خبرگزاری «رویترز» در گزارشی اختصاصی مدعی شد که ارتش ایالات متحده آمریکا تصمیم نهایی را برای قطع کمک مالی به پاکستان در سال جاری اتخاذ کرده است. یک نمونه دیگر از کاهش کمکهای مالی واشنگتن به دولتها و نهادهای خارج از این کشور که در راستای سیاست «اول آمریکا» ارزیابی میشود.
واشنگتن پیش از این اسلامآباد را به کوتاهی در مبارزه با شبهنظامیان جهادی و فراهمآوردن پناهگاه برای گروههایی همچون طالبان افغانستان و شبکه حقانی متهم کرده است. به همین دلیل، بسته حمایتی مالی موسوم به «بودجه پشتیبانی ائتلاف» که آمریکا به پاکستان، یکی از مهمترین متحدانش در خارج از پیمان نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) اعطا میکرد، معلق شد.
کمک مالی ۳۰۰ میلیون دلاری پنتاگون به پاکستان به عنوان بخشی از این بسته حمایتی پیش از این معلق شده بود. اما کن فاکنر، سخنگوی پنتاگون به رویترز گفته است که جیمز متیس، وزیر دفاع پرداخت این بودجه را منوط به پیشرفت مبارزه پاکستان با شورشیان جهادی کرده بود. او نهایتاً پس از عدم مشاهده چنین چیزی، تصمیم به نپرداختن این کمک مالی در سال جاری گرفت.
به گفته او پنتاگون میخواهد ۳۰۰ میلیون دلار را پس از توافق کنگره آمریکا بر «اولویتهای فوری دیگر» هزینه کند. فاکنر همچنین توضیح داد که کنگره اوایل امسال پرداخت ۵۰۰ میلیون دلار دیگر از بسته حمایتی مالی برای پاکستان را معلق کرده بود و اکنون مجموعاً ۸۰۰ میلیون دلار از کمکهای مالی واشنگتن به اسلامآباد پرداخت نشده است.
پاکستان از ۲۰۰۲ به این سو، پس از حمله آمریکا به افغانستان، بیش از ۳۳ میلیارد دلار کمک مالی دریافت کرده که ۱۴ میلیارد دلار آن در قالب بودجه پشتیبانی ائتلاف بود.
افزایش فشارها بر اسلامآباد پس از ترامپ
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده اوایل سال جاری میلادی پاکستان را متهم کرد که کمکهای آمریکا را با «هیچ مگر دروغ و فریب» پاسخ داده است. او مرداد / اوت گذشته در مقابل بیش از دو هزار فرمانده و سرباز ارتش آمریکا در قرارگاه «فورت مایر» در آرلینگتون ویرجینیا نیز گفته بود: «پاکستان از همکاری با ایالات متحده بسیار سود خواهد برد و با پناه دادن به تروریستها بسیار زیان میبیند.»
وزارت خارجه آمریکا شهریور / اوت گذشته، پاکستان را تهدید کرده بود که اگر در رابطهاش با طالبان تجدید نظر نکند، آمریکا این کشور را به عنوان یک قدرت اتمی به رسمیت نمیشناسد و شاید کمکهای خود به اسلامآباد را قطع کند.
پاکستان این اتهامها را رد میکند. خواجه محمد آصف، وزیر خارجه وقت پاکستان در واکنش به این سخنان گفت که «سهم ما و قربانیان ما در این مبارزه و نقش ما به عنوان شریک آمریکا نادیده گرفته شد و به ما بیاحترامی شد.»
رویترز چندی پیش نیز گزارش داده بود که دولت ترامپ در سکوت شمار افسران پاکستانی تحت آموزش این کشور را کاهش داده است. این برنامه آموزشی یکی از مهمترین جنبههای رابطه نظامی دوجانبه اسلامآباد و واشنگتن در بیش از یک دهه اخیر است.
اعلام قطع کمک مالی ارتش آمریکا به پاکستان در آستانه سفر جیمز متیس و جوزف دانفورد، یک فرمانده ارشد ارتش آمریکا به اسلامآباد صورت میگیرد. متیس سهشنبه گذشته به خبرنگاران گفت که موضوع رایزنی اصلی او با مقامهای پاکستانی مبارزه با شبهنظامیان خواهد بود.
عمران خان، و نزدیکی به ایران
افزایش فشارهای آمریکا بر پاکستان همزمان شده است با رسیدن عمران خان به نخستوزیری آن کشور. او مواضع انتقادآمیزی علیه ایالات متحده اتخاذ کرده و حتی گفته است که شاید پهپادهای آمریکایی را در صورت ورود به حریم هوایی پاکستان سرنگون کند.
آمریکا با استفاده از پهپادها سران گروههای جهادی را در پاکستان هدف قرار میدهد اما این حملات به کشتهشدن غیرنظامیان زیادی نیز انجامیده است. سربازان آمریکایی با انجام عملیاتی مخفی در خاک پاکستان اسامه بن لادن، رهبر پیشین القاعده را در دوران ریاستجمهوری باراک اوباما کشتند.
عمران خان از سوی دیگر برای نزدیکی بیشتر به ایران و برقراری رابطهای متعادل با تهران و ریاض، دو رقیب منطقهای در خاورمیانه تمایل نشان داده است. این نزدیکی نیز مایه نگرانی آمریکا است که میخواهد فشارها بر تهران را افزایش دهد.
ایران پیش از این فشارهای جدید ایالات متحده بر پاکستان را «مداخلهجویانه» خوانده بود.
در سفر دو روزه اخیر محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران به پاکستان روابط این دو همسایه نزدیکتر از پیش به نظر رسید. عمران خان از رهبر ایران تشکر کرد و شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان گفت که اسلامآباد از موضع ایران در قبال برجام «کاملاً حمایت میکند» و «در این دوران دشواری در کنار ایران میایستد.»
فشارهای آمریکا و نخستوزیری عمران خان با تشدید بحران اقتصادی و کاهش ذخایر ارزی خارجی در پاکستان همزمان شده است. به گفته رویترز، مقامهای آمریکایی امیدوارند فشار بیشتر در این شرایط پاکستان را به سیاستهای واشنگتن نزدیکتر کند.
در این صورت، اسلامآباد سال آینده میتواند بار دیگر کمکهای مالی آمریکا را دریافت کند.