در ساعت‌های اولیه بامداد روز ١۸ تیر ١٣۹۴، در بخشی از کارخانه ذوب آهن اصفهان انفجاری رخ داد که منجر به کشته شدن سه کارگر و مصدوم شدن شش تن دیگر شد.
یک روز پس از این حادثه مرگبار، تنها کارگر قربانی حادثه آتش‌سوزی پتروشیمی مارون در بیمارستان چمران تهران درگذشت.
ایران یکی از پرخطرترین کشورها برای کارگران است و از نظر بهداشت و ایمنی کار، رتبه صد و هفتم را در بین ١۸۶ کشور عضو سازمان جهانی کار داراست.
حادثه ذوب آهن و دو روایت متناقض
با وجود گذشت چند روز از حادثه مرگبار کارخانه ذوب آهن اصفهان، هنوز مدیریت این کارخانه علت اصلی وقوع این حادثه را گزارش نکرده است.
خبرگزاری‌های داخلی ایران، با پوشش خبری این اتفاق از صبح وقوع حادثه، روایت کارگران شیفت شب ١۸ تیر را گزارش داده‌اند. سقوط یکی از قالب‌ها که حاوی مواد مذاب بوده، منجر به انفجار در بخش «کنورتور» شماره دو این کارخانه می‌شود و سه کارگر را در همان لحظه به کام مرگ می‌فرستد.
چند ساعت پس از وقوع این انفجار، مرادیان، یکی از کارمندان روابط عمومی ذوب آهن اصفهان، روایت کارگران شیفت شب را رد می‌کند و به خبرنگاران محلی می‌گوید: «انفجار صبح امروز به دلیل فعل و انفعالات شیمیایی بوده است.»
تنها مقام پاسخ‌گوی کارخانه ذوب آهن اصفهان در ادامه توضیح می‌دهد که چنین حوادثی در کارخانه ذوب آهن اصفهان سابقه داشته است و این انفجار هم به دلیل وجود ناخالصی‌هایی مثل آب در قراضه‌های آهن است و ممکن است به دلیل پِرِس، انفجار صورت بگیرد.
با وجود این توضیحات، ذوب آهن اصفهان در بیانیه‌ای که در تارنمای خود منتشر کرده است، وقوع چنین حادثه‌ای را بی‌سابقه می‌داند.
بر پایه اطلاعاتی که توسط کارگران مشغول به کار در اختیار رسانه‌‌ها قرار گرفته است، تعمیرات اساسی واحد کنورتور شماره دو کارخانه ذوب‌آهن اصفهان (قسمتی از خط تولید این کارخانه که انفجار در آن اتفاق افتاده است)، از حدود دو هفته پیش آغاز شده و قرار بوده است همین روزها با تمام شدن تعمیرات، بهره‌برداری از این واحد دوباره آغاز شود.
شدت انفجار بامداد پنج‌شنبه به حدی زیاد بوده است که لباس ایمنی کارگران حاضر در بخش «کنورتور» شماره دو این کارخانه از تن‌شان درمی‌آید.
کارخانه ذوب آهن اصفهان، یکی از پر حادثه‌ترین کارخانه‌های صنعتی ایران است و تا‌کنون، دو پژوهش علمی ثبت شده در مورد حوادث ناشی از کار و علل آن، از طرف سازمان‌های سلامت و ایمنی کار در مورد این واحد صنعتی صورت گرفته است.
پتروشیمی مارون و مرگ تنها قربانی آتش‌سوزی
روز ١٠ تیر ١٣۹۴، حادثه انفجار در پتروشیمی مارون هم منجر به سوختگی شدید شهرام محمدی، یکی از کارگران این واحد پتروشیمی شد. او ۹ روز پس از این انفجار، بر اثر شدت سوختگی، جان باخت.
برادر شهرام محمدی در مورد جزییات مرگ برادرش به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته است: «برادرم پس از سوختگی چند روز در بیمارستانی در بندر امام بستری شد و در ادامه به بیمارستان شهید چمران در تهران منتقل شد که در نهایت تلاش پزشکان برای نجات جان او بی‌نتیجه ماند. به گفته پزشکان معالج او، به دلیل شدت سوختگی امکان دیالیز برایش وجود نداشته و در نهایت به دلیل از کار افتادن کلیه‌هایش و افت فشار خون، فوت می‌کند.»
به گزارش ایلنا، بر اساس اطلاعات کارگران پتروشیمی مارون، کارگران تعمیرکار هنگام کار متوجه نشتی قسمتی از تاسیسات گاز هگزان شده و بلافاصله محل را تخلیه می‌کنند اما بخارهای متصاعد شده گاز در مجاورت گرما مشتعل شده و انفجار صورت می‌گیرد که در نتیجه آن یکی از کارگران دچار سوختگی می‌شود.
