تنش‌ها در خلیح فارس ادامه دارند. ایالات متحده همراه با بریتانیا، بحرین و استرالیا از تشکیل یک ائتلاف دریایی در تنگه هرمز خبر داده‌اند. ایران نفت‌کش بریتانیا را در توقیف دارد، به آزمایش‌های موشکی ادامه می‌دهد و علی‌رغم ادامه تلاش‌های دیپلماتیک‌اش، از آمادگی برای کاهش بیشتر تعهدات برجامی خبر داده است.

این تنش‌ها بازتاب زیادی در رسانه‌های بین‌المللی داشته است. تحلیلگران در یادداشت‌هایی در روزنامه‌ها و وب‌سایت‌های خبری گوناگون به این موضوع پرداخته‌اند. موضوع تازه برای یادداشت‌ها تفسیر رخداد حضور محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، در محل برگزاری اجلاس گروه ۷ است.

در زیر نگاهی می‌اندازیم به مهم‌ترین بخش‌های شماری از مطالب اخیر رسانه‌ها.

ترامپ ۲۰۱۵ پیش از ریاست‌جمهوری در برابر کنگره علیه برجام سخنرانی می‌کند

▪️ سیاست ترامپ در قبال ایران مصرفِ داخلی دارد ــ گفت‌و‌گو با مونیکا دافی تافت

مونیکا دافی تفت، پروفسور روابط بین‌الملل در دانشگاه آمریکایی تافتس در گفت‌و‌گو با خبرنامه این دانشگاه می‌گوید که سیاست ترامپ در قبال ایران مصرف داخلی دارد.

مدیر مرکز مطالعات استراتژیک این دانشگاه در ماساچوست آمریکا در این گفت‌و‌گو استراتژی ترامپ را چنین تبیین می‌کند:

«این استراتژی در کوتاه‌مدت میانه‌روهای ایران را تضعیف می‌کند، روسیه را ــ با افزایش قیمت نفت ــ تقویت می‌کند، و بیشتر به مردم ایران آسیب می‌زند. و در درازمدت، باعث خواهد شد ایران به دنبال راه‌های نوآورانه برای جلوگیری از تحریم‌های بیشتر بیفتد که به آن می‌توانیم بگوییم مدل “کره شمالی” و بر اساس‌اش ایران به طور جدی به سمت توانایی تسلیحاتی اتمی حرکت خواهد کرد.»

به باور تفت، این استراتژی می‌تواند «به یک جنگ پرهزینه و بی‌پایان یا یک ایران مجهز به سلاح هسته‌ای بپردازد».

اما استاد روابط بین‌المللی تافتس معتقد است که «قسمت عمده تقابل با ایران به تمایل ترامپ به بهترکردن رزومه‌اش برای انتخاب مجدد مربوط است. ترامپ می‌خواهد نشان دهد که او می‌تواند نسبت به آنچه پایگاه رأی‌دهندگان‌اش “اسلام رادیکال” می‌دانند، سخت‌گیر و محکم باشد.»

به باور او، ادبیات تند و تهدیدگرانه رئیس‌جمهوری آمریکا یا همان «پیام ترامپ به ایران»، درست مثل «پیام ترامپ به کیم جونگ اون»، در واقع پیام ترامپ به رأی‌دهندگان‌اش بود.

تفت در عین حال هشدار می‌دهد که «رئیس‌جمهوری‌مان میزان کنترل‌اش بر وضعیت واقعی نیروها در خلیج فارس را بیش از واقعیت ارزیابی کرده است.»

به باور رئیس مرکز مطالعات استراتژیک تافتس، جان بولتون ــ مشاور امنیت ملی کاخ سفید ــ به دنبال جنگ است اما وضعیت کنونی شبیه به وضعیت پیش از جنگ عراق نیست: «دولت جرج دبلیو بوش برای به راه انداختن جنگ تصمیم‌اش را گرفته بود و پس از آن به دنبال توجیه گشت… در وضعیت کنونی، به استثناء بولتون، دولت جنگ نمی‌خواهد. قلدری‌های لفظی نیز عمدتاً مصرف داخلی دارند».

▪️ چرا این بی‌ثبات‌ترین اجلاس جی ۷ تا کنون است؟ ــ دونا چریان

نویسنده وب‌سایت خبری «گلف‌نیوز» اجلاس جی ۷ در بیاریتز فرانسه را «بی‌ثبات‌ترین» جلسه قدرت‌های صنعتی بزرگ جهان خوانده است و علت آن را اختلاف آمریکا و متحدان اروپایی‌اش بر سر ایران، چین، کره شمالی و روسیه می‌داند.

چریان می‌نویسد: «دعوت غافلگیرانه فرانسه از محمدجواد ظریف یک قمار پرریسک برای مکرون، میزبان گروه ۷ بود.»

هرچند اروپا به دنبال حفظ برجام و کاستن از تنش‌ها است، ترامپ یکشنبه گفته بود که از تلاش‌های پاریس برای گفت‌و‌گو با تهران و کاهش تنش‌ها ناراحت نیست، اما ابتکارعمل‌های خودش را در این زمینه به کار خواهد بست.

