بهدنبال انتشار گزارشها مبنی بر شلیک به سمت معترضان در مناطق کردنشین و دیگر شهرهای ایران و قتل دستکم سه شهروند بهدست مأموران امنیتی و بازداشتهای گسترده، سازمان ملل و دیدهبان حقوق بشر نسبت به سرکوب «مرگبار» اعتراضهایی که پس از قتل مهسا (ژینا) امینی در ایران آغاز شد، ابراز نگرانی کردند.
در ژنو، مقر سازمان ملل متحد نادا النشیف، کمیسر عالی حقوق بشر سهشنبه ۲۰ سپتامبر/ ۲۹ شهریور نسبت به مرگ مهسا امینی و متعاقب آن «پاسخ خشونتآمیز نیروهای امنیتی به اعتراضات بعدی» ابراز نگرانی کرد.
النشیف گفت:
«مرگ غم انگیز مهسا امینی و ادعاهای شکنجه و بدرفتاری [با او] باید به سرعت، بیطرفانه و مؤثر توسط یک مقام صالح مستقل مورد بررسی قرار گیرد تا بهویژه تضمین شود که خانواده او به عدالت و حقیقت دسترسی دارند.»
کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در یکی از موضعگیریهای نادر بینالمللی علیه اعمال خشونت حکومت ایران بر زنان از طریق حجاب اجباری افزود:
«قوانین حجاب اجباری در ایران همچنان باعث نگرانی است، کشوری که در آن حضور در مکانهای عمومی بدون حجاب با حبس مجازات میشود.»
کمیساریای عالی همچنین «نگرانیهای عمیق دبیر کل سازمان ملل از سرکوب مداوم زنان مدافع حقوق بشر که به حجاب اجباری و پاسخ مقامها به اعتراض به حجاب اجباری معترضند»، ابراز کرد.
در بیانیه کمیساریای عالی حقوق بشر که در وبسایت رسمی سازمان ملل منتشر شده، آمده است:
«در ماههای اخیر ، پلیس اخلاق گشتهای خیابانی را گسترش داده و زنانی را که تصور میشود “حجاب سست” دارند، هدف آزار و اذیت کلامی و جسمی و دستگیری قرار داده است. دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد فیلمهای بیشمار و تأیید شدهای از رفتار خشونتآمیز نسبت به زنان، از جمله سیلی زدن به صورت زنان، ضرب و شتم آنها با باتوم و پرتاب آنها به درون ونهای پلیس دریافت کرده است.»
نادا النشیف در این رابطه گفت:
«مقامهای ایران باید هدف قرار دادن، آزار و اذیت و بازداشت زنانی که از قوانین حجاب پیروی نمیکنند را متوقف کنند.»
این مقام ارشد سازمان ملل «استفاده غیرضروری یا نامتناسب» حکومت ایران از زور علیه معترضان را محکوم کرد و از ایران – به عنوان یک عضو در میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی – خواست تا به حق استفاده مسالمتآمیز از آزادی بیان، برگزاری تجمعات و حق ایجاد تشکل احترام بگذارد.
همزمان سازمان دیده بان حقوق بشر (HRW) مستقر در نیویورک هم ضمن اشاره به قتل دستکم سهتن از معترضان در اعتراضهای روزهای اخیر در مناطق کردنشین ایران، شلیک مرگبار به سمت شهروندان را محکوم کرد.
این سازمان اعلام کرد گزارشهای شاهدان و ویدئوهایی که در رسانههای اجتماعی منتشر شده است «نشان میدهد که مقامهای ایران از گاز اشکآور برای پراکنده کردن معترضان استفاده میکنند و ظاهراً در استان کردستان علیه آنها نیروی مرگبار بهکار بردهاند.»
مهسا (ژینا) امینی، زن ۲۲ ساله سقزی در بازداشت گشت ارشاد بود و پس از چهار روز کما در بیمارستان کسری تهران جان خود را از دست داد. شاهدان از برخورد خشن مأموران گشت ارشاد و ضربه سنگین به سر او خبر دادند. برخی از پزشکان در شبکههای اجتماعی نیز اعلام کردند که خونریزی از گوش او تنها میتواند بهدلیل ضربه جسم سخت به سر و شکستن جمجمه اتفاق افتاده باشد. یک گروه هکری نیز گفته است تصویر عکسبرداری از سر مهسا امینی را که از سیستم بیمارستان کسری تهران برداشته است، نشان میدهد او دچار خونریزی مغزی شده بود.