ساز و کار مالی ایران و اتحادیه اروپا موسوم به اینستکس از حدود هفت ماه قبل به صورت رسمی آغاز به کار کرد. رئیس اتاق مشترک ایران و اتریش می‌گوید: به غیر از چند تراکنش آزمایشی پیشرفتی در این راه مشاهده نمی‌شود و اروپا منتظر نتیجه انتخابات آمریکا برای گشایش این ساز و کار است.
پدرام سلطانی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و اتریش یکشنبه چهارم آبان ساز و کار تبادل مالی ایران و اتحادیه اروپا را به «یک ظرف» که ساخته شده اما «آبی در آن ریخته نشده است»، تشبیه کرد و گفت: تا زمانی که ارزی در آن وجود نداشته باشد امکان استفاده از این ظرف نیست.
ایران و اتحادیه اروپا پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای برای ایجاد این ساز و کار مالی به توافق رسیدند اما تراکنش مالی از این مسیر تنها چند مرتبه صورت گرفت. سلطانی معتقد است تا هنگامی که شرکت‌های اروپایی نتوانند از ایران نفت و فرآورده‌های نفتی بخرند، این ظرف قابل استفاده نخواهد بود.
او خرید نفت و فرآورده‌های نفتی کشورهای اروپایی را هم نیازمند «چراغ سبز آمریکا» دانست و گفت که کشورهای اروپایی «می‌خواهند تلاش و حس نیت خود را به ایران نشان دهند» اما «شاید منتظر نتیجه انتخابات آمریکا هستند و فکر می‌کنند بعد از انتخابات چه آقای بایدن انتخاب شود و چه آقای ترامپ، ممکن است رویکرد جدیدی نسبت به ایران داشته باشند که بتواند گشایشی در استفاده از ایسنتکس یا ارتباطات تجاری بین ایران و اروپا شود».
به گفته او صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران به کشورهای اروپایی به صفر رسیده است.
چندی پیش رئیس کل بانک مرکزی ایران مدعی افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی شده بود. سلطانی اما گفت:
«اگر صادرات نفتی ما هم افزایش پیدا کرده باشد به شرکت‌های اروپایی نیست. آنچه که جسته و گریخته در اخبار شنیده می‌شود، به ونزوئلا و سوریه فرآورده فروخته می‌شود. مقداری هم به مقاصد نامعلوم می‌فروشیم».
ایران از دو سال قبل که با دور تازه تحریم‌های آمریکا روبرو شد، برای فروش نفت و بازگرداندن منابع ارزی حاصل از صادرات به داخل با مشکل روبرو است.
به تازگی رسانه‌های خبری حکومتی از توافق برای تهاتر منابع ارزی بلوکه شده با کالا خبر داده‌اند. جزئیات این توافق اما منتشر نشده است.