رکوردشکنی «دختر باد» با لباس سنگین؛ وقتی تصویر قهرمانی زنان ممنوع است

قبل از این‌که شروع به خواندن این گزارش کنید لطفاً زمان‌سنج گوشی خود را روشن کنید و این پاراگراف را بخوانید:

فرزانه فصیحی در ماده ۶۰ متر با رکورد ۷ ثانیه و ۲۰ صدم ثانیه به مدال طلای مسابقات قهرمانی داخل سالن آسیا در تهران دست پیدا کرد. او با این مدال به المپیک پاریس سلام کرد، مجوز حضور در قهرمانی جهان را گرفت و رکورد مسابقات قهرمانی آسیا و ایران را جابه‌جا کرد.

شما احتمالاً در بهترین حالت، این متن کوتاه را در بیش از ۱۵ ثانیه خوانده‌اید. اما فرزانه فصیحی در کمتر از این زمان، ۶۰ متر را دویده، از خط پایان عبور کرده و مربی و مادر خود را در آغوش کشیده است. به خاطر همین سرعت و به همین دلیل، به او لقب «دختر باد» داده‌اند.

اولین دونده زن ایرانی در مسابقات جهانی

شاید باورتان نشود اما فرزانه دفعه اول به اجبار معلم ورزش دوید و علاقه‌ای به این رشته نداشت. او می‌گوید:

من عاشق ژیمناستیک بودم و تا ۱۲ سالگی هم آن را ادامه دادم. در دوران راهنمایی بودم که معلم ورزش‌مان من را به‌زور به یک مسابقه دو و میدانی برد و گفت با تمام توانت باید اینجا بدوی و زودتر از همه به خط پایان برسی. من هم با اینکه دوست نداشتم، به‌اجبار دویدم و رکورد اصفهان را شکستم.

اولین قدم او در مسیر شکوفایی استعدادش با رکوردشکنی همراه شد و حالا بعد از ۲۰ سال رقیبی جز خودش ندارد و با شکست رکوردهای قبلی‌ از فرزانه فصیحی سبقت می‌گیرد. او بعد از این قهرمانی، از روزهای سختی که داشته گفت:

امسال روزهای سخت، شیرین و تلخ زیاد دیدم اما خوشحالم پایان ۱۴۰۲ شیرین بود. خیلی درس گرفتم، خیلی فشار تحمل کردم و فقط مردم در این راه کنارم بودند. دست‌بوس تک‌‌تک‌ مردم کشورم هستم.

فرزانه فصیحی از سال ۱۳۹۴ یکی‌یکی مدال‌ها را درو کرد. مدال طلا، نقره و برنز مسابقات داخل سالن قهرمانی آسیا، مدال نقره قهرمانی آسیا در بانکوک و کشورهای اسلامی در قونیه در کارنامه افتخارات او دیده می‌شود. او در همه این سال‌ها تلاش کرده اولین‌ها برای او باشد و شاید باید به او لقب «دختر راهگشا» را داد چراکه به نوعی برای دختران جوانی که آرزوهایی مشابه او دارند جاده‌صاف‌کن شده است.

او سال ۱۳۹۹ با حضور در صربستان لقب اولین لژیونر زن دو و میدانی ایران را به خود اختصاص داد و با کسب رکورد ۷:۲۹ ثانیه در مسابقه دوی ۶۰ متر در بلگراد، ورودی مسابقات جهانی را به‌دست آورد و به عنوان اولین زن ایرانی به مسابقات جهانی راه یافت. فرزانه فصیحی اولین دونده زن ایرانی است که پس از ۵۷ سال در المپیک هم حضور داشته است. او البته در بازی‌های آسیایی هانگژو عملکرد خوبی نداشت و در مرحله مقدماتی حذف شد.

«بازگشت به دوران مدرسه»: موبایل، عکس و فیلم‌برداری ممنوع!

اما از تلویزیون جمهوری اسلامی تابه‌حال یک مسابقه از او پخش نشده است؛ آن هم با وجود این‌که با پوشش کامل در مسابقات حاضر می‌شود. یکی از اصلی‌ترین مشکلات ورزش زنان در ایران همین عدم پخش بازی‌های آنهاست و برای همین هم نمی‌‌توانند اسپانسر جذب کنند، مشکلی که فصیحی سال‌ها با آن روبه‌رو بوده است.

این پخش مسابقات زنان برای فدراسیون دو و میدانی ایران که میزبان مسابقات داخل سالن قهرمانی آسیاست هم دردسرساز شد؛ مسابقاتی که در آن علاوه بر فصیحی، تُکتَم دستاربندان نیز به قهرمانی رسید. نگین آذری، نازنین فاطمه عیدیان، فاطمه محیطی‌زاده و تیم دوی ۴ در ۴۰۰ متر امدادی هم مدال نقره کسب کردند. کژان رستمی هم به همراه الهام هاشمی و مهسا میرزاطبیبی هم به مدال برنز رسیدند. اما نه تنها مسابقات آنها پخش نشد بلکه یک عکس هم از مسابقات زنان بیرون نیامد و همین باعث اعتراض برخی از ورزشکاران کشورهای دیگر شد.

یان‌تیفانی، ورزشکار پرش طول هنگ‌کنگ که در این مسابقات به مدال برنز دست پیدا کرده، با انتشار چند تصویر از خود در یک پست، نوشت:

متاسفانه هیچ‌نوع فیلمبرداری یا عکاسی در طول مسابقات زنان مجاز نبود، بنابراین این بار هیچ محتوای تصویری از مسابقه برای به‌اشتراک‌گذاشتن موجود نیست.

