تمام پايه‌های کاخ ۲۵۰ ساله «جهان‌نما» در يک حفاری پيدا شدند. به گفته‌ باستان‌شناسان و براساس سفرنامه‌های باقيمانده از آن دوره، اين کاخ برای تفريح مورد استفاده قرار می‌گرفت.

jahannama

علی شجاعی اصفهانی، سرپرست هیأت کاوش در گفتگو با خبرگزاری دانشجويان (ايسنا) گفت «ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی خیابان چهارباغ و دروازه دولت اصفهان به شناسایی همه‌ پایه‌های کاخ «جهان‌نما» که در کارگاه کاوش واقع شده بودند و همچنین یک حوض متعلق به دوره صفوی منجر شد.»

زمانی‌ که مديريت شهری اصفهان تصميم گرفت ايستگاه مترو خط دروازه دولت را ايجاد کند، هشدار داده شده بود که با توجه به موقعيت جغرافيايی کاخ «جهان‌نما» در گذشته، احتمال کشف بقايای اين بنای تاريخی ارزشمند وجود دارد.

اين هشدارها نخست رد شد و مسئولان وقت اعلام کردند که فقط چند آبراهه در آنجا به دست آمده است. اما با توجه به اينکه اين کاخ در کنار کاروانسرای قديمی «تحديد» قرار داشت احتمال وجود اين کاخ زياد بود.

ظل‌السلطان، تخریب‌گر کاخ‌ها

عليرضا جعفری زند، باستان‌شناس سال گذشته با اشاره به سفرنامه‌ «ديولافوا» درباره این کاخ‌ها در اصفهان گفته بود که از سال ۱۸۸۴ ميلادی به بعد، تخريب کاخ‌های اصفهان يکی پس از ديگری به وسيله «ظل‌السلطان» آغاز شدند؛ باغ دولت خانه که پشت عمارت عالی قاپو در ميدان نقش‌جهان قرار داشت نيز يکی از آن کاخ‌ها بود. ديولافو نوشته است که در آن زمان به چشم خود تخريب تدريجی کاخ جهان‌نما را ديدم.

به گفته جعفری‌زند بر اساس سفرنامه‌های موجود، اصفهان تعداد زيادی کاخ مانند «آيينه‌خانه»، «سعادت‌آباد»‌، «هفت‌دست» داشت که در فاصله سال‌های ۱۸۸۴ ميلادی برخی از آنها تخريب شدند.

طی سال‌های گذشته زمانی که متروی اصفهان به منطقه دروازه دولت این شهر رسيد، دوستداران ميراث فرهنگی از خطراتی برای محور چهارباغ را می‌گفتند.‌ به همين دليل قرار شد با نظارت يک کميته‌ مشترک توسط اداره کل ميراث فرهنگی و مترو شهری اصفهان حفاری‌ها انجام شود‌.

در حين انجام کاوش‌ها يک‌سری آبراهه‌ کشف شد که از مرکز زاينده‌رود منشعب و از چهارباغ عبور و آب را برای آبياری باغ‌های چهارباغ منتقل می‌کرد، به همین خاطر برخی باستان‌شناسان احتمال می‌دادند براساس اسناد موجود، کاخ جهان نما در کنار کارگاه ايستگاه مترو دروازه دولت ساخته شده باشد.

کاخ «جهان‌نما» در زمان «شاه عباس صفوی» ساخته شد و از بالای آن چهارباغ تا کوه صفه اصفهان ديده می‌شد و به همين دليل «جهان‌نما» ناميده شد، اما «ظل السلطان» قاجاری با اين ادعا که از آن برج می توان کاخ «هشت‌بهشت»، مکان اسکان خواهرش «بانو عظما» را ديد، آن کاخ را خراب کرد. اگر چه برخی از پژوهشگران معتقدند که نامگذاری این کاخ به سبب استفاده از هنر شرق و غرب در ساخت و معماری آن بوده است.