آتئیست‌های عراقی به زیرزمین می‌روند

«فادی» به خدا باور ندارد و این موضوع او را در جامعه عراق وحشت زده کرده است. در کافه‌ای در بغداد این دانشجوی پزشکی از سایر مشتریان فاصله می‌گیرد و به اطراف نگاه می‌کند تا مطمئن شود که هیچ کس او را نگاه نمی‌کند و حرف‌هایش را نمی‌شنود. او می‌گوید: «من می‌ترسم که شناسایی شده و سپس کشته شوم». او با صدایی آرام و در حد زمزمه سخن می‌گوید تا کسی حرف‌هایش را نشنود. او می‌گوید: «ممکن است به خانواده من نیز آسیب برسانند هر چند که هیچ یک از آنان نمی‌دانند که من باوری ندارم».

او می‌گوید که فکر می‌کند تمام باورهای مذهبی اختراعات انسان‌ها هستند. او برای جلوگیری از شناسایی شدن تمام جست و جوهایی که بر روی کامپیوتر و تلفن همراه‌اش انجام داده را به طور مداوم حذف می‌کند.

مانند تمام بیست آتئیستی که شبکه خبری «ان بی سی» با آنان صحبت کرده است «فادی» نیز خواست تا با نام مستعار از او یاد شود تا هدف حمله و بازداشت از سوی شبه نظامیان و یا پلیس قرار نگیرد.

«علی التمیمی» کارشاس مسائل حقوقی معتقد است اگرچه اسلام دین رسمی در عراق است و هرگونه توهین و لعن فرستادن به باورهای مذهبی غیرقانونی شمرده می‌شود، اما آتئیسم به خودی خود در عراق غیرقانونی محسوب نمی‌شود.

شواهد نشان می‌دهند که جامعه‌ای کوچک اما رو به رشد از آگنوستیک‌ها (لاادری گرایان یا ندانم گرایان) و آتئیست‌ها یا خداناباوران در عراق کشوری که اکثریت جمعیت آن مسلمان است رو به گسترش بوده‌اند. تنها در فیس بوک صفحه آگنوستیک‌های عراقی نزدیک به ۱۳ هزار لایک و ۱۷ هزار فالوئر یا دنبال‌کننده دیده می‌شود.

بسیاری از ناباوران عراقی محبور شده‌اند به زیر زمین بروند چرا که تندروهای مذهبی در نبرد برای کنترل دموکراسی جوان عراق هستند. آنان برای تغییر موازنه قدرت و برخورداری از امکانات میان سنی‌ها و شیعیان با یکدیگر منازعه دارند. به این نزاع باید منافع گروه‌های قومیتی و مذهبی کوچک تر را نیز افزود. فادی می‌گوید: «پیش تر شنیده بودیم که مذاهب خواستار صلح هستند اما داعشی‌ها مانند هیولا بودند و رفتارهای بدی را از خود نشان می‌دادند».

از زمان سقوط صدام حسین دیکتاتور سابق عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی در جریان حمله تحت رهبری نیروهای امریکایی، شیعیان دین سالار مورد حمایت ایران در عراق رشد کردند و قدرت را در دست گرفتند. سازمان‌های شیعه قدرتمند کنترل بخش‌های کلیدی دولت را در اختیار دارند از جمله وزارت کشور که تحت تسلط شبه نظامیان شیعه و سازمان بدر است.

اکنون عراق به تدریج به عادی شدن شرایط نزدیک می‌شود به خصوص پس از شکست داعش در سرزمین هایی که اشغال کرده بود. با این حال، نارضایتی جمعیت سنی آن هم به شکلی گسترده نسبت به تسلط شیعیان بر تمامی امور راه را برای جنایات داعش، تجاوز و کشتار هزاران نفر از سوی آن گروه هموار کرد. ده‌ها گروه شبه نظامی شیعه اما در سال ۲۰۱۷ میلادی برای مقابله با داعش بسیج شدند. گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهند آنان نیز مرتکب اقدامات خشونت‌آمیز علیه غیر نظامیان شده بودند.

“داروین” ۲۱ ساله دانشجوی مهندسی می‌گوید: «آیا تا به حال درباره گروه شبه‌نظامی تاسیس‌شده توسط آتئیست‌ها چیزی شنیده‌اید؟! نه، واقعیت آن است که تنها باورمندان مذهبی هستند که در قالب گروه‌های شبه‌نظامی جمع می‌شوند. آنان می‌خواهند زندگی و انسانیت را نابود کنند.»

در دوران حکومت صدام مخالفان هدف حمله و شکنجه قرار می‌گرفتند به ویژه مخالفان از اقوام کرد و اعضای حزب اسلامی دعوه که مورد حمایت ایران بود. حتی هم‌مذهبی‌های سنی صدام که مخالف او بودند و گروه‌های دیگر که زمامداری او را به چالش می‌کشیدند نیز تحت بازداشت و پیگرد قرار می‌گرفتند.

