رئیس کل بانک مرکزی ایران از اتحادیه اروپا خواست صادرات کالا به ایران را از سر بگیرد. عبدالناصر همتی با انتشار پیامی اعلام کرد اگر اروپا نگران واکنش آمریکاست، می‌تواند کالاهای اساسی و دارو را از طریق ساز و کار مالی موسوم به اینستکس آغاز کند.

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران

منابع مطلع از مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا اعلام کرده‌اند که ایران برای ماندن در توافق هسته‌ای شرط کرده که صادرات نفتی‌اش حداقل یک و نیم میلیون بشکه در روز باشد. چهار دیپلمات اروپایی به رویترز گفته‌اند که این شرط در آخرین جلسه ایران با مقامات اتحادیه اروپا شفاهاً مطرح شده. وزیر خارجه ایران هم در این جلسه حضور داشته است. شامگاه گذشته (دوشنبه ۱۳ مه/ ۲۳ اردیبهشت) فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در یک نشست خبری در بروکسل در پاسخ به درخواست ایران برای از سرگیری صدور نفت در سطح پیش از خروج آمریکا از برجام به عنوان شرط پایبندی بقه برجام سکوت کرد. موگرینی اما بار دیگر تأکید کرد که اتحادیه اروپا و همه اعضای آن کاملاً مصمم هستند که توافق هسته‌ای با ایران به طور کامل اجرا شود. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت:

«در تلاش‌ایم تا اینستکس را در چند هفته آینده عملیاتی کنیم.»

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران بلافاصله بعد از اجلاس وزیران خارجه اتحادیه اروپا با انتشار پستی در اینستاگرام نوشت: توپ در زمین اروپاست. اگر اروپا نگران واکنش آمریکاست، می‌تواند از مجرای اینستکس کالاهای اساس و دارو به ایران بفروشد:

«ساده‌ترین کار برای عملیاتی‌کردن فعالیت ساز و کارهای “اینستکس” و “ساتما”، برداشت نفت توسط شرکت‌ها و نهادهای اروپایی یا اعطای یک خط اعتباری به صادرکنندگان اروپایی برای شروع صادرات به ایران است. اگر نگران واکنش آمریکا در مورد نوع کالاهای صادراتی به ایران هستند، می‌توانند توانایی خود را با صدور کالاهای اساسی و دارو تست کنند. حال می‌توان گفت توپ در زمین اروپا است.»

در آخرین روز اسفند سال گذشته ساز و کار تجارت و تأمین مالی ایران و اروپا (STFI) به‌عنوان نهاد ایرانی متناظر با اینستکس اروپایی به ثبت رسید. این نهاد با سرمایه اولیه یک میلیارد ریال ثبت شده است و به تناسب حجم فعالیت‌های آن منابع مالی لازم در اختیار آن خواهد گرفت. همتی گفته بود انتظار می‌رود این نهاد با همکاری همتای اروپایی خود بتواند در تسهیل تجارت میان ایران و اروپا ایفای نقش نموده و در رفع محدودیت‌های ناشی تحریم‌های آمریکا مؤثر باشد. اما چنین نشد و شورای عالی امنیت ملی چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت اعلام کرد که جمهوری اسلامی به مدت ۶۰ روز محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب سنگین را رعایت نمی‌کند، مگر آن‌که کشورهای عضو برجام به تعهدات بانکی و نفتی خود عمل کنند. اتحادیه اروپا ضرب‌الاجل ایران را رد کرده است.

سوئیس مدتی است تلاش دارد ارسال دارو، مواد غذایی و تجهیزات پزشکی به ایران را از طریق یک کانال مالی مشترک با ایران را امکان‌پذیر کند اما این تلاش‌ها همچنان در انتظار تأیید واشنگتن است. سعید نمکی، وزیر بهداشت، یکشنبه ۲۲ اردیبهشت در دیدار و گفت‌وگو با مارکوس لایتنر از سفیر سوئیس در ایران  خواست، کانال مالی ویژه که برای تأمین کالاهای اساسی و مورد نياز کشور تنظیم شده، هرچه سريع‌تر راه‌اندازی شود و همچنین، همکاری‌های بانکی سويیس در زمینه دارو و غذا، عملیاتی شود.

وزير بهداشت بر مساعدت وزارت بهداشت درخصوص تسهيل حضور و فعاليت‌های شركت‌ها و كمپانی‌های سوييسی در ايران، تاکید کرد.

کانال مالی سوئیس با کانال مالی اتحادیه اروپا موسوم به «اینستکس» تفاوت دارد و به طور مستقل عمل می‌کند. هدف از ایجاد این کانال ارسال دارو، وسایل پزشکی و مواد غذایی به ایران عنوان شده است.

۳۱ ژانویه سال جاری «اینستکس» رسماً آغاز به کار کرد. کشورهای اروپایی برای راه‌اندازی «اینستکس» دو شرط گذاشته‌ بودند: یکی پذیرش FATF و دوم مذاکره درباره برنامه موشکی سپاه.

بیشتر بخوانید:

سوئیس یک کانال مالی مستقل با ایران ایجاد می‌کند