مقتدی صدر هفته گذشته به پیروان خود دستور داد که به منطقه سبز بغداد که به شدت امنیتی است حمله کنند، و پارلمان را به اشغال خود در آورند. او پس از گذشت ۱۰ ماه از انتخابات پارلمانی با این اقدام به رقبای خود که بیشتر آن‌ها طرفدار ایران هستند اجازه تشکیل دولت نداد.
هزاران نفر از طرفداران مقتدی صدر امروز جمعه ۱۴ مرداد / ۵ اوت در محل رژه معروف بغداد که بین دو طاق شمشیر متقاطع گسترده است و صدام حسین، دیکتاتور پیشین عراق آن را در دهه ۱۹۸۰ برای بزرگداشت جنگ ایران و عراق ساخته بود، برگزار کردند.
این منطقه در قلب منطقه سبز بغداد قرار دارد؛ محل ساختمان‌های دولتی و سفارت‌خانه‌ها، از جمله پارلمان عراق که حامیان صدر چندین روز است که در آن تحصن کرده‌اند.
ناآرامی‌ها روز دوشنبه گذشته، زمانی که رهبران گروه‌های همسو با ایران تظاهرات متقابلی ترتیب داده بودند، عراق را به سمت خشونت‌های جدید بین دو اردوگاه نزدیک کرد، اما چنین نشد.
«عراق گرفتار فساد است»
سید مهند الموسوی، امام جمعه طرفداران صدر در خطبه‌های خود گفت عراق گرفتار فساد است و دولت‌های ائتلافی خسارت‌های بسیاری به همراه آورده‌اند و موجب ضعف در خدمات شده‌اند. او گفت:
«عراق به دلیل سیاست‌های دولت‌های پی‌درپی و نظام سهمیه‌بندی، در صدر فهرست فساد در جهان قرار دارد.»
به‌گفته الموسوی، شماری زیادی از مردم عراق زیر خط فقر زندگی می‌کنند و وجود گسترش سلاح و گروه‌های مسلح غیرمنضبط، جرم و مواد مخدر را گسترش داده و این‌همه، دستاوردهای احزاب حاکم بر کشور است.
الموسوی از پیشنهاد اخیر مقتدی صدر مبنی بر انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام پشتیبانی کرد و از مردم عراق خواست که از اصلاحات در کشور حمایت کنند.
مقتدی صدر چهارشنبه شب ۱۲ مرداد / ۳ اوت در یک سخنرانی تلویزیونی خواستار انحلال پارلمان عراق و برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی شد.
تنش‌های روزهای اخیر در عراق پس از آن تشدید شد که مقتدی صدر نامزدی محمد شیاع السودانی، کاندیدای «چارچوب هماهنگی شیعیان عراق»، گروه‌های شیعه طرفدار ایران برای پست نخست‌وزیری را رد کرد و «چارچوب هماهنگی» هم اعلام کرد که نامزد مورد نظر خود را تغییر نمی‌دهد.
پذیرش مشروط پیشنهادهای صدر
روز جمعه همچنین جنین هنیس پلاسخرت، نماینده سازمان ملل در عراق با مقتدی صدر دیدار کرد. دو طرف در این دیدار اوضاع سیاسی عراق و بحران کنونی در کشور را بررسی کردند.
پلاسخرت این دیدار را مثبت خواند و گفت با مقتدی صدر بر اهمیت ایجاد راه حلی برای بحران سیاسی عراق تأکید کرده است.
در سوی دیگر، پس از ارائه پیشنهادهای مقتدی صدر برای برون‌رفت از بحران، نیروهای شیعه طرفدار ایران این پیشنهادها را مشروط به فراهم شدن شرایطی کردند.
«چارچوب هماهنگی شیعیان عراق» در بیانیه‌ای اعلام کرد که بر حمایت خود از هر روند قانونی برای حل بحران‌های سیاسی و تحقق منافع مردم از جمله انتخابات زودهنگام حمایت می‌کند اما انتخابات زودهنگام را مشروط به «تحقق توافق ملی و فراهم شدن شرایط امن برای برگزاری آن و پیش از آن احترام به نهادهای قانونی و به تعطیلی نکشاندن فعالیت آن‌ها» دانست.
در همین حال ابو الاء الولائی، دبیرکل کتائب سیدالشهدا، از نیروهای متشکل در «چارچوب هماهنگی» نیز گفت که «چارچوب هماهنگی» بر سر عدم انتخاب مجدد مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق توافق کرده و «الکاظمی تحت هیچ شرایطی نباید بار دیگر نخست‌وزیر شود».
نوری المالکی، رئیس ائتلاف «دولت قانون» که در «چارچوب هماهنگی» نیز شرکت دارد، درباره پیشنهادهای مقتدی صدر گفت برگزاری انتخابات زودهنگام باید براساس قانون اساسی و توافق ملی برگزار شود.
المالکی در بیانیه‌ای گفت:
«پایبندی به سازوکارهای قانونی، تنها راهی است که عراق را از بحران‌های پی‌درپی که خسارت‌های بسیاری به منافع عالی ملت عراق وارد کرده و آرامش جامعه را در معرض خطرات جدی قرار داده، دور نگه می‌دارد. برگزاری هر انتخابات زودهنگامی باید براساس قانون اساسی و توافق ملی صورت گیرد تا وحدت ملی را تقویت کند و مانع از تکرار تقلب بی‌سابقه در انتخابات گذشته شود که هنوز از پیامدها و نتایج منفی آن که باعث شکاف جدی در بافت جامعه شده، رنج می‌بریم.»
نیروهای شیعه طرفدار ایران با نتایج انتخابات ماه اکتبر مخالف بودند و مدت‌ها اعلام نهایی نتایج را به‌دلیل مخالفت‌های خود به تأخیر انداختند اما سرانجام کمیسیون انتخابات عراق اعتراضات آن‌ها را ناوارد دانست و پیروزی جریان صدر را رسمیت بخشید.
دلجویی صدر از حشد الشعبی
گروه حشد الشعبی که متشکل از شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران است از سخنان مقتدی صدر استقبال و بر «پایبندی به معیارهای ملی و حرفه‌ای» تأکید کرد.
استقبال حشد الشعبی از سخنان صدر از آن رو بود که شب گذشته (پنج‌شنبه) مقتدی صدر، نیروهای حشد الشعبی را ستود و گفت آن‌ها «به هیچ یک از جریان صدر و چارچوب هماهنگی وابسته نیستند» اما به آرا و اعتقادات خاندان صدر نزدیک‌ترند.
صدر همچنین افزود نیروهای حشد الشعبی همان‌طور که برای میهن فداکاری کردند، آمادگی کامل برای دفاع از اصلاحات را دارند.
حمایت رئیس پارلمان از انتخابات زودهنگام
محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق نیز روز جمعه موافقت خود با برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام کرد.
او در توئیتی با اشاره ضمنی به تحصن طرفداران صدر در پارلمان نوشت:
«پارلمان، نماینده ملت است و مردمی که جمع شدند، بخشی از وجود آن هستند که به هیچ عنوان نمی‌توان خواست آن‌ها برای انتخابات زودهنگام که مقتدی صدر خواستار آن شد را نادیده گرفت.»
او افزود:
«با پیشروی به سوی انتخابات پارلمانی و محلی طی مدت زمانی مورد توافق برای آغاز مجدد روند دموکراتیک زیر سایه قانون اساسی و تفاهم و در راستای انسجام با منافع ملی عالی کشور موافق هستیم.»
پیش از این فراکسیون «جنبش امتداد»، که از اعتراضات سراسری اکتبر ۲۰۱۹ عراق برآمده است، با انتشار بیانیه‌ای نقشه راهی برای مرحله آینده کشور پیشنهاد کرد که از جمله شامل تشکیل دولت انتقالی یک ساله می‌شود.
این گروه گفته است که پس از یک سال دولت انتقالی، پارلمان منحل و انتخابات تازه بر اساس اصلاحات اساسی در قانون اساسی برگزار شود.
«جنبش امتداد» همچنین پیشنهاد داده است که کمیته‌ای عالی برای ایجاد تغییرات در قانون اساسی متناسب با مطالبات مردم و روح زمانه تشکیل شود و همزمان با انتخابات جدید پارلمانی، همه‌پرسی درباره قانون اساسی جدید هم برگزار شود.
این فراکسیون خواهان نقش نظارتی سازمان ملل بر انتخابات و دریافت ضمانت از همه احزاب در مورد پذیرش نتایج صندوق رأی شد.