تیم بازرسی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اهواز به منظور بررسی سانحه آتش‌سوزی در پتروشیمی مارون روز جمعه ١۹ تیر، به این واحد صنعتی اعزام شدند.
این اما اولین بار نیست که انفجار در لوله‌های پتروشیمی مارون صورت می‌گیرد. دو سال پیش از این حادثه، در تاریخ ١۴ مرداد ١٣۹٢، انفجار مشابهی در لوله‌های خط انتقال گاز این کارخانه رخ داد که تلفات جانی در پی نداشت. اما یک سال پیش از این انفجار، در تاریخ ١۴ مرداد ١٣۹١، خطوط لوله گاز منفجر شد و سه نفر را کشت و ١۵ نفر دیگر را زخمی کرد.
کمبود بازرسی ایمنی کار در ایران
انفجار در ذوب آهن اصفهان و پتروشیمی مارون، جز اتفاقاتی است که کارگران در آن نقشی نداشتند و بررسی تعداد کشته‌شدگان در حوادث حین کار در ایران، از شانه خالی کردن وزارت تعاون، رفاه و کار اجتماعی از بازرسی‌های لازم بر کارگاه‌ها و واحدهای صنعتی حکایت دارد.
سازمان پزشکی قانونی ایران، در گزارشی که در تاریخ ١٣ اردیبهشت ١٣۹۴ منتشر کرده است، گزارش می‌دهد که در سال ١٣۹٣، یک هزار و ۸۹١ نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند.
آمار ارائه شده از طرف سازمان پزشکی قانونی با آمار وزارت کار که کمی پیش از این تاریخ منتشر شده بود، متفاوت است و تعداد کشته شدگان کمتر از آمار اعلام شده توسط پزشکی قانونی است. این تفاوت آماری ناشی از وقوع حوادث کار در کارگاه‌های زیرزمینی است که توسط وزارت کار بازرسی نمی‌شوند و در آمار مراکز تولیدی قرار نمی‌گیرند.
استان اصفهان با ١۵۹ کشته در اثر حوادث ناشی از کار در سال ۹۳، پس از تهران رتبه دوم را در آمار ارائه شده توسط سازمان پزشکی قانونی دارد.
یک کارگر ذوب آهن اصفهان، در گفت‌وگو با رادیو زمانه با بیان اینکه بازرسی‌های ایمنی و بهداشت کار در این واحد صنعتی بزرگ بسیار کم اتفاق می‌افتد، می‌گوید: «ذوب آهن اصفهان دولتی است و به همین خاطر پیش از آنکه مسئولان کارخانه به فکر ارتقای کیفیت امنیت شغلی کارگران باشند، به فکر برگزار کردن جلسات قرآن هستند. تعداد برگزاری جلسه‌های عقیدتی و مذهبی برای ما در طول سال آن‌قدر زیاد است که نمی‌توان تعداد آن‌ها را حساب کرد.»
این کارگر که بیش از ١٢ سال سابقه کار در ذوب آهن اصفهان دارد، در ادامه می‌گوید: «هر آن‌چه که ما انجام می‌دهیم تجربه خودمان در حین کار است. کسی در اینجا به ما آموزش نمی‌دهد. تاسیسات کهنه ذوب آهن اصفهان و عدم بازرسی کافی از سوی وزارت کار، این واحد صنعتی بزرگ را تبدیل به یک محل پر حادثه کرده است. درست است که ما بیمه می‌شویم و اگر حادثه ببینیم رایگان درمان می‌شویم، اما این نوشدارو است. چه فایده‌ای دارد که بمیریم و بعد برای ما مراسم تدفین بگیرند.»
محمد اصابتی، مدیرکل بازرسی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تاریخ ٢۹ بهمن ١٣۹٣ اعلام کرد: «۸٠٠ بازرس کار در کشور برای بازرسی از دو میلیون و ۵٠٠ هزار کارگاه فعالیت دارند.»
تعداد کم بازرسان بهداشت و ایمنی کار، جای تخلف در هزینه کردن برای ارتقای ایمنی و بهداشت محیط کار را برای کارفرما باز می‌کند.
سازمان بین‌المللی کار اخیراً در گزارشی اعلام کرد: «رعایت نکردن ایمنی در کار، قربانیان بیش‌تری نسبت به جنگ در سراسر جهان دارد و هر ساله حدود دو میلیون و ۳۰۰ هزار کارگر از حوادث ناشی از کار و بیماری می‌میرند.»
حوادث ناشی از کار، دومین علت مرگ پس از تصادفات جاده‌ای در ایران است.
با وجود ارتقای نسبی وضعیت کیفی بهداشت و ایمنی کار در سطح جهان، در ایران به طور متوسط روزانه پنج کارگر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست می‌دهند.