به باور نویسنده، «همان‌طور که انتظار می‌‌رفت»، ترامپ از اقدام فرانسه برای دعوت ظریف فاصله گرفت و کاخ سفید هم اعلام کرد که به ترامپ پیشاپیش نسبت به سفر ظریف اطلاعی داده نشده بود.

در مقابل مکرون گفته است که رهبران دیگر به او این اختیار را تفویض کرده اند که مستقیماً با ایران برای کاهش تنش‌ها به گفت‌و‌گو بپردازد.

یک مقام بلندپایه فرانسوی گفته که «ما طبق ضوابط خودمان عمل می‌کنیم» و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان هم روایت رسمی فرانسه از دیدار را تأیید کرده است: ملاقات بین دو وزیر خارجه رخ داده و بنابراین بخشی از اجلاس جی ۷ نبوده است.

مرکل هم گفته بود تنها کمی پیش از رسیدن ظریف به محل اجلاس از سفر او با خبر شده است.

[به‌روزرسانی: در آخرین روز نشست، ترامپ و مکرون از آمادگی تهران و واشنگتن برای مذاکرات احتمالی خبر داده اند. با توجه به منع مذاکره از سوی رهبر جمهوری اسلامی و مخالفت‌ها در بین برخی جمهوری‌خواهان، سرنوشت چنین گفت‌و‌گوهایی هنوز مشخص نیست]

▪️ وقت آن است که بریتانیا در مورد ایران به ایالات متحده بپیوندد ــ دس استریت

دس استریت، مدیر مرکز «مسیحیان متحد برای اسرائیل» در بریتانیا در روزنامه اسرائیلی «اسرائیل هیوم» با اشاره به نشست جی ۷ در فرانسه استدلال می‌کند که این اجلاس فرصتی برای اتحاد قدرت‌های جهان علیه به گفته او «تجاوزطلبی» جمهوری اسلامی است و به ویژه بریتانیا باید در مورد شیوه برخورد با ایران از استراتژی ایالات متحده تبعیت کند.

مدیر مرکز مسیحیان متحد برای اسرائیل می‌نویسد: «ایالات متحده از اهداف شرورانه ایران آگاه است و باید از پرزیدنت دونالد ترامپ به خاطر خروج از برجام قدردانی کرد. بریتانیا نیز باید چنین کند اما متأسفانه هنوز باوری استوار به این توافق آن هم با رژیمی دارد که بارها غیرقابل اعتماد بودنش را اثبات کرده است.»

استریت به نفت‌کش بریتانیایی گریس ۱ که در توقیف ایران است، یا به نازنین زاغری، ارس امیری، و کامیل احمدی زندانیان دو تابعیتی ایرانی‌ـ‌بریتانیایی اشاره می‌کند و از لندن به خاطر «بی‌اعتنایی» به آنها انتقاد می‌کند.

به باور استریت، «این روشی است که ایران سیاست خارجه‌اش را انجام می‌دهد. لوله تفنگ را رو به سر مردم بی‌گناه نشانه می‌رود و سپس از ملت‌های غربی انتظار دارد تا در برابر خواسته‌های ایران کوتاه بیایند.»

نویسنده به وعده‌های کارزار انتخاباتی جانسون برای «سخت‌گیر بودن در قبال ایران» اشاره می‌کند و می‌نویسد که پیوستن به آمریکا در ائتلاف دریایی تنگه هرمز کافی نیست، بلکه «بریتانیا باید از قرارداد شکست‌خورده هسته‌ای خارج شود، آزادی فوری و بی‌قید‌و‌شرط شهروندان بریتانیایی را درخواست کند، و تحریم‌ها علیه رژیم ایران را از نو آغاز کند.»

▪️ پنج دروغ درباره ایران که برای جلوگیری از یک جنگ غیرقانونی دیگر باید آنها را رد کنیم ــ مهدی حسن

مهدی حسن در گزارش اخیر خود در اینترسپت به ادعاهای نادرست در مورد ایران، برنامه هسته‌ای این کشور و نبرد با تروریسم جهانی پرداخته است.

او می‌نویسد، دروغ‌های دولت آمریکا می‌توانند که عواقب مرگباری داشته باشند: فراموش نکنید که صدها هزار مرد، زن و کودک بی‌گناه عراقی و همچنین ۴۴۰۰ پرسنل نظامی آمریکا به دلیل دروغ‌پردازی‌های ناب دولت جورج دبلیو بوش امروز دیگر زنده نیستند.

حسن می‌نویسد که به همین دلیل بر روزنامه‌نگاران واجب است تا آنچه را در سال ۲۰۰۳ به طور جمعی باید انجام می‌دادیم، اینک در سال ۲۰۰۹ انجام دهیم: راستی آزمایی، به چالش کشیدن دروغ‌ها و پرده برداشتن از داستان‌های ساختگی.

