پدیده جهانی‌سازی دوران اوج خود را پشت سر گذاشته است.

کوپمن روند یاد شده را دائمی می‌داند و عامل آن را پیشرفت‌های فنی می‌خواند: پدیده جدید «چاپ سه‌بعدی» در درازمدت، تجارت کالا از مسیرهای طولانی را ناکارآمد خواهد کرد، زیرا نفت خام را می‌توان به هر کالای دیگری مبدل ساخت.