دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با اشاره به مذاکرات جمهوری اسلامی با طالبان گفت این مذاکرات منجر به مذاکره با داعش و النصره نخواهد شد. او می‌گوید آمریکا پیغام داده تا درباره افغانستان با ایران مذاکره کند. افغانستان معتقد است که مذاکرات با طالبان باید با راهبری این کشور صورت گیرد و با احتیاط به مذاکرات ایران و طالبان می‌نگرد. رسانه‌های این کشور می‌گویند ایران افغانستان را میدان نبرد با آمریکا و رقابت با عربستان سعودی می‌داند.

علی شمخانی نماینده رهبر جمهوری اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران
علی شمخانی نماینده رهبر جمهوری اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران

علی شمخانی نماینده رهبر جمهوری اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی دوشنبه ۱۷ دی در یک سخنرانی گفت: «در افغانستان آمریکایی‌ها دوبار برای مذاکره به من پیام دادند و دروغ می‌گویند که ما برای مذاکره به آن‌ها پیام می‌دهیم.»

دبیر شورای عالی امنیت ملی جزئیات بیشتری از دو پیام آمریکایی‌ها ارائه نکرد.

شمخانی افزود: «امروز آمریکایی‌ها حرف از خروج از افغانستان می‌زنند و این در صورتی است که هیچ‌یک از مؤلفه‌های امنیت در افغانستان را محقق نکرده‌اند.»

ایران و افغانستان ۹۶۰ کیلومتر مرز مشترک دارند و مناسبات سیاسی میان دو کشور در سال‌های گذشته با پیچیدگی‌هایی همراه بوده است. تهران همواره متهم شده که سلاح و پول در اختیار گروه طالبان قرار داده ولی مقام‌های جمهوری اسلامی این اتهام را رد کرده‌اند.

ایران در چند هفته اخیر اعلام کرده که مذاکراتی با گروه طالبان داشته است. هیئتی از طالبان افغانستان نیز ۹ دی در تهران با عباس عراقچی، معاون امور سیاسی وزارت امور خارجه، دیدار کرد.

علی شمخانی از سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی دفاع کرد و گفت امروز آمریکا چاره‌ای جز خروج از منطقه ندارند در حالی که ایران نفوذ خود در منطقه را توسعه داده و «رسالت تاریخی» خود را انجام داده است.

طالبان سه‌شنبه گذشته با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که هیأتی به تهران اعزام کرد با این هدف که درباره «وضعیت پسا اشغال، اعاده صلح و امنیت در افغانستان و منطقه» با طرف ایرانی مذاکره کند. محمود واعظی جمعه ۱۴ دی با اشاره به مذاکرات ایران و طالبان گفت: «کشورهای همسایه ایران با مشکلات عدیده از جمله جنگ داخلی مواجه هستند، صلح و ثبات در منطقه برای ایران اهمیت زیادی دارد و ناامنی در افغانستان می‌تواند به ایران هم سرایت کند.»

این در حالی است که برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۸ / ۸ آذر امسال در یک نشست خبری اعلام کرد که ایران راکت‌های فجر در اختیار طالبان قرار داده است.

همچنین، وزارت خزانه‌داری آمریکا ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸ / اول آبان سال جاری چند نفر از حامیان طالبان از جمله دو ایرانی مرتبط با سپاه قدس را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد. گفته می‌شود که هدف ایران از همکاری با طالبان جلوگیری از گسترش داعش در این کشور است.

عباس عراقچی پس از گفت‌وگو با هئیتی از طالبان در تهران، روز شنبه ۱۵ دی به کابل سفر و با محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان دیدار کرد. دفتر ریاست جمهوری افغانستان در بیانیه‌ای اعلام کرد که «معاون وزارت خارجه ایران در رابطه با دیدار اخیر مقام‌های ایرانی با طالبان به رئیس‌جمهور غنی گزارش داده است.»

