عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران می‌گوید هدف جمهوری اسلامی در  دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه الزاماً اثبات محکومیت آمریکا نیست. بلکه هدف این است که «حقانیت جمهوری اسلامی» به جامعه بین‌الملل نشان داده شود. ایالات متحده آمریکا روز گذشته اعلام کرده بود که دادگاه لاهه صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران را ندارد. در همان حال زاویه تازه‌ای هم باز شده: آزادی شهروندان دوتابعیتی بر اساس پیمان مودت.

دیوان بین‌المللی دادگستری در کاخ صلح در شهر لاهه: بازوی قضایی سازمان ملل متحد

دیوان بین‌المللی دادگستری دوشنبه ۲۷ اوت/ ۵ شهریور در کاخ صلح در شهر لاهه رسیدگی به پرونده شکایت ایران از آمریکا به دلیل اعمال تحریم‌های یک‌جانبه را آغاز کرد. شکایت ایران بر اساس «پیمان مودت» که در سال ۱۹۵۵ میان دو کشور منعقد شد مطرح شده. دادگاه لاهه اعلام کرده رأی را در مدت یک ماه صادر می‌کند.

عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران چهارشنبه ۷ شهریور همزمان با سومین جلسه دادگاه لاهه برای رسیدگی به شکایت ایران، به خبرگزاری ایسنا گفته است:

«به استناد توافقات دهه ۵۰ میلادی با آمریکا، شکایتی علیه این کشور به دادگاه بین‌المللی لاهه انجام گرفته است [چرا که] بر اساس آن توافق، اعمال مجدد تحریم‌ها خلاف قانون است. دادگاه لاهه ابتدا باید صلاحیت خود را  تشخیص دهد  و بعد وارد محتوا شود. این پروسه طولانی خواهد بود و [البته] در نهایت هر تصمیمی گرفته شود، از منظر حقوق بین‌الملل الزام‌آور نیست.»

«پیمان مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» بین آمریکا و ایران دو سال پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، در زمان ریاست جمهوری آیزنهاور و نخست‌وزیری حسین اعلا در ایران امضا شد و به‌رغم اختلافات متعدد ایران و آمریکا در چهار دهه گذشته همچنان معتبر است.

عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران درباره چشم‌انداز موفقیت ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری گفته است:

«ما با این منطق [به بحث شکایت] وارد نشدیم که حتما در دادگاه لاهه اثبات محکومیت آمریکا را بگیریم و بعد آمریکا مجبور به حرکت شود. در حقیقت [این کار] برای نمایاندن حقانیت جمهوری اسلامی ایران به جامعه بین‌الملل است و جمهوری اسلامی ایران در این مسیر به تعهدات خود پابند بوده و طرف خلافکار و بدعهد، آمریکا است.»

روز گذشته در دومین جلسه دادگاه لاهه، جنیفر نیوزتد، وکیل وزارت خارجه آمریکا، به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه گفت که این نهاد «پیش از هر چیزی صلاحیت رسیدگی به ادعاهای ایران را ندارد.»

به گفته وکیل دولت آمریکا در دادگاه لاهه، ایالات متحده حق دارد از امنیت ملی و منافع خود دفاع کند و از این رو پیمان سال ۱۹۵۵ «نمی‌تواند مبنای قضاوت» دادگاه لاهه در این مورد باشد.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هم شکایت ایران به دادگاه لاهه را به عنوان تلاش جمهوری اسلامی برای زیر سئوال بردن حق حاکمیت آمریکا ارزیابی کرده است.

در همان حال جرد گنسر، وکیل بین‌المللی باقر و سیامک نمازی، شهروندان دوتابعیتی زندانی در ایران روز گذشته با انتشار بیانیه‌ای زاویه تازه‌ای در شکایت ایران از آمریکا بر اساس پیمان مودت را گشود: اگر این پیمان برای تهران محترم است، احکام «همکاری با دولت متخاصم» در مورد نمازی‌هاباید لغو شود:

« ایران نمی‌تواند، از یک سو در زمان شکایت از آمریکا به دیوان بین‌المللی دادگستری، پیمان دوستی را تائید کند، از سوی دیگر برای صدور این احکام [قضائی] دولت آمریکا را یک کشور “متخاصم” بنامد.»

علاوه بر نمازی‌ها،  ژیائو وانگ، کارن وفاداری و همسرش آفرین نیساری، و همچنین نزار زکا، شهروند لبنانی که اجازه اقامت دائم در آمریکا را دارد در ایران زندانی‌اند.

بیشتر بخوانید: