عایشه خرم، ۲۰ سال دارد و دانشجوی سال سوم حقوق در دانشگاه کابل است. از میان یک صد نامزد از سرتاسر افغانستان در یک رقابت سخت و با پشت سرگذاشتن چندین بار امتحان، به نمایندگی جوانان افغانستان در سازمان ملل متحد برگزیده شده است. عایشه خرم، به زودی کارش را برای یک سال با سازمان ملل متحد آغازخواهد کرد. در اوضاع بسیار حساس افغانستان، درست در هنگامی که جوانان افغانستان، با چالش ها و خطرهای زیادی روبه رو هستند، او مسئولیت سنگینی دارد.
عایشه خرم، به رادیو زمانه میگوید که از نوجوانی، برای بهبود وضعیت جوانان در افغانستان، فعالیت کرده است. درست از هنگامی که دانش آموز در مکتب بود، مقاله مینوشت، در کنفرانسهای شبیهسازی ملل متحد در بیرون از کشور شرکت میکرد و فعالیتهای دیگری نیز برای یافتن راهحلهای چالشهای زنان به ویژه جوانان، داشته که قربانی اصلی خشونتها و نابسامانیها در کشور هستند. گفتوگوهای صلح و نقش جوانان و زنان در این روند، برنامه اصلی عایشه خرم را میسازد.
عایشه خرم، نماینده جوانان افغانستان در سازمان ملل میگوید: «این یک مسئولیت بزرگ است. من پیام اصلی جوانان و زنان افغانستان را با جامعه بینالمللی شریک خواهم ساخت. سفرهای ولایتی خواهیم داشت و با برگزاری جرگهها/ نشستها، چالشها و نگرانیهای جوانان را به گوش سازمان ملل متحد خواهم رسانید. زنان در ولایت ها زیر حاکمیت طالبان زندگی می کنند و اصلآ خط سرخ آنان در هیچ جایی مطرح نمیشود و حتی از حق زندگی آنان چشم پوشی میشود. این خط سرخ من است که همه زنان و مردمان افغانستان در این مبارزه سهیم باشند.»
در ۱۸ سال پسین، تغییرات گستردهای در افغانستان، به میان آمده است. چیزی که افغانستان در زمان طالبان، شاهد هیچ نشانه آن نبود و مردمان این کشور به ویژه زنان با تیره روزهای سخت زندگی میکردند. زنان جز نشستن در خانه و انجام کارهای خانه، فعالیت دیگری نمیتوانستند بکنند. اکنون اما این گونه نیست. زنان همگام با مردان از سیاست تا حکومتداری و بازرگانی رقابت میکنند. گاهی هم زنان از مردان پیشی میگیرند؛ در حالی که چالشها هم در برابر آنان کم نیستند. چالشهایی برخاسته از یک جامعه به شدت سنتی و سخت جنگزده. اما با آن هم، زنان در این مدت خوش درخشیدهاند.
روشن شدن چگونگی گفتوگوهای صلح با طالبان و نقش زنان و جوانان در این گفتوگوها، از خواستهای مهم عایشه خرم نماینده جوانان افغانستان در سازمان ملل متحد، است. چیزی که به باور او بدون در نظر نگرفته شدن خواستهای زنان و جوانان درگفتوگوهای صلح، صلح واقعی به میان نخواهد آمد.
عایشه خرم، نماینده جوانان افغانستان در سازمان ملل میگوید: «مردمانی که در روستاها و دوردستها زندگی میکنند وضعیت زندگیشان خیلی وخیم است و حتی حق زندگی عادی را ندارند و ما نباید آنان را نادیده بگیریم.صلح اولویت است، ما صلحی میخواهیم که در آن آزادی و امنیت تمامی مردمان افغانستان، تضمین شده باشد. صلحی که آزادی و دست آوردهای ما را زیر سوال ببرد، آن صلح واقعی نخواهد بود. اگر صلح واقعی میخواهیم، نسلی جوان باید در آن دخیل باشد.»
نشانههایی از سرگیری گفتوگوها میان آمریکاییان و طالبان نیز، دیده میشود. حکومت افغانستان هم، در پی این است که سهولتهایی برای گفتوگوهای مستقیم با طالبان، فراهم شود.کشورهای منطقه به ویژه چین نیز میکوشند تا زمینه گفتوگوها را فراهم بسازند.
چگونگی گفتوگوهای صلح با طالبان و سهیم ساختن آنان در نظام افغانستان، از بحثهای بزرگ در درون و در بیرون از این کشور بودهاند. گفتوگوهای امریکاییان نیز، در چند ماه اخیر نزدیک به یک توافق نیز با گروه طالبان، شده بود. گفتوگوهایی که جزئیات آن به درستی با مردمان افغانستان و حکومت این کشور در میان گذاشته نشده بود. خیلیها در این کشور به ویژه زنان نگران این بازی ناروشن بودهاند.
عایشه خرم، نماینده جوانان افغانستان در سازمان ملل میگوید: «گفتوگوهای پشت پرده که چی چیزهایی میان امریکا و طالبان در جریان بود، تشویش بزرگی خلق کرده بود. خواست ما نسل جوان که برای آینده پاسخگو هستیم و در مورد آینده ما تصمیم گرفته میشود، باید نظر و خواست جوانان و زنان این کشور، در روند صلح شنیده شود. نسل جوان افغانستان از ۱۸ سال قبل خیلی متفاوت، تعلیم یافته، تواناتر و با ظرفیت هستند. ما این حق را داریم تا بدانیم که در مورد آینده و سرنوشت ما در پروسه صلح، چه میگذرد و باید از آن اگاه شویم.»
حکومت پنج ساله طالبان تاریکی تمام در افغانستان بود. زنان با سختیهای بسیار زندگی می کردند؛ حتی در خانههاشان چون زندانیان به سر میبردند. نه حق آموزش داشتند، نه حق کار و نه هم حق بیرون رفتن را از خانه به تنهایی. یک طالب با یک تازیانه/ دُره حکم رانی میکرد. ۱۸ سال پس از آن نیز، مردمان زیادی هستند که با سختیهای فراوان در بخشهایی از کشور، زیر حاکمیت طالبانی نفس میکشند. این وضعیت اما برای جوانان به ویژه زنان میتواند دشوار و نگران کننده باشد. چیزی که حتی، مانع آموزش و کار زنان نیز در بخشهای زیر حاکمیت طالبان میشود.
عایشه خرم، نماینده جوانان افغانستان در سازمان ملل میگوید: «تعهد خیلی جدی از سوی طرفهای جنگ وجود ندارد به خصوص از طرف طالبان. اما متوقف ساختن پروسه صلح در نیمه راه و یا این که طالبان اصلآ قابل تغییر نیستند، این یک اشتباه خواهد بود. زیرا، چارهای جز صلح وجود ندارد و این قابل تشویش است. اما گفتوگوهای صلح که قرار است آغازشود، طالبان با تعهداتی که میکنند باید در این زمینه تضمینی نیز وجود داشته باشد.»
عایشه خرم میرود و حرفهای دل زنان و جوانان افغانستان را در سازمان ملل متحد مطرح میکند. او ممکن است حرفهای ناگفته بسیاری از زنان افغانستان را بگوید اما، ممکن نخواهد بود که به این زودیها در افغانستان صلح تامین شود؛ زیرا هنوز هم طالبان حکومت افغانستان را حکومتی مشروع نمیدانند و کابل نیز، طالبان را پیشمرگان پاکستان در افغانستان میشمارد.