عراقچی اطمینان داد که کشورش بر اصل رهبری و مالکیت حکومت افغانستان در تداوم روند صلح متعهد است.

با این حال روز گذشته، یکشنبه، ۱۶ دی، روزنامه « ۸ صبح» افغانستان نوشت «تهران باید اصل مالکیت دولت افغانستان بر مذاکرات صلح را بپذیرد». به‌نوشته این روزنامه وزارت خارجه‌ افغانستان گفته است که «تلاش برای پایان جنگ امری است که همه از آن استقبال می‌کنند ولی حکومت افغانستان باید رهبری و مالکیت تلاش‌های صلح را به عهده داشته باشد. اصل رهبری و مالکیت حکومت افغانستان بر روند صلح را باید همه‌ قدرت‌های منطقه‌ای و کشورهای همسایه در نظر داشته باشند.»

این روزنامه افزود: «متأسفانه قدرت‌های منطقه‌ای از جمله ایران در سال‌های اخیر به روابط‌شان با افغانستان از منظر مناسبات‌شان با قدرت‌های بزرگ نگاه می‌کنند. بخشی از هیئت حاکمه‌ ایران، افغانستان را نه یک کشور همسایه‌ مستقل و هم‌زبان که میدانی برای ایجاد مشکل برای آمریکا در نظر گرفتند. برخی از نظامیان ایرانی به صراحت گفتند که افغانستان “محور مقاومت ضد آمریکا” است. نهادهای استخباراتی و اطلاعاتی ایران به طالبان کمک کردند تا با نیروهای آمریکایی در افغانستان بجنگند. طالبان با استفاده از منابع و امکاناتی که از تهران گرفتند، با نیروهای امنیتی افغانستان جنگیدند. اکنون هم تهران به طالبان کمک می‌کند. قطر هم که روابط نزدیکی با تهران دارد میزبان نمایندگان طالبان است.»

«۸ صبح» در تحلیل خود همچنین گفته است که «ایران، افغانستان را میدان رقابت با عربستان سعودی هم تصور می‌کند. قطر و تهران که با ریاض رقابت دارند تلاش‌ می‌کنند که از طالبان در این رقابت استفاده کنند.»

این روزنامه در تحلیل دیگری که امروز دوشنبه ۱۷ دی منتشر کرده، آورده است: «تهران به دلیل دل‌سوزی به مردم افغانستان مخالف قدرت‌گیری‌ گروه‌های سنی تندرو ضد شیعی نیست، بلکه تبعات قدرتمند شدن این گروه‌ها را به سود امنیت ملی خود نمی‌داند.»

«۸ صبح» از «بهبود» روابط ایران و طالبان نوشته و افزوده است: «روابط طالبان و تهران با ظهور گروه داعش در بخش‌هایی از افغانستان علنی شد. (…) تهران زیر پوشش مبارزه با داعش، دست به حمایت از طالبان می‌زند. روشن است که مبارزه با داعش صرف یک پوشش است و تهران برای ضربه زدن به آمریکا طالبان را حمایت می‌کند.»

این روزنامه مذاکرات ایران با طالبان را موجب نگرانی آمریکا دانسته و نوشته است: «تهران هم در پاسخ به این وضعیت، ‌به جای این‌که به تقویت بیش‌تر روابطش با دولت افغانستان اقدام کند، بار دیگر سطح مناسباتش را با طالبان ارتقا می‌دهد. دولت افغانستان هم نگرانی‌اش را از میزبانی تهران از طالبان پنهان نکرد.»

به نوشته «۸ صبح» «به حاشیه بردن دولت افغانستان در درازمدت به سود هیچ کشوری تمام نمی‌شود. نه صلح بدون مذاکره‌ دولت افغانستان و طالبان تأمین می‌شود و نه نگرانی‌های کشور‌های منطقه با نادیده گرفتن کابل پاسخ می‌یابد.»

بیشتر بخوانید: