تحمیل ایدئولوژی اسلامی بر محتوای آموزشی، تفکیک جنسیتی، کالایی شدن آموزش، آموزش به زبان رسمی و نادیده انگاشتن زبان مادری، فقدان آموزش جنسی در دوران تحصیل و فقدان حمایت تحصیلی از دانش‌آموزانی که در مناطق حاشیه نشین زندگی می‌کنند از جمله نقاط ضعف آموزش در نظام جمهوری اسلامی هستند.
جمعی از فعالان زن چندی پیش منشوری نوشتند و مطالباتی را مطرح کردند. اولین نسخه اولیه منشور دوم دی در وبسایت بیدار زنی منتشر شد. پس از آن منشور بازنویسی و نهم بهمن در وبسایت بیدازنی منتشر شد با نام «یک قدم عقب نخواهیم رفت». در این نسخه بازنویسی شده مجموعه مطالبات به شش سرفصل تقسیم شدند. یکی از سرفصل‌ها آموزش است. درباره این سرفصل با پروانه حسینی، فعال حقوق زنان، آموزشگر و مدرس مطالعات زنان و جنسیت دانشگاه ووستر در آمریکا گفت‌وگویی کردیم.
پروانه حسینی مواردی را که در منشور ذکر شده کافی می‌داند اما به گفته او بهتر است جزییات بیشتری به آن اضافه شود. همچنین به گفته این فعال حقوق زنان بهتر است همپوشانی بخش آموزش با بخش‌های دیگر همچون خشونت جنسیتی و اشتغال با ارجاع به یکدیگر در منشور نشان داده شود.
گفت‌وگوی کامل زمانه با پروانه حسینی را در لینک زیر ببینید:
پروانه حسینی با مواردی که در منشور ذکر شده توافق دارد. او تفکیک جنسیتی را یکی از نقص‌های عمده نظام آموزشی ایران می‌داند. به گفته او محتوای آموزشی نقص دیگر این سیستم آموزشی است. در بسیاری از دروس نقش‌های جنسیتی و دوگانه سازی مرد- زن برای دانش‌آموزان از پیش طراحی شده است. افزون بر تغییر محتوای آموزشی حسینی همچنین معتقد است که روش ارائه متون درسی نیز باید تغییر کند.
حسینی وجود شورای معلمان، دانش‌آموزان و والدین را بسیار مهم می‌داند. این فعال حقوق زنان امکان اینکه این سه شورا با هم تعامل داشته باشند را نیز بسیار ضروری می‌داند. به گفته او ادغام سه شورا می‌تواند به مناسب‌سازی مواد آموزشی کمک کند.
«آموزش به زبان مادری» یا «آموزش زبان مادری» یکی از چالش‌های نظام آموزشی ایران است. حسینی می‌گوید تا حد زیادی در این مورد توافق وجود دارد که باید در دوران دبستان برای ملیت یا قومیت‌هایی که زبان فارسی زبان مادری‌شان نیست، آموزش زبان مادری‌شان ارائه شود.
به گفته حسینی درباره آموزش به زبان مادری اما توافق چندانی وجود ندارد. در منشور مطالبات زنان نیز آموزش به زبان مادری ذکر شده است. پروانه حسینی با این مورد موافقت دارد. زیرا به گفته این کارشناس در مناطقی که زبان مادری کودکان فارسی نیست آنها مجبورند دروس را به زبان فارسی بیاموزند و این سبب می‌شود که آنها اغلب دچار افت تحصیلی شوند. چنین روندی در سطح تحصیلی میان این کودکان با کودکانی که زبانشان زبان فارسی است نابرابری ایجاد می‌کند.
یکی از نگرانی‌های مخالفان آموزش به زبان مادری این است که زبان فارسی تهدید می‌شود. حسینی معتقد است اگر کودکان در دبستان به زبان مادری تحصیل کنند زبان فارسی به خطر نمی‌افتد. به گفته او، مطالعات در کشورهای مختلف نشان داده وقتی آموزش به زبان اول کودک است و زبانی معیار در کنارش آموزش داده می‌شود، آموزش‌هایی که به زبان اول بوده به زبان معیار قابل انتقال است اتفاقا باعث می‌شود که هر دو سطح زبان همراستا با همدیگر پیشرفت کنند.
به گفته حسینی بخش آموزش با بسیاری از بخش‌های دیگر همپوشانی دارد از جمله خشونت علیه زنان و اشتغال زنان و جامعه رنگین کمانی. به نظر حسینی اگر قرار است منشور کامل‌تر شود بهتر است این همپوشانی‌ها در سرفصل‌های مختلف به هم ارجاع داده شوند.
مواردی را که در سر فصل آموزش در منشور در نهم دی‌ماه منتشر شد است در زیر بخوانید:
- محتوای آموزشی، ساختار و فضای آموزشی، فارغ از هر نوع تفکیک جنسیتی و با مدیریت شورای معلمین، دانش آموزان و والدین
- حق آموزش به زبان مادری
- آموزش جنسی برای همه دانش آموزان.
- آموزش مهارت‌های زندگی، تمرین زندگی جمعی و اختصاص زمان و مکان بازی، برای کودکان تا قبل از ورود به مدرسه
- آموزش اجباری و رایگان تا پایان دوره متوسطه و آموزش عالی رایگان و برابر برای زنان، مردان و جامعه‌ی رنگین‌کمانی و برچیده‌شدن هر نوع سهمیه‌بندی جنسیتی ،مذهبی و.. از تمام مقاطع و رشته‌ها
- درنظرگرفتن طرح‌های حمایتی برای تحصیل زنان مناطق محروم نگاه داشته شده و زنان مهاجر تا سطوح عالی
