کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان هفته پیش گفته بود که نتیجه بررسی آرای پاک و دستکاری نشده دوره دوم انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان را تا ۲۰ سپتامبر اعلام می‌کند. اما خبرهایی که از کابل می‌رسد مربوط به بحث داغ کمبود بودجه دولت و تضعیف وضعیت امنیت کشور است.
تا روز پنجشنبه ۲۷ شهریورماه، سخنی از اعلام نتایج بررسی‌های بیش از دو ماهه این کمیسیون نیست. روزنامه ۸ صبح افغانستان اما روز پنجشنبه، به نقل از منبع موثق، نوشت “یکی از موانع اصلی‌ای که سبب شده تا دو نامزد به توافق نرسند، مداخله برخی از کشورهای منطقه” است. روزنامه هشت صبح می‌نویسد: «رییس جمهور کرزی به نماینده باراک اوباما رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا گفته که در رابطه با انتخابات افغانستان با مقام‌های روسیه و ایران نیز باید رایزنی و تفاهم صورت بگیرد.»
حامد کرزی معتقد است آمریکا که از اول مذاکرات بر سر رسیدن به حکومت وحدت ملی پادرمیانی کرده، بهتر است تا به نتیجه رسیدن این طرح در مذاکرات بین دو نامزد همچنان نقش داشته باشد. حامد کرزی روز چهارشنبه، ۲۶ شهریورماه، با دانیل فلدمن، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان و پاکستان و جیمز کاننگهام، سفیر امریکا، در ارگ ریاست‌جمهوری ملاقات داشت.
حامد کرزی در این دیدار ضمن اشاره به تداوم “بیش از حد تحمل” جریان مذاکرات گفت افغانستان نباید به “میدان رقابت‌های کشورهای خارجی” تبدیل گردد.
کشورهای هم‌مرز با افغانستان تا به حال تاکیدهایی چندباره بر سر تضعیف اوضاع امنیتی در مرزهای مشترک داشته‌اند؛ به خصوص کشورهای هم‌جوار ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان که در طول سال‌های مبارزه با طالبان نقش مهمی در تقویت نیروهای خودجوش مقاومت در داخل مرزهای افغانستان بازی کرده‌اند. این کشورها بارها ابراز نگرانی کرده‌اند که جریان “تقسیم قدرت” بین دو نامزد رقیب بیشترین نیرو و توجه را به خود جلب کرده و فرصت خوبی به نیروهای طالبانی داده که در داخل کشور و مرزهای مشترک دوباره مستقر شوند.
«به توافق نزدیک بودند»
خبرگزاری رویترز پنجشنبه ۱۸ سپتامبر، در گزارشی از مذاکرات دو روز قبل دو نامزد نوشته بعد از ملاقات رو در رو، هر دو “نزدیک به توافق در معامله تقسیم قدرت” بودند اما در آخر باز به موافقت نرسیدند.
رویترز در این گزارش می‌نویسد یکی از دلایل بی‌نتیجه ماندن این مذاکره “درخواست دستکاری در نتیجه بررسی آرا” از جانب عبدالله عبدالله بود. رویترز به نقل از مقامات محلی اضافه می‌کند که عبدالله عبدالله از نتیجه بررسی آرا همچنان ناراضی‌ست، زیرا معتقد است که اعلام این نتیجه به صورتی که در دست کمیسیون مستقل انتخابات است، به نوعی “نمایش شکست گسترده اوست”. به گزارش رویترز، عبدالله عبدالله همین‌طور خواستار کاهش دادن آرای اشرف‌غنی احمدزی و “بزرگنمایی نکردن پیروزی” اوست.
از شروع شمارش آرای دوره اول انتخابات تا آغاز مذاکرات بر سر طرح حکومت وحدت ملی هر دو نامزد معتقد بوده‌اند که تقلب گسترده‌ای از جانب رقیب صورت گرفته است.
چشم‌اندازهای تازه برای کرزی
سایت روسی «افغانستان نقطه رو» در مقاله مفصلی با عنوان “بحران افغانستان و چشم‌اندازهای جدید برای کرزی” می‌نویسد، به نتیجه نرسیدن مذاکرات بین دو نامزد و مداخله مستقیم حامد کرزی تاثیر مثبتی در کارنامه حامد کرزی داشته است.
آندری سرینکا، نویسنده این مقاله معتقد است که طول کشیدن بیش از انتظار مذاکرات و طرح مشکلات اقتصادی از جانب وزارت مالیه افغانستان و وضعیت نگران‌کننده امنیت در کشور ممکن است موجب شود که نهایتا، حامد کرزی در باره توافقنامه امنیتی بین افغانستان و آمریکا تصمیم بگیرد. حامد کرزی از آغاز مطرح شدن این توافقنامه با آن مخالفت کرده و امضای آن را تایید دخالت مستقیم آمریکا در امور داخلی افغانستان می‌داند.
با این حال، حامد کرزی بارها به طور عمومی از ترک قدرت با رسانه‌های محلی گفته است و حتی منزلی را که در داخل ارگ ریاست‌جمهوری بنا کرده بود، به مهمان‌خانه حکومتی تبدیل کرد و به دولت بخشید.
وی به رسانه‌های داخلی افغانستان گفته که پس از تحویل قدرت همانند مردم عادی افغانستان به سر خواهد برد. گفته می‌شود که این رفتارهای او و همین‌طور پادرمیانی‌های مستقیم او برای حل و فصل اختلاف بین احمدزی و عبدالله ، محبوبیت اورا در بین مردم افزایش داده است.
کاهش کمک‌های مالی به افغانستان
با این حال وضعیت ناروشن سیاسی کشور بر علاوه کاهش میزان سرمایه‌گذاری و واردات، باعث کسری بیش از چهارصد میلیون دلاری در بودجه کشور شده است. وزارت مالیه افغانستان در سند بودجه سال ۱۳۹۳ خود آورده است که به خاطر کاهش کمک‌های جامعه جهانی “حدود ۴۴۶ میلیون دلار” کسر بودجه دارد. مجموع بودجه مورد نیاز دولت افغانستان در سال جاری مالی بیش از هفت میلیارد دلار اعلام شده بود.
دلیل اصلی کاهش کمک‌های جامعه جهانی امضا نشدن توافقنامه امنیتی بین افغانستان و آمریکا عنوان می‌شود که به خاطر طول کشیدن جریان مذاکرات نامزدها و اعلام نتیجه بازرسی آرا از جانب کمیسیون مستقل انتخابات به تعویق افتاده است. این وضعیت بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی و محلی را دچار تردید کرده و تا آمدن رئیس‌جمهوری بعدی ممکن است که یخ‌های این تردید نشکند.
احتمال غالب این است که افزایش کسری بودجه کشور و تردید سرمایه‌گذاران، بن‌بست انتخاباتی کشور را به بحران بزرگ‌تری برساند و مرزهای کشور در برابر تهدیدهای طالبان نتواند به اندازه کافی مقاوم باشد. این چیزی‌ست که کشور های هم‌مرز افغانستان این روزها نگران آن هستند.