به‌گفته یکی از متخصصان داروسازی کشور، ايران در جمع ۲۰ کشور جهان و پس از چین در رتبه دوم بيشترين مصرف دارو در آسيا قرار دارد و هر ايرانی به‌طور ميانگين در سال ۳۳۹ عدد دارو مصرف می‌کند. روی‌آوری به خوددرمانی نتیجه افزایش هزینه‌های درمان و فقر اقتصادی مردم است.

۱۰ تا ۱۵ درصد مجموع داروهای کشور بدون مشورت با پزشک مصرف می‌شود
۱۰ تا ۱۵ درصد مجموع داروهای کشور بدون مشورت با پزشک مصرف می‌شود

به‌گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، منصور رستگارپناه، مدير امور بين‌الملل و اطلاع‌رسانی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اعلام اين خبر گفت: «مصرف سرانه داروهای تزريقی در ايران در سال گذشته ۴/۱۱ عدد بوده است که اين رقم حدود چهار برابر مصرف سرانه کشورهای در حال توسعه است.

همچنین به‌گفته او سرانه مصرف دارو در ایران «بيش از ۵۰ هزار تومان» است.

رستگارپناه افزود: «تحقيقات نشان داده است که ۱۰ تا ۱۵ درصد مجموع داروهای کشور بدون مشورت با پزشک مصرف می‌شود که اين مقدار بيش از استانداردهای جهانی است.»

وی افزود: «براساس تحقيقات صورت گرفته در ايران بيش از ۵۰ درصد بيماران در مواقع ضروری نيز به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند و با مراجعه به داروخانه يا استفاده از داروهای موجود در منزل خوددرمانی می‌کنند.»

فقر؛ عامل خوددرمانی

«خوددرمانی» به فرايندی گفته می‌شود که در آن فرد بدون داشتن اطلاعات اوليه از بيماری‌اش، با ديدن نخستين نشانه‌ها اقدام به مصرف انواع داروها، از مسکن‌ها گرفته تا آنتی‌بيوتيک‌های متنوع، می‌کند يا نسخه‌های گياهی بزرگ‌ترهای خانواده را عملی می‌کند.

این فرایند با «خودمراقبتی» که با ديدن نشانه‌های بيماری در بدن و اطلاع‌يابی از عوامل خطرساز محيطی صورت می‌گیرد، تفاوت دارد.

رستگارپناه تأکید کرد که مصرف خودسرانه دارو می‌تواند منجر به مرگ شود و همچنین باعث شود تا بخش بزرگی از بودجه بهداشت و درمان کشور صرف درمان بيماری‌ها و عوارض ناشی از آن شود.

به‌گفته وی تمايل به خوددرمانی در جامعه به شرايط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مربوط می‌شود و مهم‌ترين عامل فقر اقتصادی است که موجب شده تا بسياری از خانواده‌ها در پرداخت هزينه پزشکی مشکل داشته باشند.

وی گفت: «خانواده‌ای که در تهيه بسياری از ضروريات زندگی خود ناتوان است در هنگام ابتلا به بيماری به جای پرداخت هزينه ويزيت پزشک و تهيه دارو سعی می‌کند با مصرف داروهای در دسترس يا با شيوه‌های قديمی مانند داروهای گياهی خوددرمانی کند.»

هزینه‌های درمان در ایران در سال‌های گذشته همواره سیری صعودی داشته که در زمان اجرای فاز نخست طرح هدفمندی یارانه‌ها، به‌گفته شهاب‌الدین صدر، رئیس کل وقت سازمان نظام پزشکی ایران بین ۲۰ تا ۴۰ درصد نیز افزایش داشت.

در مردادماه سال جاری حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران اعلام کرد که «هزينه‌های درمان سالانه ۷۰۰ هزار نفر را زير خط فقر می‌برد».

افزایش هزینه سلامت با توجه به نرخ تورم در کشور تشدید شده و هزینه قابل توجهی را به سبد خانوار در زمینه خدمات بهداشتی و درمانی تحمیل کرده است.

مسکن‌ها و آنتی‌بيوتيک‌ها؛ بيشترين ميزان مصرف خودسرانه در ایران

مدير امور بين‌الملل و اطلاع‌رسانی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین گفت مسکن‌ها، قطره‌های چشمی و آنتی‌بيوتيک‌ها بيشترين ميزان مصرف خودسرانه در ایران را دارند.

به‌گفته وی مصرف بی‌رويه مسکن‌ها بر روی کليه و کبد عوارض منفی دارد و آنتی‌بيوتيک‌ها به علت نوع تأثير آن‌ها جزو بدترين داروهايی هستند که خودسرانه مصرف می‌شود.

وی در مورد مصرف داروهای گیاهی نیز هشدار داد و گفت: «بسياری از مردم بر اين عقيده هستند که داروهای گياهی، داروهايی بی‌خطر و بی‌عارضه بوده و با هر مقداری که مصرف شود عارضه‌ مهمی مانند داروهای شيميايی ندارد. در حالی که برخی از داروهای گياهی با برخی از داروهای شيميايی اثر تجمعی يا کاهنده دارند که اين موضوع می‌تواند عواقب زيادی را برای بيمار و نظام سلامت تحميل کند.»

وی گفت باور اشتباه مردم سبب رواج داروهای گياهی غيراستاندارد و آلوده در جامعه شده است.