بانک مرکزی جمهوری اسلامی دخل و خرج خانوارها برای سال ۹۶ را منتشر کرد: میانگین هزینه یک خانوار ۳,۳ نفره سه میلیون و پانصد هزار تومان برآورد شده. مسکن و مواد غذایی ۶۰ درصد سبد هزینه خانوار را تشکیل می‌دهد.
بر اساس اعلام بانک مرکزی جمهوری اسلامی دخل و خرج خانوارها در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ افزایش داشته است. درآمد خانوار از سه میلیون و ۲۶۹ هزار تومان به سه میلیون و ۶۶۰ هزار تومان رسیده که بیانگر افزایش ۳۹۱ هزار تومانی درآمد ماهیانه است.
میانگین هزینه خانوار ۳,۳ نفره هم برای سال گذشته سه میلیون و ۵۱۰ هزار تومان بوده که در مقایسه با سال ۹۵ حدود ۷,۲ درصد معادل ۲۳۵ هزار تومان رشد نشان می‌دهد.
براساس گزارش بانک مرکزی خانوارها به صورت میانگین ماهیانه ۱۵۰ هزار تومان مازاد درآمد داشته‌اند. این رقم اما با گزارش بانک مرکزی مبنی بر کاهش توان پس‌انداز خانوارها همخوان نیست. این بانک پیشتر از میل‌کردن قدرت پس‌انداز خانوارها به صفر، به ویژه در دهک‌های درآمدی اول تا چهارم خبر داده بود.
۲۸ درصد خانوارها هیچ فرد شاغلی ندارند
در گزارش بانک مرکزی منبع درآمد حدود ۷۰ درصد خانوارها «درآمدهای پولی» ناشی از دستمزد و نزدیک به ۳۰ درصد نیز «درآمدهای غیرپولی» اعلام شده است. درآمدهای غیرپولی شامل درآمد ناشی از اجاره و یا درآمدهای متفرقه دیگر است.
در همین گزارش مشخص شده که ۲۸ درصد خانوارها فاقد «حتی یک فرد شاغل» هستند که این رقم به نسبت سال ۹۵ حدود ۲۶ درصد گزارش شده بود. بر این مبنا حداقل شش میلیون و ۷۲۰ هزار خانوار ساکن ایران به صورت کامل بیکار هستند. این آمار با نرخ رسمی بیکاری که جمعیت بیکاران را حدود ۲,۳ میلیون تن برآورد می‌کند، همخوان نیست. برپایه این گزارش جمعیت بیکاران در ایران بیش از شش میلیون تن خواهد بود.
بانک مرکزی همچنین اعلام کرده است که ۵۵,۳ درصد خانوارها دارای حداقل یک فرد شاغل، ۱۴ درصد دارای دو فرد شاغل و ۲,۸ درصد دارای سه فرد شاغل هستند. تعداد خانوارهای دارای بیش از یک فرد شاغل در مقایسه با سال ۹۵ نزدیک به دو درصد کاهش یافته که رقمی معادل با افزایش تعداد خانوارهای بدون فرد شاغل است.
مسکن همچنان صدر نشین هزینه خانوار
گزارش بانک مرکزی بیانگر افزایش هزینه خانوارها در تمامی گروه‌های کالایی است. مسکن و مواد غذایی و آشامیدنی همانند سال‌های گذشته بیشترین سهم را در سبد هزینه خانوارها دارد. میانگین هزینه خانوارها برای این دو گروه کالایی معادل ۶۰ درصد کل هزینه‌ها است.
سهم مسکن در سبد هزینه خانوارها حدود ۳۵,۵ درصد کل هزینه برآورد شده که به نسبت یک‌سال قبل بیش از هفت درصد افزایش را نشان می‌دهد. مواد غذایی و آشامیدنی نیز ۲۳,۵ درصد کل هزینه خانوار را تشکیل می‌دهد. خانوارها در سال ۹۶، ۱۰,۲ درصد بیشتر از سال ۹۵ برای مواد غذایی و آشامیدنی هزینه کردند.
هزینه خانوارها برای بهداشت و سلامت نیز در مقایسه با سال قبل افزایش یافته است: به صورت میانگین هر خانوار در سال ۲ میلیون و ۴۲۰ هزار تومان برای سلامت و بهداشت هزینه کرده که ۴,۵ درصد بیشتر از میزان هزینه برای سال ۹۵ است.
هزینه حمل و نقل خانوارها نیز ۶,۷ درصد بیشتر شده است. ۱۰ درصد کل هزینه خانوار برای این گروه کالایی هزینه شده است.
آموزش و تفریح همچنان کمتر از ۲ درصد
افزایش هزینه خانوارها طی سال‌های گذشته سهم آموزش و تفریح در سبد هزینه خانوار را کاهش داده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی خانوارها در سال گذشته به صورت میانگین ۱,۸ درصد از کل هزینه را برای آموزش صرف کردند. این در حالی است که معادل رقمی هزینه آموزش به نسبت سال ۹۵، ۳,۵ درصد افزایش یافته است.
سهم امور تفریحی و فرهنگی در سبد خانوارها هم ۱,۹ درصد کل هزینه است که به لحاظ رقمی ۵ درصد بیشتر شده اما سهمش در کل هزینه‌ها حدود یک دهم درصد کمتر شده است. میانگین هزینه خانوارها برای رستوران هم به‌رغم افزایش معادل ریالی آن کمتر از قبل شده است. خانوارها به صورت میانگین ۲,۱ درصد از درآمدشان را برای رستوران و یا هتل هزینه کرده‌اند.