نویسنده اینترسپت در ادمه به پنج موردی اشاره می‌کند که به گفته او ادعاهای نادرست جنگ طلبانی است که می‌تواند ایران و آمریکا را به ورطه درگیری بکشاند.

مورد نخست از دیدگاه حسن این است که گفته می‌شود ایران در حال ساخت سلاح اتمی است؛ دوم اینکه ایران توافق هسته ای را نقض کرده بود؛ سومین مورد این ادعاست که ایران کشوری است در صف اول حمایت از تروریسم؛ و همکاری ایران با القاعده چهارمین ادعای نادرست برشمرده شده است.

حسن پنجمین دروغ را نیز چنین صورت‌بندی می‌کند: یکی از نابخردانه ترین این دروغ‌ها این است که جنگ با ایران آسان خواهد بود.

درادامه مقاله آمده است که بسیاری از اتهاماتی که توسط دولت‌های غربی و رسانه‌های غربی به ایران وارد می‌شود به شکل غیر قابل انکاری درست است: موارد متعدد نقض حقوق بشر، همدستی با بشار اسد در حمله به مردم سوریه، حمایت از حماس و حزب الله و تبلیغات ضد یهودی نام برده است.

مهدی حسن در پایان می‌نویسد که پنج دروغ تکرارشده از سوی سیاستمداران و کارشناسان برای توجیه اقدام نظامی علیه ایران و حتی تغییر رژیم در تهران، کاملاً نادرست است.

▪️ پژواک‌های عراق: چرا استرالیا نباید به اقدام ایالات متحده علیه ایران بپیوندد ــ پل برت

پل بَرِت، یک مقام سیاسی ارشد سابق دولت استرالیا و رئیس بنیاد «استرالیایی‌های مدافع اصلاحات در قدرت جنگ» در مقاله‌ای وضعیت تنش‌های ایران و آمریکا را با وضعیت پیش از جنگ عراق مقایسه می‌کند.

برت مقاله‌اش در روزنامه استرالیایی «سیدنی مورنینگ هرالد» را با اشاره به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) به عنوان یکی از «موفقیت‌های ممتاز دیپلماتیک دولت اوباما» می‌نویسد:

«مقام‌های کلیدی دولت آمریکا، حتی اگر نه خود ترامپ، ظاهراً به دنبال نزاع نظامی هستند و به همین خاطر، به نسخه روایت آمریکا از رویدادها نباید به عنوان توجیهی برای اقدام نظامی ارزش داد ــ آیا سلاح‌های کشتار جمعی در عراق را به خاطر دارید؟

با این وجود، اسکات موریسون، نخست وزیر و لیندا رینولدز، وزیر دفاع اعلام کرده اند که استرالیا در ائتلاف به رهبری ترامپ در تنگه هرمز شرکت می‌کند. موریسون می‌گوید استرالیا آزادی حمل و نقل در آب‌های بین‌المللی را تضمین خواهد کرد و ما در پاسخ به آنچه او «رفتار بی‌ثبات‌کننده» در خلیج فارس خوانده، دست به عمل می‌زنیم. رینولدز می‌گوید که دغدغه ما کاهش تنش‌ها است.

بیایید صریح باشیم: رفتار بی‌ثبات‌کننده در واقع از سوی متحد ما، ایالات متحده انجام شد و فرستادن سربازان، هواپیماها و کشتی‌های بیشتر به یک موقعیت هرچه بیشتر متشنج، حرکتی نیست که احتمال تنش‌زدایی را در پیش داشته باشد.»

برت می‌نویسد که ۲۸ ژوئن سال جاری به نخست‌وزیری نامه نوشته و خواهان بحث بیشتر درباره تنش‌های ایران و آمریکا در پارلمان استرالیا جهت یافتن راه‌حل شده است. پاسخ معاونت نخست‌وزیر، به گفته او، نمونه‌ای از «معکوس‌کردن واقعیت‌ها» است. معاونت نخست‌وزیری گفته که ایران «از دنباله‌روی کامل از برجام دور شده» و «استرالیا بارها از ایران خواسته به تعهدات برجامی‌اش پایبند بماند». در این پاسخ ذکر نشده که ترامپ مه ۲۰۱۸ از برجام خارج شد.

او در ادامه هشدار می‌دهد که اقدامات خصمانه‌ای که ایران را به نزاع مسلحانه بکشاند، بر اساس منافع ملی استرالیا نیست و هر اقدام نظامی قابل توجهی خاورمیانه را برای سال‌ها در آتش فروخواهد برد. هرچند برت اشاره می‌کند که حضور ادامه‌دار استرالیا در ایران این کشور را به لحاظ دیپلماتیک در موقعیتی قرار داده که دولت‌‌های غربی کمی چین موقعیتی دارند و از دولت استرالیا خواسته که درگیر دیپلماسی فعال شود.

مجموعه بازتاب تنش‌های خلیج فارس در رسانه‌های جهان:

جنگ در خلیج فارس: خطری که هنوز محتمل است