دوشنبه ۲۴ ماه اکتبر، آخرین روز سفر هفت‌روزه هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا به کشور های آسیای مرکزی و جنوبی بود.
گفته می‌شود هدف ایالات متحده آمریکا از این سفر، جلب حمایت کشورهای منطقه ازجمله تاجیکستان بود تا از امکانات این کشور برای برقراری ثبات و امنیت همسایه آن، یعنی افغانستان استفاده کند.
این اولین سفر هیلاری کلینتون به تاجیکستان بود. حالا که سفر او به پایان رسیده است، تحلیل‌گران سیاسی منطقه معتقد هستند که کشورهای تاجیکستان و ازبکستان به طرح‌های پیشنهادی آمریکا چراغ سبز نشان داده‌اند و همچنین در مقابل انتقادهای خانم کلینتون از وضعیت حقوق بشر در این کشورها، این قول را داده‌اند که توجه بیشتری به بهبود وضعیت حقوق بشر داشته باشند.
خانم کلینتون در سخنرانی خود در مرکز اسماعیلیان در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان هجوم “موج مهاجران کاری” از آسیای میانه به روسیه را طی چندسال گذشته نگران‌کننده دانست. تاجیکستان مانند ازبکستان از جمهوری های سابق اتحاد شوروی است که همچنان وابسته به فدراسیون روسیه باقی مانده است.
روی هم‌رفته سفر هیلاری کلینتون به تاجیکستان، پربار ارزیابی شده است. زیرا در این سفر به موضوعاتی چون “تقویت نیروی مبارزه با تروریسم”، “کمک‌های اقتصادی به منطقه برای بنیاد دوباره راه ابریشم” و هم “ضرورت بهبود وضعیت حقوق بشر” در این کشور پرداخته شد.
از سوی دیگر، اهمیت این سفر برای تاجیکستان دوچندان بود. زیرا نخستین‌بار بوذ که وزیر خارجه آمریکا از این کشور دیدار می‌کرد. با این همه فرخ عمر اف، کارشناس مرکز بررسی‌های استراتژیک دفتر ریاست جمهوری تاجیکستان معتقد است گذشته از دستور کار آشکار مذاکرات نکته دیگری هم وجود دارد که ممکن است آمریکا را نگران کرده باشد.
وی به طرح تازه دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور روسیه اشاره کرد که می‌خواهد “اتحادیه یورو- آسیا” را تاسیس کند؛ اتحادیه‌ای که به روسیه فرصت دیگری خواهد داد تا دوباره قدرت خود در منطقه را افزایش دهد و نفوذ اقتصادی و سیاسی‌اش را گسترش بخشد.
به گفته آقای عمر اف، ایجاد راه‌های جدید زمینی یکی از موضوع‌های مهم این سفر بود: “قرار است دوباره راه‌های زمینی بین کشورهای همسایه افغانستان و تاجیکستان و همینطور ازبکستان و افغانستان احیا شود تا انتقال کمک‌های کالایی و نظامی آمریکا به افغانستان راحت‌تر صورت بگیرد.
فرخ عمراف در گفت‌وگوی خود با رادیو زمانه افزود: “پیش از همه آمریکا می‌خواهد پشتیبانی خود را از این کشورهای تازه تاسیس‌یافته اعلام کند تا آنها از روی نیاز یا فشار های اقتصادی دست به همکاری‌های نامناسب و نامتعادل با کشورهای بانفوذ منطقه نزنند.”
هیلاری کلینتون در بخش پایانی سفر خود، به تاشکند، پایتخت ازبکستان رفت و با رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد. او در دیدار با اسلام کریموف بابت حمایت ازبکستان از نیروهای هوایی و نظامی آمریکا برای حضور در خاک افغانستان تشکر کرد.
وزیر خارجه آمریکا با این که هم در تاجیکستان و هم در ازبکستان، وضعیت ناخوشایند حقوق بشر در این مناطق را یادآوری کرد، اما همچنان بر همکاری‌های آینده بین این کشورها تاکید داشت؛ همکاری هایی که اگر عملی شود نفوذ چین و روسیه در منطقه کاهش خواهد یافت.