قزاقستان با وجود اعتراض بیش از ۶۰ چهره‌ نامدار این کشور تصویب کرد که تا سال ۲۰۲۵ به استفاده خط سیریلیک پایان دهد و خط لاتین را جایگزین آن کند. صفر عبدالله، استاد زبان فارسی در دانشگاه روابط بین‌الملل و زبان‌های جهان در شهر آلماتی در قزاقستان، می‌گوید این تصمیم بیش از آنکه یک ضرورت فرهنگی باشد یک اقدام سیاسی است برای فاصله گرفتن از روسیه. حرکتی در ادامه نهضت پان‌ترکسیم در سال‌های دهه نخست قرن بیستم – یک فاجعه فرهنگی.

یک زن جوان تاجیک در کتابخانه در حال مطالعه مجلاتی به خط سیرلیک (عکس: آرشیو)

در قزاقستان تا سال ۱۹۲۹ خط عربی و از سال‌ ۱۹۲۹ تا ۱۹۴۰ خط لاتین و از سال ۱۹۴۰ تاکنون خط سیریلیک خط رسمی بوده است. اکنون قرار است خط این کشور یک بار دیگر تغییر کند. صفر عبدالله، استاد زبان فارسی در دانشگاه روابط بین‌الملل و زبان‌های جهان در قزاقستان، در گفت‌وگو با رادیو زمانه می‌گوید:

«میراث شفاهی قزاقستان را با خط سیرلیک ضبط کرده‌اند. با تغییر دوباره خط ممکن است این میراث از دست برود. ازبکستان در این زمینه چندان موفق نبود. آنچه که الان در قزاقستان در جریان است، بیشتر یک اقدام سیاسی‌ست. اغلب فرهنگیان قزاقستان، از جمله بسیاری از نویسندگان این کشور با تغییر خط مخالف‌اند. اما در کشورهایی مثل قزاقستان رأی مردم چندان مهم نیست.»

به گفته این استاد دانشگاه با این که قوم قزاق تا زمان شوروی خط خاص خود را نداشت اما «اَبای»، سردفتر ادبیات قزاقستان، با خط فارسی می‌نوشت. همان‌گونه که همه استادان تاجیک و ازبک با خط فارسی می‌نوشتند.

صفر عبدالله اعتقاد دارد که یکی از بزرگ‌ترین فجایع فرهنگی در کشورهای آسیای میانه، تغییر خط است، زیرا بین فارسی‌زبانان ایجاد «رخنه» می‌کند و بین آن‌ها فاصله می‌اندازد. پیشنهاد او برای غلبه یافتن بر این «رخنه» فرهنگی: بازگشت تاجیکستان به خط فارسی.

گفت‌وگو با صفر عبدالله را می شنوید:


بیشتر بخوانید:

گفت‌وگو با داریوش آشوری: تغییر خط در قزاقستان، دلایل و پیامدهای آن