آمریکا: تاریخچه مختصر ترور رؤسای جمهوری

خشونت در سیاست همان‌قدر آمریکایی است که پای سیب!

جوزف سیراکوزا، استاد دیپلماسی بین‌الملل و تحلیلگر سیاسی

تاریخ تلاش برای ترور رئیس‌جمهوری‌های ایالات متحده به نیمه اول قرن نوزدهم باز می‌گردد؛ وقتی نزدیک ۲۰۰ سال پیش ترور اندرو جکسون ناموفق بود.

آخرین تلاش ناموفق هم شنبه ۲۳ تیر / ۱۳ ژوئیه علیه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین و نامزد فعلی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ رخ داد. توماس متیو کروکس، ۲۰ ساله از ساختمانی به سمت ترامپ در گردهم‌آیی انتخاباتی‌اش شلیک کرد اما تنها قسمت بالایی گوش راست ترامپ بر اثر این تیراندازی زخمی شد. در ادامه، یکی از هواداران و خود متیو کروکس کشته شدند.

در ادامه نگاهی کوتاه می‌اندازیم به تاریخچه ترور سیاسی علیه بالاترین مقام در ایالات متحده. قربانیان خشونت سیاسی در آمریکا اما محدود به مقام‌های سیاسی نبوده و بسیاری از مخالفان و منتقدان دولت به ویژه سیاهان در جنبش حقوق مدنی ــ از جمله مالکوم ایکس، مارتین لوتر کینگ و … ــ هم از جمله‌ قربانیان ترور سیاسی اند.

ترورهای موفق

تا کنون چهار رئیس جمهوری ایالات متحده قربانی ترورهای سیاسی شده‌اند و جان باخته‌اند.

آبراهام لینکلن

لینکلن کمتر از یک هفته پس از پایان رسمی جنگ داخلی آمریکا و پیروزی جبهه او در آن کشته شد. لینکلن ۱۵ آوریل ۱۸۶۵ در حال تماشای تیاتری در سالن تیاتر فورد در واشنگتن دی سی بود که جان وایکس بوث از پشت سر به او شلیک کرد.

جیمز گارفیلد

گارفیلد ۲ ژوئیه ۱۸۸۱ در حال سوار شدن به قطاری در ایستگاه واشنگتن دی‌سی بود که چارلز جی گیتو دو بار به پشت او شلیک کرد. گارفیلد برای حدود دو ماه پس از این تیراندازی زنده بود اما بالاخره تسلیم جراحت‌ها شد و جان داد.

ویلیام مک‌کینلی

۶ سپتامبر ۱۹۰۱ بود که مک‌کینلی، بیست و پنجمین رئیس جمهوری ایالات متحده، هدف گلوله لئون چوگلوش قرار گرفت. چوگلوش دو بار به سینه او شلیک کرد. مک‌کینلی بالاخره ۱۴ سپتامبر بر اثر قانقاریا ناشی از جراحت‌های ترور جان داد.

جان اف کندی

۲۲ نوامبر ۱۹۶۳ جان اف کندی در دالاس، تگزاس هدف گلوله قرار گرفت و جان داد. این ترور معروف‌ترین ترور سیاسی قرن بیستم در ایالات متحده بود که به دست لی هاروی اُسوالد رخ داد. هنوز نظریه‌های توطئه‌ی زیادی درباره این ترور وجود دارند و ترامپ که بخشی از سندهای آن را در دور اول ریاست جمهوری‌اش منتشر کرد، وعده داده همه سندها را در دور دوم منتشر کند.

ترورهای ناموفق

باراک اوباما

۱۱ نوامبر ۲۰۱۱، اسکار رامیرو ارتگا ــ هرناندز با سلاحی نیمه‌خودکار به سمت کاخ سفید شلیک کرد و دست کم هفت گلوله به طبقه دوم آن اصابت کردند. آن زمان اوباما نخستین دوره ریاست جمهوری را می‌گذراند. در روز تیراندازی، او و همسرش در کاخ سفید حضور نداشتند. چهار روز طول کشید تا پلیس مخفی اصلاً فهمید که گلوله‌ای به کاخ سفید اصابت کرده است.

هرناندز که یک جوان ۲۱ ساله بیکار بود، پیش از این تیراندازی دچار پارانویا شده بود و گفته بود حکومت آمریکا در حال کنترل شهروندانش است و رئیس جمهوری اوباما باید متوقف شود. اما در دادگاه او را نه به اتهام تلاش برای ترور، بلکه به اتهام تخریب ملک و استفاده از سلاح گرم به ۲۵ سال زندان محکوم کردند.

