دو هفته پس از غرق شدن مهاجران افغان در رودخانه هریرود، فرمانده هنگ مرزی تایباد ایران ضمن رد دوباره ادعای دست داشتن نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی در این حادثه، اعلام کرد مقام‌های مرزی افغانستان به سه مکاتبه رسمی مرزی و دو تقاضای ملاقات اضطراری او برای بررسی موضوع پاسخ نداده‌اند.
به نوشته خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، کاظم صمدی روز پنج‌شنبه ۲۵ اردیبهشت با اشاره به تلاش‌های خود برای «شفاف سازی» این رویداد گفت:
«به منظور شفاف سازی ماجرا با گلبدین الکوزی، مرزبان سرحدی غرب افغانستان تماس گرفتم اما با عدم پاسخگویی او مواجه شدم. بر همین اساس برای روشن شدن بیشتر این ماجرا، علاوه بر سه مکاتبه رسمی مرزی، دو مرحله تقاضای ملاقات اضطراری مرزی را کردم اما همچنان با عدم پاسخگویی طرف مقابل مواجه شدم.»
بنا به گفته این مقام مرزبانی ایران، تعدادی از نیروهای مرزبانی اقدام به پایش از دهانه‌‌های مرزی در مرز مشترک ایران، افغانستان، ترکمنستان (تا انتهای حوزه جنت آباد) کرده‌اند که در نتیجه این پایش «هیچ آثار و علایمی مبنی بر وقوع چنین اتفاقی مشاهده نشده است.»
فرمانده هنگ مرزی تایباد ایران در ادامه مصاحبه با ایرنا گفت:
«وضعیت جغرافیایی، شیب و قوس رودخانه هریرود به گونه‌ای است که اگر چیزی بر روی آب شناور باشد باید به سمت ساحل ایران بیاید، بنابراین از مرزبانان افغانستانی درخواست مجدد برای بازدید مشترک و میدانی و شفاف‌سازی بیشتر را کردم.»
شماری از مهاجران افغانستانی روز ۱۲ اردیبهشت ماه پس از ورود به خاک ایران در رودخانه هریرود غرق شدند. شواهد به دست آمده از سوی مقام‌های محلی و دولتی در افغانستان حاکی از آن است که این مهاجران توسط مرزبانان ایرانی دستگیر، شکنجه و سپس به سمت رودخانه هریرود رانده شدند که منجر به غرق شدن تعدادی از آنها شده است.
فرمانده هنگ مرزی تایباد در ایران اما این خبر را «سناریوسازی دروغین» قلمداد کرد و با تأکید بر اینکه این ماجرا با هدف توطئه جدایی دو ملت و تفرقه افکنی ساخته و پرداخته شده، گفت:
«روابط ما با مرزبانی افغانستان و مرزنشینان همیشه حسنه بوده و مطابق حسن همجواری، همه امورات با دوستی و تعامل پیگیری می‌شد. حسن روابط ایران و افغانستان در طول تاریخ و مقاطع زمانی اثبات شده و اسنادی نیز در این رابطه وجود دارد.»
دو روز پیش از این و در ادعایی مشابه، ماشاالله جان نثار، فرمانده مرزبانی خراسان رضوی هم گفته بود که انتشار خبر به رودخانه انداختن اتباع افغانستانی توسط مرزبانان ایرانی «توطئه ضد انقلاب» است و مرزبانان نیروی انتظامی با «رأفت اسلامی» ضمن «حراست از مرز‌ها»، در مبادی ورودی و خروجی در «تردد قانونی» به «برادران افغانستانی» خدمت‌رسانی می‌کنند.
این گفته‌های مقام‌های مرزبانی ایران در حالی است که پیش‌تر عبدالقادر رحیمی، رئیس دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در هرات با اشاره به بدرفتاری مأموران مرزبانی ایران با مهاجران افغان اعلام کرده بود مصاحبه‌های انجام شده این کمیسیون با اتباع افغان بازگشته از ایران بیانگر این است که شماری از مهاجرانی که از کشور ایران «رد مرز» می‌شوند، مورد توهین و ضرب و شتم نیروهای امنیتی ایران قرار می‌گیرند.
به گفته این فعال حقوق بشر در افغانستان، در برخی از موارد نیروهای امنیتی ایران حتی مدارک اقامتی افغان‌ها را پاره کرده و سپس آنها را رد مرز کرده‌اند که این خود از جمله تخطی‌های حقوق بشری محسوب می‌شود.
با همه تکذیب‌های صورت گرفته از سوی مقام‌ها و مسئولان دولتی و نظامی در ایران، وزارت امور خارجه افغانستان روز چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ماه از آغاز کار مشترک هیأت‌های تحقیق دو کشور ایران و افغانستان درباره حادثه کشته شدن مهاجران افغان در رودخانه هریرود خبر داد و اعلام کرد که دولت این کشور این حادثه را تا برقراری عدالت، با تمام توان پیگیری خواهد کرد.
در یکی از آخرین آمارهای رسمی اعلام شده درباره این ماجرا، محمد حمید طهماسی، رئیس هیأت حقیقت‌یاب افغانستان اعلام کرد از مجموع ۴۶ تن از مهاجران افغانستانی که وارد ایران شده بودند، ۱۰ تن جان باخته‌اند، ۱۷ تن مفقود شده‌اند و ۱۹ تن دیگر نجات یافته‌اند.
آمار ارائه شده از سوی این مقام افغان در حالی‌ست که در چند روز گذشته، مقامات محلی هرات از «کشف ۱۲ جسد دیگر» در رودخانه هریرود خبر داده بودند. بنا بر اعلام مقام‌های ولسوالی گلران، تا ۲۱ جسد از این مهاجران از رودخانه گرفته شده است.
بیشتر بخوانید:
هیأت حقیقت‌یاب کشتار هریرود: اسناد کافی به دست آمده