در حالی که اعتراف‌گیری صداوسیمای جمهوری اسلامی از چند تن از رقصندگانی که ویدئوهای خود را در اینستاگرام منتشر کرده بودند با اعتراضات گسترده‌ای همراه شده، یکی از مسئولان صداوسیما گفته که این اعتراف‌ها با هماهنگی مقام‌های قضائی و به‌منظور مقابله با «آسیب‌های فضای مجازی» گرفته شده و چنین اقدامی از وظایف صداوسیماست.

صحنه‌ای از ویدیوئی که سازمان عفو بین‌الملل در همبستگی با مائده هژبری در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که در آن شماری زن و مرد در خیابان با یک آهنگ ایرانی می‌رقصند.
صحنه‌ای از ویدیوئی که سازمان عفو بین‌الملل در همبستگی با مائده هژبری در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که در آن شماری زن و مرد در خیابان با یک آهنگ ایرانی می‌رقصند.

محمدحسین رنجبران، مدیرکل روابط عمومی صداوسیما سه‌شنبه ۱۹ تیر در گفت‌وگو با «باشگاه خبرنگاران»، در واکنش به اعتراضات به مستند «بیراهه» که در آن «اعترافات» چند تن از جوانان رقصنده پخش شد گفت ارائه اطلاعات بیشتر در مورد «آسیب‌های اجتماعی»، «وظیفه ذاتی» صداوسیماست.

رنجبران مسئله اصلی را «بی‌قاعده و قانون بودن فضای مجازی» دانست و افزود: «نمی‌‌توانیم وقتی مسئولان مربوط در حوزه فضای مجازی به وظایف خود در ساماندهی فضای مجازی عمل نمی‌کنند ما هم بنشینیم و دست روی دست بگذاریم و برنامه‌های آگاهی‌بخش به خانواده‌ها ارائه نکنیم.»

شامگاه جمعه ۱۵ تیرماه، مستند ۳۰ دقیقه‌ای «بی‌راهه» دست‌کم سه دختر و یک پسر را با چهره‌های محوشده نشان داد که در آن درباره فعالیت‌هایشان در اینستاگرام به پرسش‌های مجری برنامه پاسخ می‌دادند و گاه به گریه می‌افتادند.

در این مستند نامی از بازداشت‌شدگان برده نمی‌شد اما کاربران شبکه‌های اجتماعی، نام آن‌ها را مائده هژبری، الناز قاسمی، شاداب و کامی اعلام کردند.

انتقادهای کاربران توئیتر فارسی از پخش این مستند چنان گسترده شد که نام مائده هژبری، دختر ۱۷ – ۱۸ ساله‌ به ترند اول توئیتر تبدیل شد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که این چند نفر مدتی پس از بازداشت به قید وثیقه آزاد شدند اما صفحات اینستاگرامی آن‌ها حذف شده است.

محمدحسین رنجبران در باره مستند پخش‌شده افزود: «نباید فضای مجازی افسارگسیخته باشد و مثل همه‌جای دنیا باید قواعد و قانون مشخصی داشته باشد و منتشرکنندگان محتوا‌های نامناسب در این فضا بدانند که چه هزینه‌هایی در انتظارشان است، اما گویی اراده‌ای در این زمینه بین مسئولان مربوط وجود ندارد و این جای تأسف است.»

اشاره مدیرکل روابط عمومی صداوسیما به اختلافات جناح‌های حکومتی در مورد فضای مجازی است. در سال‌های اخیر از یک سو مسئولان دولتی قرار دارند که خواهان حفظ شبکه‌های مجازی با کنترل دولتی بر آن‌ها هستند و در سوی دیگر مسئولان قضائی و ارگان‌های مربوط به کنترل فضای مجازی قرار دارند که خواهان فیلترینگ کامل برخی از این شبکه‌ها هستند. هر دو این جناح‌ها بر تقویت شبکه‌های مجازی داخلی تأکید دارند.

پس از فیلترینگ شبکه تلگرام در پی اعتراضات سراسری دی‌ماه سال گذشته، برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی معتقدند که اعتراف‌گیری‌های اخیر زمینه‌چینی برای فیلترینگ اینستاگرام است.

کمال هادیانفر، رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (فتا) اوایل اردیبهشت‌ماه اعلام کرده بود که نیروهای ویژه پلیس مشغول بررسی ۵۱ هزار صفحه اینستاگرام هستند که «محتوای مستهجن و مبتذل» دارند. او گفته بود که پلیس مشغول شناسایی ادمین این صفحات است.