جورج دبلیو بوش

جورج دبلیو بوش ۱۰ مه ۲۰۰۵ در میدان آزادی تفلیس در گرجستان در حال سخنرانی بود که ولادیمیر آروتونیان به سمت او نارنجکی جنگی پرتاب کرد. نارنجک عمل نکرد و آروتونیان دو ماه بعد دستگیر و سپس در دادگاه به حبس ابد محکوم شد.

رونالد ریگان

پیش از سوء قصد علیه ترامپ، آخرین باری که یک رئیس جمهوری فعلی یا پیشین ایالات متحده هدف سوء قصد قرار گرفت و زخمی شد، ۴۳ سال پیش بود. رونالد ریگان در نخستین دوره حضورش در کاخ سفید ۳۰ مارس ۱۹۸۱ خارج هتل هیلتون در واشنگتن هدف گلوله جان هینکلی قرار گرفت. ریگان که از ناحیه قفسه سینه و شش آسیب دیده بود، پس از بهبود در رقابت‌های انتخاباتی دوباره پیروز شد و دور دوم ریاست جمهوری‌اش را آغاز کرد.

جرالد فورد

سی و هشتمین رئیس جمهوری ایالات متحده دو بار در ۱۹۷۵ هدف سوء قصد قرار گرفت. نخستین‌ سوء قصد ۵ سپتامبر در ساکرامنتو، کالیفرنیا رخ داد اما سلاح لینت فروم، یکی از زنان فرقه «خانواده مانسون» درست کار نکرد و فورد جان به در برد. ۱۷ روز بعد در سان فرانسیسکو، در همان ایالت کالیفرنیا، سارا جین مور تلاش کرد فورد را ترور کند اما گلوله‌اش به رئیس جمهوری وقت اصابت نکرد. سارا جین مور هنگام تلاش برای ترور فورد، برای اف‌بی‌آی خبرچینی می‌کرد.

هری ترومن

۱ نوامبر ۱۹۵۰ و هنگام تعمیرات و بازسازی کاخ سفید بود که دو ناسیونالیست از پورتو ریکو به هری ترومن شلیک کردند. ترومن آسیبی ندید اما یک مأمور پلیس کشته شد.

فرانکلین دی روزولت

اف دی آر ۱۵ فوریه ۱۹۳۳ هدف سوء قصد قرار گرفت. جیوسپ زانگارا در میامی، فلوریدا و ۱۷ روز پیش از مراسم تحلیف روزولت به سوی او پنج گلوله شلیک کرد اما روزولت آسیبی ندید و به جای او، شهردار شیکاگو کشته شد.

تئودور روزولت

بیست و ششمین رئیس جمهوری ایالات متحده در میلواکی، ویسکانسین ۱۴ اکتبر ۱۹۱۲ در جریان کارزارهای انتخاباتی برای دور دوم ریاست جمهوری‌اش بود که از ناحیه سینه هدف گلوله جان شرانک قرار گرفت. بنا به اسناد تاریخی، متن ۵۰ صفحه‌ای سخنرانی تبلیغاتی و جعبه فلزی عینک‌ که در جیبش قرار داده بود، سرعت گلوله را کند کردند و جانش را نجات دادند.

اندرو جکسون

تاریخ ترور رئیس جمهوری‌های ایالات متحده به ۳۰ ژانویه ۱۸۳۵ بازمی‌گردد: وقتی ریچارد لارنس تلاش کرد با شلیک گلوله از دو سلاح هفتمین رئیس جمهوری آمریکا، اندرو جکسون را ترور کند. هیچ یک از دو سلاح او کار نکردند. او در دادگاه به دلیل جنون گناهکار شناخته نشد و بقیه عمرش را در بیمارستان روانی سپری کرد.

ترور نامزدهای سرشناس ریاست جمهوری

جورج والاس

والاس فرماندار آلاباما و یکی از نامزدهای پیشتاز دموکرات‌ها در انتخابات ۱۹۷۲ بود. او در مری‌لند در حال تبلیغات انتخاباتی بود که آرتور برمر چهار بار به سمت او شلیک کرد. والاس در پی این تیراندازی برای همیشه از کمر به پایین معلول شد و به کازار انتخاباتی آن سال هم پایان داد.

رابرت اف کندی

پنج ژوئن ۱۹۶۸، رابرت اف کندی، برادر رئیس جمهوری ترورشده جان اف کندی، خود هدف سوء قصد قرار گرفت. سرحان سرحان، مهاجر فلسطینی ــ اردنی با سه گلوله به پشت و سر رابرت اف کندی، او را مجروح کرد و کندی ۲۶ ساعت بعد جان داد. رابرت اف کندی نامزد پیشتاز دموکرات‌ها در آن انتخابات بود و روز ترور در هتل امبسدر در لوس آنجلس سخنرانی تبلیغاتی داشت.