داروین که در یک خانواده معتقد شیعه در شهر نجف متولد شده عقایدش درباره علم و مذهب را از طریق فیس بوس با هویت ناشناس به اشتراک می‌گذارد. او می‌گوید: «ما درباره مسائل مختلف صحبت می‌کنیم و به تبادل اطلاعات می‌پردازیم».

او اما یک سال پیش صفحه‌اش را حذف کرد. او می‌گوید: «من شنیدم که شبه نظامیان شیعه تعقیب ما را آغاز کرده اند».

در اقدامی علیه جمعیت کوچک آتئیست‌ها در عراق، پلیس در ماه اکتبر گذشته «احسان موسی» صاحب یک کتابفروشی در جنوب عراق را بازداشت کرد. پلیس او را متهم به فروش کتاب هایی کرده که در آن خروج از اسلام و نفی مذهب ترویج شده بود.

سرهنگ «راشد» یکی از افسران محلی پلیس به «ان بی سی» می‌گوید که «موسی» پس از دادن تعهد درباره عدم فروش کتاب‌هایی که به مذهب حمله می‌کنند آزاد شده است. وزارت کشور عراق به پرسش‌های خبرنگار «ان بی سی» در این باره پاسخ نداد و موسی نیز برای پاسخ دادن در دسترس نبود.

«غالب الشاه بندر» پژوهشگر مذهبی درباره آن چه موج رو به گسترش ناباوری دینی در میان مردم عراق است هشدار می‌دهد. او می‌گوید: «موجی از ناخداباوری (آتئیسم) در عراق دیده می‌شود و آن هم به دلیل اقدامات و رفتارهای نادرست اعضا و رهبران احزاب اسلام گرا بوده است. آنان کاری کرده‌اند که تعداد قابل توجهی از جمعیت ما از اسلام و یا سایر ادیان دوری می‌کنند».

طبق پژوهش صورت گرفته موسسه پیو در سال ۲۰۱۵ میلادی اسلام تنها مذهبی بوده که گروه جمعیتی متعلق به آن سریع از جمعیت کل جهان در ۳۰ سال آینده رشد خواهد کرد. «شاه بندر» اما می‌گوید بسیاری از عراقی‌ها به دلیل اقدامات اشتباهات سیاستمداران مذهبی از خدا و دین رویگردان می‌شوند. او می‌گوید: «اکثر سیاستمداران از احزاب اسلامگرا در مجامع عمومی با زنان دست نمی‌دهند اما در جایی که در معرض دید عموم نباشد این کار را انجام می‌دهند».

شاه بندر می‌گوید: «امیدوارم این موج آتئیسم در عراق رشد نکند».

این تنها جوانان عراقی نیستند که باورهای دینی نسل‌های قبل را رد می‌کنند. «ابو سامی» ۵۲ ساله که نقاش است پنج سال پس از ازدواج به همسرش اعتراف کرد که به خدا باوری ندارد. او می‌گوید: «در ابتدا همسرش گفت که دیگر حاضر نیست با او بماند و تهدید کرد که به والدین‌اش این موضوع را اطلاع خواهد داد و درخواست طلاق می‌دهد.» او می‌گوید در نهایت اما همسرش فهمید که قادر نیست افکار و باورهای او را تغییر دهد چرا که او از کودکی در محیطی بزرگ شده بود که پدرش یک کمونیست بود. این ایده‌ها پس از حمله نظامی امریکا علیه عراق و در فاصله جنگ‌های فرقه‌ای داخلی رشد کرده‌اند.

آتئیست بودن «ابوسامی» در خانه‌شان تبدیل به یک راز نسبتا آشکار شده است. در خانه او در بغداد پسران ۲۱ و ۱۷ ساله‌اش از این موضوع مطلع هستند. اما به جوان ترین فرزندش که ۱۴ سال دارد موضوع را نگفته‌اند چرا که بیم آن را دارند که با دوستان‌اش دراین باره صحبت کند و خانواده را به خطر بیندازد. «ابوسامی» می‌گوید اقدامات داعش نمونه‌ای است که خود باعث دوری بیش تر مردم عراق از مذهب شده است. او می‌گوید: «پیش‌تر می‌شنیدیم که می‌گفتند مذهب پیام آور صلح است اما رفتار داعشی‌ها را دیدیم که چه اندازه هیولاوار و بد بود». او می‌گوید: «آیا این صلحی بود که ادعا می‌کردند؟ من نمی‌خواهم بخشی از آنان باشم».

منبع: ان‌بی‌سی نیوز