هرچند اینستاگرام در ایران فبلتر نیست، معاون دادستان کل ایران به‌تازگی اعلام کرده که قوه قضائیه به دنبال مسدود کردن کل اینستاگرام است.

مدیرکل روابط عمومی صداوسیما در گفت‌وگوی خود همچنین تأکید کرده که اعتراف‌گیری‌های برنامه «بی‌راهه» محصول معاونت اجتماعی نیروی انتظامی بوده و «یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های مشترک ما و ناجا حرکت در مسیر پیش‌گیری است».

او در پاسخ به برخی از اعتراضات که گفته بودند افرادی که از آن‌ها اعتراف گرفته شده حکم قضائی نداشتند گفت: «بر اساس صحبتی که با مسئولان ناجا داشتم برای این افراد حکم قضائی صادر شده بوده و حتی مقام قضائی درخواست کرده بوده است تا موضوع این افراد حتماً رسانه‌ای شود.»

رنجبران در پاسخ به این انتقاد که چرا صداوسیما در برابر مفاسد اقتصادی چنین رویکردی ندارد و در شرایطی که اختلاس‌های مالی کلان صورت می‌گیرد این موضع را در اولویت قرار نمی‌دهد گفت: «رسانه ملی در این سال‌ها در حوزه مبارزه با مفاسد اقتصادی همواره در خط مقدم بوده» و «هر موضوعی جایگاه و اهمیت خود را دارد و نباید به بهانه پرداخت ضعیف به مفاسد در حوزه‌ای، مفاسد در عرصه‌های دیگر را که مثل خوره به جان بنیان خانواده‌ها افتاده است را فراموش کرد.»

موج اعتراضات در شبکه‌های اجتماعی به پخش «اعترافات» تلویزیونی جوانان رقصنده بیشتر و بیشتر می‌شود و هشتگ‌هایی چون #برقص_تا_برقصیم، #مائده_هژبرى، #رقص#آزادی، و… رواج می‌یابند. زنان و مردان به نشانه اعتراض و در همبستگی با جوانان رقصنده ویدئوهایی از رقص خود را منتشر می‌کنند.

سازمان عفو بین‌الملل در اعتراض به اعتراف‌گیری از جوانان رقصنده و بازداشت مائده هژبری، ویدیوئی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که در آن شماری زن و مرد در خیابان با یک آهنگ ایرانی می‌رقصند.

در صفحه توئیتر عفو بین‌الملل نوشته شده: «فکر می‌کنید این کار یک جرم است؟ در ایران بله. مائده هژبری نوجوان به دلیل انتشار ویدیوهایش در حال رقص در اینستاگرام بازداشت شده. ما با مردم ایران هستیم که می‌گویند با ما برقص.»

انجمن حمایت از حقوق کودکان ایران نیز در بیانیه‌ای با اشاره به پخش «اعترافات مائده هژبری از صداوسیما، آن را «نماد مشخص و بارز خشونت علیه کودکان» دانست و در بیانیه‌ای نوشت: «ایجاد چنین فضای حقارت‌آمیزی نوعی کودک‌آزاری روانی تلقی شده و به جهت عمومی بودن این جرم مدعی‌العموم می‌تواند راساً وارد ماجرا شده و نسبت به خاطیان طرح دعوا کند.»

به جز مخالفان جمهوری اسلامی، اصلاح‌طلبان و حتی برخی از مسئولان کنونی و گذشته جمهوری اسلامی نیز از اقدام صداوسیما در پخش این اعترافات انتقاد کرده‌اند.

در سال‌های گذشته سپاه پاسداران و بخش سایبری آن ده‌ها نفر از کاربران شبکه‌ اجتماعی فیس‌بوک را در قالب طرح‌های امنیتی با عناوین «عنکبوت ۱» و «عنکبوت ۲» بازداشت کردند که برخی از آن‌ها در زمینه «مدلینگ» بودند.

سازمان گزارشگران بدون مرز که آزادی مطبوعات در جهان را زیر نظر دارد، حکومت ایران را «دشمن اینترنت» می‌داند و ایران را یکی از بزرگترین زندان‌ها برای وب‌نگاران نامیده است.

بیشتر بخوانید:

باید برای صداوسیما تسلیتی بفرستیم