«دولت با خطر کسری بودجه شدید رو به روست»

سقوط بهای نفت در بازارهای جهانی، دولت ایران را با چشم انداز کسری بودجه شدید رو به رو کرده است. حسن روحانی از وزیر نفت خود خواسته تا تدبیری برای جلوگیری از سقوط بیشتر قیمت نفت بیندیشد.

میزان سقوط بهای نفت در طول چهار ماه گذشته بیش از ۲۵ دلار در هر بشکه بوده و قیمت آن را از حدود ۱۱۰ دلار به ۸۵ دلار رسانده است. این در حالی است که دولت ایران بودجه خود را بر اساس قیمت ۱۰۰ دلار در هر بشکه تنظیم کرده است. برای حدود ۴ سال قیمت جهانی نفت در حدود بشکه‌ای ۱۱۰ دلار ثابت مانده بود. اکنون کشورهایی مانند ایران که اقتصادشان عمیقا به نفت وابسته است باید به فکر شرایط بحرانی جدید باشند.

در این میان عربستان سعودی نیز اقدام به کاهش بهای نفت خود کرده است. این امر منجر به واکنش شرکت ملی نفت ایران شد و این شرکت نیز به ناچار بهای نفت خود در بازارها را پایین آورد.

با این حال محسن قمصری مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت می‌گوید هدف ایران از کاهش بهای نفت خود در بازارهای جهانی به هیچ وجه رقابت با عربستان سعودی در عرضه نفت خام خود به خریداران نیست.

اکنون دیگر کشورهای صادرکننده نفت در حوزه خلیج فارس نیز قیمت‌های خود را به طور چشمگیری کاهش دادند. ایران از راه افتادن رقابت بر سر کاهش بهای نفت در منطقه بسیار بیمناک است.

محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت ایران، از احتمال کسری شدید بودجه خبر داده است. به گزارش خبرگزاری مهر، نوبخت می‌گوید اگر کاهش بهای نفت به همین روال ادامه داشته باشد دولت مجبور خواهد شد هزینه‌ها را کاهش دهد. او تاکید کرده است در صورت کاهش درآمدها دولت سعی می‌کند هزینه‌های جاری را کم و به هزینه‌های عمرانی اضافه کند. به گفته سخنگوی دولت، فعالیت‌های عمرانی در تولید موثر است و یکی از دلایل خروج از رکود پیشین، مبالغ قابل توجهی بود که از سوی دولت در طرح های عمرانی سرمایه گذاری شد.

سقوط آزاد بهای نفت در بازارهای جهانی این پرسش را در ایران مطرح کرده است که آیا این کشور عضو اوپک درخواست برگزاری جلسه اضطراری خواهد کرد یا خیر؟

بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت دولت یازدهم، در ابتدای بحران سقوط نفت اعلام کرده بود ایران فعلا قصد ندارد پیشنهاد یک نشست اضطراری را مطرح کند. اما در هفته جاری نوبخت اعلام کرد حسن روحانی از وزیر نفت خواسته تمام گزینه‌ها را در نظر بگیرد.

عدم تحرک ایران برای درخواست نشست اضطراری اوپک منتقدانی در داخل داشته است. مسعود میرکاظمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس و وزیر اسبق نفت در کابینه محمود احمدی نژاد، می‌گوید باید حتما جلسه اضطراری اوپک برگزار شود تا کشورهایی مانند عربستان که کاملا ضد منافع کشورهای تولیدکننده نفت عمل می کند، میزان تولید خود را کاهش دهند. او از سیاست فعلی وزارت نفت ایران به شدت انتقاد کرده است.

محمد سعید نوری نائینی، معاون اقتصادی صندوق توسعه ملی، نیز درباره کاهش قیمت نفت و تاثیر آن بر منابع صندوق توسعه ملی و کسری بودجه  گفت به خاطر آن‌که قیمت پایه نفت در بودجه حدود ۱۰۰ دلار پیش بینی شده است کاهش بهای نفت بر منابع صندوق تاثیرگذار است. در حال حاضر ۲۹ درصد از درآمدهای حاصل از فروش نفت به صندوق توسعه ملی واریز می شود.

به گفته نوری نائینی در گفتگو با خبرگزاری ایرنا، بیشترین سهم پرداختی از منابع صندوق در سال جاری به بخش صنعت به ویژه در بخش سرمایه در گردش که یک نیاز واقعی است، پرداخت شده است. پس از آن بخش کشاورزی دومین بخش است که منابع صندوق را به خود اختصاص داده است.

غلامحسین حسن تاش رئیس اسبق موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ایران نیز کاهش قیمت نفت ایران را باعث نیمه تمام ماندن طرح ها و پروژه های عمرانی و تشدید وضعیت رکود در کشور عنوان کرده و یادآور شده است هنوز بخشی از درآمدهای نفتی بلوکه شده  ایران در سایر کشورها به خزانه کشور تزریق نشده و این مشکلات را دو چندان می کند.

حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی خود وعده داد بود چرخ اقتصاد را نیز در کنار چرخش سانتریفوژها به حرکت در می‌آورد. حالا کاهش شدید بهای نفت تحقق وعده‌های اقتصادی او را بیش از پیش دشوار خواهد کرد.