تشییع پیکر فرخنده که به اتهام آتش زدنِ قرآن کشته شد

پیکر فرخنده، زنی که دو روز پیش از آغاز نوروز به اتهام سوزاندن قرآن از سوی مردان خشمگین در کابل کشته و جنازه‌اش سوزانده شد، با حضور صدها تن از کنشگران حقوق زنان، فعالان جامعه مدنی، مدافعان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران در کابل خاکسپاری شد.

یکشنبه دوم فروردین، فعالان حقوق زنان جسد فرخنده را از مقر پزشک قانونی کابل به خانه‌اش در «تایمنی شهر» بردند و از آنجا به قبرستانی در منطقه «پنج صد فامیلی» تشییع کردند.

گرفتن زیر تابوت در عرف افغانستان کاری «مردانه» است اما زنان کنشگری که در مراسم تشییع پیکر فرخنده شرکت کردند، اجازه ندادند مردان زیر تابوتش را بگیرند.

مردم در مراسم خاکسپاری فرخنده، پلاکارت‌هایی را با شعار «عدالت» با خود حمل می‌کردند.

مولوی ایاز نیازی، خطیب مسجد جامع وزیر اکبرخان نیز که در سخنرانی‌های منبری‌اش تلویحاً از قاتلان فرخنده حمایت کرده بود، به مراسم تدفین آمده بود، اما شرکت‌کنندگان دیگر اجازه ندادند که او در این مراسم حضور داشته باشد.

در جریان مراسم خاکسپاری، عکس فرخنده با عنوان «شهید» بین شرکت‌کنندگان پخش شده بود.

مردان خشمگین ۲۸ اسفندماه، فرخنده را به اتهام سوزاندن قرآن در نزدیکی «مسجد شاه دوشمشیره» در مرکز کابل کشتند و جسدش را سوزاندند.

پدر فرخنده گفته دخترش که در علوم اسلامی تحصیل کرده بود، به این مسجد رفته بود تا از ملایی که در آنجا برای زنان «دعانویسی» می‌کند، بخواهد که به این کار پایان دهد.

به گفته پدر فرخنده، او از دارالعلوم عایشه صدیقه فارغ‌التحصیل شده بود و به علوم اسلامی اشراف داشت: «من از تمامی نهادهای عدلی و قضایی می‌خواهم که دادخواهی کنند و خون اولاد مرا تلف نکنند».

همچنین مادر فرخنده در سوگواری برای فرزنش از پلیس افغانستان خواست تا امنیت تمامی شهروندان کشور به ویژه زنان را تأمین کنند: «من به دخترم افتخار می‌کنم. دخترم سر قوم من را خم نکرده است. سرخودم را خم نکرده است. بلکه به راه حق جانش را سپرده است. خداوند مقام شهید را نصیب‌اش کرده است و روحش شاد باد».

در ویدیوهایی که از این حادثه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، تعدادی از نیروهای پلیس کابل در محل واقعه دیده می‌شوند که برای مقابله با مهاجمان کاری نمی‌کنند و بیشتر ناظر قتل فرخنده هستند.

قتل فرخنده به اتهام سوزاندن قرآن واکنش‌های بسیاری را در فضای سیاسی افغانستان به دنبال داشت. عبدالرحمن احمدزی، رئیس بخش اوقاف وزارت حج افغانستان اما در یک مصاحبه ویدئویی گفته است: «اگر این زن قرآن را آتش زده باشد، ما اقدام مردم را توجیه می‌کنیم.»

محمد ایاز نیازی خطیب مسجد وزیر محمد اکبرخان کابل هم به «خشم مردم» اشاره کرده بود و گفته بود که «نیاز نیست که بر روی او معاینه کنی که بیمار است یا خیر؟ مردم در برابر این کار شما قیام خواهد کرد و در آن زمان اداره قیام‌کنندگان بسیار دشوار خواهد بود». زلمی زابلی، سناتور و سیمین حسن‌زاده، معاون وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان در میان کسانی هستند که قتل فرخنده را توجیه کرده‌اند.

در واکنشی دیگر اما صبغت‌الله مجددی، فقیه و رهبر مذهبی «مجاهدین افغان» که اکنون در مجلس سنای افغانستان نماینده است این قتل را محکوم کرد. او با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: «جز قضا هیچ کسی دیگر صلاحیت صدور فتوای [قتل] ندارد.»

محمد فرید افضلی، سربازپرس تحقیقات جنایی در مورد قتل فرخنده، به رسانه‌ها گفته است که او «دچار بیماری روانی نامشخصی» بوده است، اما همسایه‌ها به آسوشیتدپرس گفته‌اند که چنین حسی نداشته‌اند. فرخنده دوره مطالعات دینی را به پایان رسانده بوده و در اواخر دوران تحصیلی‌اش قرار داشت. او می‌خواست معلم شود.