در حالی که سران کشورهای روسیه، اوکراین، فرانسه و آلمان مذاکرات صلح در مینسک را آغاز میکنند، در ۲۴ساعت گذشته جنگ در شرق اوکراین شدت گرفته و ۴۵ نفر کشته شدهاند.
به گزارش رویترز، فرانسوا اولاند و آنگلا مرکل دقایقی پیش برای برگزاری نشست مینسک وارد پایتخت بلاروس شدند.
شدت گرفتن جنگ بین جداییخواهان شرق اوکراین و ارتش این کشور، اجلاس صلح را تحتالشعاع قرار داده است. تعداد کشتهشدگان جنگ در شرق اوکراین در حالی افزایش مییابد که از ماه آوریل سال ۲۰۱۴ تا کنون بیش از ۵۳۰۰ نفر در این جنگ جان خود را از دست دادهاند.
مذاکرات روز چهارشنبه فوریه ۱۱ / ۲۲ بهمن، در پایتخت بلاروس در مجموع به دنبال حفظ تمامیت ارضی اوکراین، توافق بر سر آتشبس، عقبنشینی جداییخواهان شرق اوکراین از مرزهای این کشور، تخلیه سلاحهای سنگین از اوکراین و ایجاد یک منطقه غیرنظامی است. روسیه اما بر سر مرزهایش با اوکراین، فرانسه و آلمان اختلاف دارد و درخواست کرده که تحت هیچ شرایطی اوکراین عضو ناتو نشود.
امید و ناامیدیها نسبت به مذاکرات مینسک
به دلیل شدت گرفتن جنگ در شرق اوکراین، گمانهزنیهای مبنی بر شکست مذاکرات و عدم شرکت روسیه در اجلاس مینسک منتشر شد که کرملین در بیانیهای که در وبسایت خود منتشر کرد این شایعات را تکذیب کرد.
بنا به گزارش کرملین، ولادیمیر پوتین در اجلاس مینسک شرکت میکند. مسکو نسبت به مذاکرات خوشبین است و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته که گفتوگوها در چند روز گذشته «پیشرفت قابل توجه»ای داشته است. اما لاوروف تأکید کرد که موضوع ایجاد کنترل مرزی باید پیششرط هر توافقی برای صلح باشد و «مسائل حلنشده بسیاری باقی مانده است.»
بیشتر بخوانید: نیروهای ناتو در مرز اوکراین تقویت میشوند
این اولین بار پس از مذاکرات ماه اکتبر ۲۰۱۴ است که رئیسجمهور اوکراین، پترو پروشنکو، مقابل رئیسجمهور روسیه، کشوری که به اعتقاد اوکراین به خاک آنها حمله کرده، خواهد نشست.
پیش از مذاکرات روز چهارشنبه در بلاروس، رئیسجمهور اوکراین گفت که «اوکراین و اتحادیه اروپا از یک موضع و با یک صدا صحبت میکنند.» پروشنکو اجلاس مینسک ۲۰۱۵ را به عنوان یکی از آخرین شانسها، برای پایان دادن به درگیری میان نیروهای کشورش و جداییطلبان طرفدار روسیه توصیف کرد.
آلمان اما نسبت به آنچه که ممکن است نتیجه مذاکرات مینسک باشد، ابراز شک و تردید کرده است. اشتفان زیبرت، سخنگوی آنگلا مرکل گفته است که دولت آلمان «همه تلاشش را خواهد کرد» اما تأکید کرده که نتیجه «نامشخص است» و با این حال تلاش در جهت منافع مردم شرق اوکراین «ارزشش را دارد.»
ریاست جمهوری فرانسه، فرانسو اولاند، همچنان خوشبین است و قبل از آغاز مذاکرات گفته است: «همه گزینهها را خواهیم سنجید.»
دو رهبر آلمان و فرانسه که به ابتکار آنها مذاکرات صلح باری دیگر آغاز می شود، پیش از نشست مینسک با هم تلفنی صحبت کردهاند و به عنوان تیمی که منافع اوکراین را دنبال خواهد کرد در نشست مینسک شرکت میکنند.
جنگ به موازات مذاکرات ادامه دارد
در ۱۲ ساعت پیش از آغاز مذاکرات مینسک، شهر دبالتسیوه در شرق اوکراین مورد حمله جداییخواهان طرفدار روسیه قرار گرفته است.
به گزارش آندری لیسنکو، سخنگوی «عملیات ضد تروریستی» کیف در شرق، دبالتسیوه بیش از ۱۰ بار توسط خمپارههای جداییطلبان مورد حمله قرار گرفته است. در این حملات رئیس پلیس دبالتسیوه نیز کشته شده است.
مقامات ارتش اوکراین این حملات را تأیید کردهاند و گفتهاند که حداقل ۱۹ سرباز اوکراینی در این حملات کشته و ۷۸ تن دیگر زخمی شدند. جداییخواهان طرفدار روسیه میگویند که آنها دبالتسیوه را کاملاً محاصره کردهاند. اما ارتش اوکراین این خبر را تأیید نکرده است.
با این حال از چند شبکه تلویزیونی در روسیه تصاویری از شهر دبالتسیوه پخش ده. در این تصاویر جداییطلبان طرفدار روسیه در سطح شهر آزادانه حرکت میکنند.