یان‌تیفانی پیش از این نیز در استوری‌های صفحه‌اش در اینستاگرام، گزارشی از نشریه تایم به اشتراک گذاشته که در آن به محدودیت وضع‌شده از سوی جمهوری اسلامی برای زنان ایرانی پس از انقلاب ۵۷ اشاره کرده است و نوشته بود:

شما فقط می‌توانید صورت، کف دست و کف پای خود را نشان دهید. برای تمرین طولانی‌مدت، باید در حین تمرین گوشی همراه را جمع‌آوری کنید و از جایی که اسکن می‌شوید (گیت بازرسی) عبور کنید. ورزشکاران زن تنها در زمانی مجاز به تمرین هستند که نوبت تمرین زنان باشد و پیش از ورود به سالن تمرین، تلفن‌های همراه گرفته می‌شود. بازگشت به دوران مدرسه….

مسئولان ایرانی از آنجایی‌که ورزشکاران خارجی با حجاب اختیاری و ورزشکاران ایرانی با حجاب اجباری در این مسابقات حضور داشتند نمی‌خواستند فیلم یا عکسی از آنها منتشر شود که نشان‌دهنده این تبعیض باشد. معلوم نیست در چنین شرایطی چرا کنفدراسیون دو و میدانی آسیا به ایران میزبانی چنین مسابقات مهمی را داده است.

خداحافظی و برگشت

همین اتفاق نشان می‌دهد مسیری که زنان ورزشکار ایران به سوی موفقیت طی می‌کنند، مسیر راحتی نیست. فرزانه فصیحی هم اگرچه همیشه تلاش کرده در برابر سختی‌ها تسلیم نشود اما روزهایی هم بوده که کم آورده است. او سال ۱۳۹۷ در حالی‌که فقط ۲۶ سال داشت وقتی برای مسابقات انتخابی بازی‌های آسیایی جاکارتا دعوت نشد، پستی در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت: «به خداحافظی با ورزش حرفه‌ای و پیست‌های دو و میدانی فکر می‌کنم. با نگاهی که نومیدانه به مدال‌هایم خیره شده است.»

او همان زمان گفته بود نمی‌داند چرا وقتی یکی از بهترین‌های دو ۶۰ متر است بدون رکوردگیری از کنار نامش رد شده‌اند:

چندین سال برای بازی‌های آسیایی تمرین کرده بودم و وقتی اسمم را روز آخر خط زدند تمام رویاهایم روی سرم خراب شد و شرایط سختی داشتم. با خودم می گفتم چهار سال برای حضور در این مسابقات زحمت کشیدم و حقم نبود به‌خاطر نظر چند نفر در کمیته فنی و سلیقه شخصی آنها اعزام نشوم. رکوردهای خیلی خوبی داشتم اما اعزام نشدم و برای همین تصمیم گرفتم خداحافظی کنم. چند ماه هم کنار رفتم و مربیگری کردم و درآمدم هم خوب بود.

اما این اتفاقات هم باعث نشد که فرزانه برای همیشه از دو و میدانی کنار برود و بعد از آن به صورت مستقل شروع به دویدن کرد. در در آن زمان فدراسیون دو و میدانی نه ‌تنها فرزانه را حمایت نکرد بلکه وقتی متوجه شدند او قصد دویدن در مسابقات برون‌مرزی را دارد، مقاومت کردند.

«برای مردم ایران» تا دومین المپیک با لباس‌های سنگین

فرزانه در چنین شرایطی با پشتکار و اشتیاق بیشتری تلاش ‌کرد و با درخشش در مسابقات، مسئولان ایران را مجاب کرد که او را به تیم ملی برگردانند. او هر بار که درخشید از مردم گفت مثل همین قهرمانی آخر در تهران. سال ۱۴۰۱ هم در زمان اعتراضات سراسری مردم پس از رسیدن به قهرمانی آسیا در قزاقستان به جای اینکه با پرچم جمهوری اسلامی ایران دور افتخار بزند، رو به دوربین کرد و با بغض فریاد کشید: «برای مردم ایران»، «برای شادی مردم ایران». همین رفتار او نشان داد موفقیت‌های فرزانه فصیحی تنها محدود به دنیای ورزش نبود و به یکی از چهره‌های ماندگار ایران تبدیل شده است.

فصیحی خیلی وقت است که از مسئولان درخواستی ندارد اما همیشه از مردم می‌خواهد برایش انرژی مثبت بفرستند. فرزانه فصیحی معتقد است دوی سرعت یعنی «جنگ با صدم ثانیه‌ها» و سنگینی لباس آنها نسبت به دیگر ورزشکاران قطعا در این نبرد تاثیرگذار است اما بزرگی هدف باعث می‌شود ازمانع‌های هرچند بلند هم بپرند.

حالا در چنین شرایطی دختر تندپای ورزش ایران باید برای دومین بار آماده حضور در میدانی بزرگ و مهم همچون المپیک شود، جایی که رقابت در آن برای صدم ثانیه‌هاست، آن‌هم با بهترین‌هایی که برای سبک‌شدن و سریع دویدن، فکر می‌کنند چطور وزن لباس و کفش خود را کم کنند.