در ۲۴ ساعت گذشته، شهر کراماتورسک در شرق اوکراین نیز مورد حملات موشکی جداییخواهان حامی روسیه قرار گرفته که در این حملات ۲۰ نفر کشته و نزدیک به ۷۰ نفر زخمی شدند.
پروشنکو، پیش از سفر به مینسک از کراماتورسک و قربانیان بمباران موشکی بازدید کرد. او اعلام کرد که اگر جنگ ادامه یابد او و مجلس اوکراین آمادهاند که در کل این کشور «حکومت نظامی» اعلام کنند و به جنگ ادامه دهند.
رئیسجمهور اوکراین گفت: «تلاش ما برای صلح است اما ما باید از کشورمان هم دفاع کنیم.»
پروشنکو با اشاره به مخازن موشکهایی که از حمله جداییطلبان روسیه به شهر کراماتورسک باقی مانده گفت: «اینها سلاحهای روسیه است؛ اینجا روسیه است که مشغول کشتار غیرنظامیان است.»
او افزود: «این یک جنایت علیه بشریت است که غیرنظامیان توسط سلاحهای روسی در خانههای خود، در خیابانهای خود، در جایی که هیچ ارتشی تا پنجاه کیلومتری آن وجود ندارد، به قتل میرسند. این اصلاً قابل پذیرش نیست.»
روابط پوتین و اوباما بر سر اوکراین، شخصی شده است
کاخ سفید گفت باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا، پیش از مذاکرات مینسک از طریق تلفن با ولادیمیر پوتین، گفتوگو کرده و از او خواسته است که برای امضای قرارداد صلح تلاش کند.
این گفتوگوی تلفنی روز سه شنبه، یک روز پیش از مذاکرات مینسک اتفاق افتاده است. با این حال کاخ سفید همچنان بر سر مواضع خود هست و نسبت به روسیه بیاطمینان است.
سخنگوی کاخ سفید تأیید کرده است که «اگر روسیه اقدامات تهاجمی خود را ادامه دهد؛ اگر نیروهای نظامی، سلاح، و وجوه مالی به شرق اوکراین ارسال کند، هزینهها برای روسیه افزایش خواهد یافت.»
درگیریها بین شخص اوباما و پوتین نیز شخصیتر شده است. رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا روز سه شنبه ولادیمیر پوتین را «عقبمانده» خواند و گفت او نتوانسته کشورش را به «تجدد» برساند.
بیشتر بخوانید: اصرار جمهوریخواهان آمریکایی بر ارسال سلاح به اوکراین
اوباما گفت: «من نمیخواهم آقای پوتین را روانکاوی کنم اما او درگیر گذشته اتحاد جماهیر شوروی است و کشور را مانند دوران کاگب میگرداند.»
رئیسجمهور آمریکا با اشاره به وضعیت اقتصادی روسیه گفت که اقتصاد این کشور حتی قبل از بحران نفت هم شکست خورده بود: «این اقتصاد برای قرن ۲۱ ساخته نشده است.»
نگرانی این وجود دارد که با فاصله گرفتن ایالات متحده آمریکا و روسیه بر سر شرق اوکراین، صدای محافظهکاران آمریکایی که مایل هستند به اوکراین سلاح بفرستند، قدرتمندتر شود. اتحادیه اروپا نسبت به کمکهای نظامی آمریکا به اوکراین موضع منفی گرفته و با این کار به شدت مخالف است. آنگلا مرکل پیش از این گفت بوده که این کار تنها موجب گسترش بیشتر جنگ خواهد شد.
مردم اوکراین بیش از صد سال است برای استقلال تلاش کرده اند و این تلاش با خشونت روس ها ناکام مانده است. پس از تشکیل سازمان ملل متحد، استالین یک کرسی جداگانه برای اوکراین کسب نمود و بدین ترتیب بخشی از آرزوی مردم این منطقه بظاهر محقق شد. کسب استقلال در سال 1991 تحقق آرزوی یک صد ساله این مردم بود ولی روسیه بنا به ویژگی کشورگشایانه 400 ساله اخیر خود، ارزشی برای استقلال مستعمرات سابق قائل نیست و با انواع و اقسام ترفند ها برای بازسازی امپراطوری شکست خورده تزاری تلاش میکند. مرزکشی های مصنوعی در زمان استالین و قرار دادن یک اقلیت روس در این جمهوری، همانند مابقی تقسیمات جغرافیایی استالینی به منظور ایجاد کانون های بالقوه بحران و استفاده از آنها در چنین شرایطی بود. روس های ساکن در اوکراین هیچگاه اوکراینی نخواهند شد و همواره بصورت کانون بحران (به تعبیر پزشکی همچون آپاندیس) باقی خواهند ماند. بهترین گزینه برای مردم و دولت اوکراین حفظ و تحکیم استقلال خود، جراحی عضو بیمار از بدن و اعطاء جدایی این بخش از سرزمین اوکراین در طی یک رفراندم است. ادامه مناقشه نظامی اقتصاد اوکراین را به مرز فاجعه خواهد رساند و این دقیقا هدف ولادیمیر پوتین است. ماشین نظامی روس به حرکت در آمده و اگر در این نقطه متوقف نشود تجربه هیتلر تکرار خواهد شد. علی فراستی
َعلی فراستی / 12 February 2015